طرح توجیه فنی، مالی، اقتصادی تولید خوراک دام

 خلاصه طرح 

مقدمه

تغذیه علمی است که دانش بیوشیمی و فیزیولوﮊی را تواما و با مفهومی مشترک در ارتباط با یک ارگانیزم و تامین غذای آن بیان میکند. تغذیه شامل جریانی است که در آن سلولهای بدن موجود زنده با بخشی از محیط شیمیایی خارج که برای تامین مواد مورد نیاز جهت انجام مطلوب واکنش های متابولیکی و شیمیایی برای رشد، نگهداری، کار و تولید ضروری است در ارتباط می باشد.

غذا به ماده ای اطلاق می شود که حیوان بتواند پس از خوردن، آن را هضم و جذب کرده و به مصرف برساند. به آن قسمت از ماده غذایی که به مصرف واقعی حیوان می رسد، ماده ی مغذی گفته می شود.

استفاده از خوراک آماده برای تغذیه دام به واسطه ایجاد امکان مصرف ضایعات صنعتی و پسماند های کشاورزی در جهت کسب ارزش افزوده و همچنین سهولت حمل و نقل، در سالهای اخیر رو به فزونی نهاده است.

ضمن اینکه تغذیه دام با این نوع خوراک می تواند از بروز امراضی که به دلیل وجود الودگی های مختلف در غذای دام پدید می اید جلوگیری نماید.

برای ایجاد شرایط بهره برداری اقتصادی از دام باید مجموعه ای از مواد که در یک نوع علوفه به تنهایی گرد هم نمی آیند با هم مخلوط و آسیاب نمود. این ترکیب کنسانتره ای را تشکیل می دهد که متشکل از مجموعه ای از مواد غذایی است که قادر است همه عناصر و مواد ضروری بدن دام را در حد نیاز آن برطرف کند.مواد موجود در کنسانتره عبارتند از انواع پروتئین ها که از موادی چون کنجاله پنبه تامین می شود، کربوهیدراتها که از غلات و ملاس و تفاله چغندر تشکیل می گردد، چربی ها ، مواد معدنی و انواع ویتامینها.

-1 معرفی محصولات

خوراک هاى علوفه اى و کنسانتره دام

الف - علوفه ها

هرگونه خوراک گیاهی و پرحجم که ارزش غذایی داشته باشد و خوشخوراک هم باشد، علوفه نام دارد.

یونجه یابیده: این علوفه ارزش غذایی زیادی دارد. یونجه به عنوان یک غذای عالی در تغذیه دام به خصوص برای گاو شیری استفاده میشود. پروتئین و کلسیم بالای این علوفه نشانه مرغوببودن آن است. زمان برداشت یونجه وقتی است که یک سوم بوتهها به گل بنشینند. در جیره غذایی گاو شیری، بین دو تا چهار کیلوگرم یونجه در روز کافی و مناسب است.

علف باغ: این علف در تغذیه گاو شیری و پرواری استفاده میشود. به دلیل داشتن رشتههای بلند، نشخوار دامها را زیاد میکند. به علاوه در گاوهای شیری باعث بیشترشدن چربی شیر میشود. برای جلوگیری ازخارجشدن سریع خوراکهای آردی از بدن دامهای پرواری از این علوفه استفاده میکنند.

کاه به علت خشک و پرحجمبودن، ارزش غذایی زیادی برای دامها ندارد. از نظر ارزش غذایی، کاه جو از کاه گندم بهتر است. همچنین کاه گندم از کاه برنج بهتر است. برای دامهای سنگین بهتر است که کاه به صورت رشتههای بلند باشد. مصرف کاه باید کم و به مقدار لازم باشد. هر چه مقدار این علوفه در جیره غذایی دامها بیشتر باشد، جلوی هضم و مصرف بیشتر غذا را میگیرد. بهتر است کاه را همیشه بعد از خوراکهای دیگر به دامها داد.

اگر کاه و علوفههای مانند آن به صورت غنی شده به دامها داده شوند. ارزش غذایی بیشتر میدارند.

برای گاوهای خشک میتوان مقدار بیشتری از این علوفه در جیره غذایی قرار داد.

سیلوها: برای استفاده بیشتر و بهتر از علوفههای خشک و هضم بهتر این علوفهها، آنها را سیلو میکنند.

ب - خوراکهای فشرده شده یا کنسانتره دامی

علوفههای آردی و خوراکهایی که از رشتههای کمی تشکیل شدهاند را خوراکهای کنسانترهای میگویند. وقتی مقدار مشخصی از مادههایی مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، کنجاله تخم پنبه را با تکمیلکنندههای معدنی و ویتامینی مخلوط کنند، خوراک کنسانتره تهیه میشود.

برای برطرفکردن نیاز غذایی دامهایی که تولید بالایی دارند، علاوه بر علوفه باید مقدار مشخصی از کنسانتره دامی هم استفاده کرد. به گاوهای بومی و دورگ روستایی که بیشتر از هشت کیلوگرم شیر تولید میکنند، باید مقدار مشخصی کنسانتره دامی داد.

به دامداران عزیز سفارش میشود اگر خوراک را از کارخانه خریداری میکنند، در هنگام تهیه و مخلوط کردن کنسانتره در کارخانه حضور داشته باشند. به این ترتیب، میتوانند کنترل کنند که از هر مادهای به مقدار مشخص و لازم در کنسانتره مخلوط شده است و جلوی هرگونه تقلب گرفته شود.

برای تهیه کنسانتره به وسیله خود دامدار، میتوانید از دستور زیر استفاده کنید. این دستور برای گاو شیری که بین ده تا پانزده کیلوگرم شیر تولید میکند، مناسب است.

مقدار جو سی و پنج تا چهل درصد، سبوس گندم سی تا سی و پنج درصد، تفاله چغندر قند هشت تا ده درصد، کنجاله تخم پنبه پنج تا هفت درصد، نمک نیم درصد و سبوس برنج شش تا هشت درصد باید باشد. به این مادهها مقداری کربنات کلسیم یا دیکلسیم فسفات هم اضافه میکنند.

نکتههای مهم در تغذیه مخلوط علوفه و کنسانتره

برای گاوهای شیری روستایی که تولید شیر آنان به هفت تا هشت کیلوگرم میرسد، لازم نیست که از کنسانتره استفاده کنید. با علوفههای مرغوب میتوان نیاز غذایی این دامها را برطرف کرد. ولی برای گاوهایی که در روز بیشتر از هشت کیلوگرم شیر تولید میکنند، باید از کنسانتره استفاده کرد.

برای این گاوها در برابر هر یک کیلوگرم شیر تولیدی، نیم کیلوگرم کنسانتره دامی لازم است. برای مثال اگر گاوی چهارده کیلوگرم شیر تولید میکند، باید روزانه هفت کیلوگرم کنسانتره به اضافه مقدار لازم علوفه تازه و مرغوب بخورد.

تغییر جیره غذایی دام باید با احتیاط کمکم انجام شود. تا باعث کمشدن تولید نشود. اگر در غذای دام از ضایعات استفاده میشود باید با توجه به نوع ماده افزودنی از مقدار کنسانتره کم کرد.

علوفههای سبز، رطوبت زیادی دارند. به همین دلیل دو تا سه برابر علوفههای خشک باید مصرف شوند. اگر بتوان علوفه و کنسانتره را به طور کامل مخلوط کرد، خیلی مناسب است. اگر این کار انجام نشد، سعی کنید فاصله زمانی بین تغذیه با علوفه و کنسانتره خیلی کم باشد.

برای بیشترشدن مقدار تولیدشیره میتوان تا حدودی از کنسانتره دامی استفاده کرد. مصرف زیاد کنسانتره باعث کمشدن چربی شیر میشود. در این حالت باید از علوفههای مرغوب با رشتههای بلند و کنجاله تخم پنبه استفاده کرد.

دستور تهیه کنسانتره برای گوساله های پرواری

مقدار چهل تا چهل و پنج درصد جو، سی تا سی و پنج درصد سبوس، ده تا دوازده درصد تفاله چغندر، سه تا پنج درصد کنجاله تخم پنبه، هشت تا ده درصد سبوس برنج را با مقداری کربنات کلسیم مخلوط کنید. سپس در اختیار دامها بگذارید.

فراهمکردن خوراک لازم براى دامهاى مختلف

همه دامها برای تولید باید انرﮊی و پروتئین کافی مصرف کنند. مقدار مصرف مادههای غذایی دامها با هم فرق میکند.

الف - گاوهاى شیرده:

این گاوها به دلیل تولید شیر، خوراکهایی لازم دارند که پروتئین زیادی داشته باشند. مخلوط علوفههایی مانند یونجه خشک با کنسانتره دامی که انرﮊی کافی داشته باشند، بسیار مناسب است.

مقدار خوراک برای این دامها به نوع دام حک هبومی است یا دورگ و مقدار شیر تولیدی بستگی دارد. مقدار ماده غذایی خشک برای گاوی که دوازه کیلوگرم در روز شیر میدهد و پانصد کیلوگرم وزن دارد، ده کیلوگرم است. دو کیلوگرم از این مقدار باید کنسانتره باشد.

در ابتدای دوره شیرواری چون دام وزن زیادی را از دست داده و اشتهای کمتری دارد، باید از علوفههای مرغوب و کنسانتره خوب استفاده کرد. به علاوه از دادن علوفههایی مانند کاه و سبوس برنج باید خودداری شود.

ب - گاوهاى خشک آبستن

در آخر دوره شیرواری یعنی سه ماه قبل از زایمان کمکم باید از مقدار کنسانتره دامی و علوفههای مرغوب کم کرد. به جای آن میتوان، خوراکهای کمارزشتر را در غذای دام قرار داد. یعنی میتوان به طور کامل از علوفه استفاده کرد و دیگر به دامها کنسانتره نداد. استفاده زیاد از غذای آردی در گاوهای خشک باعث چاقی آنان میشود. در نتیجه، سختزایی و بیشترشدن هزینهها را به دنبال دارد.

دو هفته قبل از زایمان، کم کم مقدار کنسانتره در غذای دام را اضافه کنید. همچنین از علوفههای مرغوب مانند یونجه باید در خوراک دام استفاده کرد.

ج - گوساله هاى پروارى

سه ماهه اول دوره پروار: در این دوره، استخوانها و اندام گوسالهها رشد میکند. بنابراین گوسالهها به خوراکهایی نیاز دارند که پروتئین زیادی داشته باشند. برای این کار، علوفههایی مانند یونجه و علف باغ مناسب هستند. به علاوه در مخلوط کنسانتره باید از کنجاله تخم پنبه استفاده کرد. همچنین استفاده از کربنات کلسیم یا پودر آهک و خوراکهای کلسیمدار ضروری است.

اضافهوزن روزانه در این دوره، با هزینه کمتر و سرعت بیشتر انجام شود. بنابراین، پروار دامهای جوان از نظر اقتصادی باصرفهتر است.

سه ماهه دوم پروار: در این دوره گوسالهها رشد ابتدایی خود را انجام دادهاند. در نتیجه، استخوانها و اندامها رشد کمتری دارند. بنابراین، برای پروار و چاقشدن گوسالهها باید از خوراکهای پرانرﮊی و علوفههایی که تا حدودی مرغوب هستند، استفاده کرد.

آرد جو، تفاله چغندر قند، ملاس، علف باغ و مقداری یونجه و کاه برای این دوره مناسب هستند. در این دوره برای اضافهشدن وزن گوسالهها باید هزینه بیشتری کرد. همچنین هفتاددرصد غذای دام باید از کنسانتره دامی که مواد پرانرﮊی دارد، تشکیل شود.