فصل اول
مقدمه
گندم یکی از مهمترین مصولات کشاورزی جهان و تأمین کننده نیاز غذایی افراد بسیاری در کشورهای جهان می باشد . در جهانی گندم و انرژی دو کالای استراتژیک می باشند نقش سیاسی اقتصادی این غله در معاملات و معادلات جهانی بسیار محسوس می باشد و بوسیله برتری کشورهائی است که کشاورزی مدرن و زمین های قابل کشت مناسب دارند .
حال در صورت تورم جهانی و یا افزایش نهاده های مرتبط با گندم ، قیمت گندم افزایش می یابد و این افزایش مستقیماً در جوامعی که برنامه غذایی آنها بیشتر از نان تشکیل شده تأثیر می گذارد . بخصوص اگر درآمدهای یک جامعه پایین باشد (عمدتاً کشورهای فقیر و جهان سوم) زیرا که وابستگی تغذیه ای به نان ارتباط مستقیمی با درآمد خانوارها و یا در سطح بالاتر با درآمدهای یک کشور دارد . خلاصه اگر آن کشور مانند کشور ما به آرد و نان یارانه اختصاص دهد و از عمده ترین کشورهای وارد کننده گندم باشد .
در ایران 90% از مجموع یارانه های پرداختنی دولت در بخش های مختلف اقتصادی به آرد و نان تعلق می گیرد با این وجود کشورمان بعد از فراسنه دومین مصرف کننده نان در جهان می باشد . و میزان مصرف سرانه نان هر ایرانی 105 کیلوگرم برآورد شده است . هر چند که مطابق تصویب شورای اقتصاد در طول هشت سال یارانه نان حذف خواهد شد ولی اتلاف گندم و نان سالانه حدود 100 میلیوم دلار زیان به درآمدهای کشور می زند .
از این رو پروژه ارزیابی طح کارخانه آرد بهبهان نیز به دلیل ارتباط طرح با موضوع گندم و وابستگی شدید ایران به واردات آن و یارانه هایی که به این غله اختصاص می یابد انتخاب گردیده است .
گندم و صنعت آسیابانی :
موقعیت جغرافیایی گندم : گندم از کرانه های قطبی تا حوالی استوا کشت می شود در فاصله عرض جغرافیائی 30 و 60 درجه شمالی و مابین 27 و 40 درجه جنوبی کشت آ« با موفقیت بیشتری توأم است . از نظر ارتفاع از سطح دریا تا ارتفاع 3050 متری در کنیا و 4572 متری در تبت به عمل می آید .
گندم در خاکهای لومی سنگ ین ورسی به بهترین وجه به عمل می آید . البته در خاکهای سبکتر هم محصول رضایت بخشی می دهد ولی نیاز به کود از ته دارد .
از نظر شرایط محیطی گندم در آب و هوای نیمه استوائی ، معتدب گرم و معتدل سرد به عمل می آید . 229 تا 762 میلیمتر بارندگی که بیشتر در بهار ببارد ، برای گندم بسیار مناسب می باشد و متوسط درجه حرارت در تابستان بایستی از 13 درجه بالاتر باشد . فصل کاشت گندم در اواخر پائیز (گندم زمستانه) و یا در اوائل بهار (گندم بهاره) می باشد .
گندم بهاره : در مناطقی نظیر علفزارهای کانادا و استپ های روسیه که زمسانهای بسیار سختی دارند کاشته می شود . شرایط آب و هوائی کشورهائی که گندم بهاره می کارند بدین قرار است که بارندگی در بهار و اوایل تابستان به حداکثر می رسد و دما در اوسط و اواخر تابستان در گرمترین حد خود است . این وضعیت آب و هوائی شرایط خوبی را برای به عمل آمدن گندم های زود رس با اندوسپرم بلوری و مقدار پروتئین زیاد که برای نانوائی مناسب است فراهم می آورد . به دنبال به کار گرفتن گونه های جدیدی که به خاطر برخورداری از ویژگی های زودرس بودن اصلاح شده اند سطح زیر کشت گندم بهاره در نواحی شمالی نیمکره شمالی ، مرتباً رو به افزایش است .
گندم زمستانه : در آب و هوائی که با دما و بارندگی یکنواخت به عمل می آید رشد کندتری دارد این نوع گندم دارای عملکرد بیشتر و پروتئین کمتر است . و برای بیسکویت سازی و کیک سازی مناسب تر از نانوایی است .
گندم از نظر سختی و نرمی :
سختی و نرمی از ویژی های آسیابی گندم هستند که به نحوه خرد شدن اندوسپرم مربوط می شوند . در گندم های سخت تکه تکه شدن اندوسپرم در طول خطوط دیواره های سلولی انجام می شود در حالی که اندوسپرم گندم های نرم به طور تصادفی می شکند این پدیده بیانگر وجود مناطق قوت و ضعف مکانیکی در گندم سخت و ضعف مکانیکی نسبتاً یکنواخت در گندم نرم است . از گندم های سخت آرد زیر و دانه دانه بدست می آید که به سهولت می ریزد و به راحتی الک می شود . و دارای ذراتی به اشکال با قاعده است . که بسیاری از آنها سلول های کامل اندوسپرم هستند . از گندم های نرم آرد بسیار نرمی به دست می آید که دارای قطعاتی با اشکال بی قاعده از سلول های اندوسپرم است و مقداری از ذرات مسطح شده به یکدیگر می چسبند و به سختی الک می شوند و روزنه های الک را مسدود می کنند .
گندم های قوی و ضعیف :
گندم هایی که بتوان از آرد آنها قرص نان بزرگ و پر حجم تولید کرد که مغز آن بافت خوبی داشته باشد و دارای قابلیت ماندگاری خوبی نیز باشد و عموماً محتوای پروتئینی زیادی دارد گندم قوی نامیده می شود که برای نانوایی بسیار مناسب تر است و گندم هائی که با آرد حاصل از آنها فقط قرص کوچکی از نان را می توان ساخت و بافت مغز نان هم زبر و حفره دار است و محتوی پروتئینی کمی دارند گندم ضعیف نامیده می شود برای بیسکویت سازی و کیک بهترین آرد می باشند .
آسیابانی :
آسیاب کردن گندم از قدیمی ترین صنایع بشر محسوب می شود که در ایران نیز به صورت های گوناگون انجام می شده است از دست آس های خانگی گرفته تا آسیاب های سنگی ، آبی و بعد موتوری .
در مسیر تکامل این صنعت نیز به نه تنها نیروی محرکه از صورتهای طبیعی آن (انسان ، دام ، آب ، باد) تغییر کرده و به جای خود را به نیروهای مکانیکی ، موتور الکتروموتور داده بلکه نحوه تولید آرد نیز تغییر کرده است .
بدین معنی که در روش ساده قدیمی هدف این بود که فقط دانه گندک کوبیده شود تا به صورت آرد درآید در حالی که با پیشرفت علم مشخص گردید که خود دانه شامل سه قسمت اصلی پوست ، جوانه و مغز می باشد .
جوانه از نظر رویش مجدد دانه گندم نقش مهمی دارد پوست دارای لایه های متعددی است که ترکیبات و ارزش تغذیه ای آن متفاوت است .
مغز نیز محتوی نشاسته دارد که به علت متفاوت بودن ترکیبات در قسمت های مختلف کاربردهای صنعتی و تغذیه ای گوناگون دارا می باشد .
شناخت این تفاوت ها باعث ایجاد صنعت مدرن آرد سازی و ابداع دستگاهها و روشهائی شد که بوسیله آن بتوان :
قسمت های مختلف جوانه ، پوست و مغز گندم را جدا نمود .
استفاده از تکنولوژی آسیابانی ، انواع آرد را برای مصارف مختلف بدست آورد که هر یک دارای ویژگی های خود از نظر ترکیبات دانه بندی و ... می باشد .
آسیاب کردن گندم به طور کلی شامل دو مرحله اصلی است که مرحله خرد کردن دانه های گندم و مرحله الک کردن و جداسازی آرد از دانه های گندم خرد شده می باشد و قبل از شروع آسیاب کردن بایستی ناخالصی ها از گندم جدا شود . ناخالصی ها مانند گردوغبار و و سنگریزه و دانه های نامرغوب گندم و بذرهای دیگر جدا کرد
اصول تمیز کردن و روش بوجاری :
برای بوجاری و تمیز کردن غلات ابتدا تجزیه و تفکیک مواد اصلی به نحوی که سبب تغییر در ترکیبات دانه (با توجه به درجه و اندازه و درشتی و ریزی) می گردند صورت می گیرد . مواد براساس اندازه خصوصیاتی و ویژگی سطح شکل و فرم و وزن مخصوص براساس سیستم منظم و خاصی تفکیک می کردند .
مواد جامد در هوا توسط فیلتر مخصوص جدا و تفکیک می کردند . مواد جامد از طریق بوجاری مقدماتی الک کردن به دسه و گروههای مختلف تقسیم و درجه بندی می گردند . در این گروه و درجه بندی مواد می توانند از طریق آهن ربا براساس خاصیت آهنربایی یا خواص چرخشی یا غلصیدن یا شکل و فرم خاصی که دارند تفکیک می گردند.
جهت تفکیک و جداسازی از نیروهای مختلف زیر استفاده می شود :
نیروی سنگینی یک جسم
سقوط آزاد
الک
نیروی گریز از مرکز
اصول تکنیکی روشهای الک کردن :
الک کردن یک روش مکانیکی جداسازی است که جنس مورد نظر براساس ابعاد و درشتی و ریزی دانه تفکیک گردد . جنس که باید براساس (الک) قرار گرفته و با توجه به اندازه (طول) ضخامت و عرض از غله مورد نظر جدا شود .
عملیاتی که در هنگام الک کردن صورت می گیرد به شرح زیر است :
تفکیک و جداسازی (از طریق هوا)
مخلوط شدن
چرخیدن
مقایسه اندازه یا مقایسه درشتی و ریزی ابعاد
عبور کردن و خارج کردن
اصول الک کردن : وقتی نمونه ای الک می شود کلیه اجزاء آن به مواد ریز الک و روالک تفکیک می شود این سیستم را سیستم غیر پیوسته الک کردن می نامند .
تأثیر عوامل مختلف در نتایج الک کردن :
با توجه به خصوصیات و ویژگی جنس یا محموله ای که باید الک شود و همچنین وضعیت قرار گرفتن الک نتایج و درصد عبور محموله از الک متفاوت است این درصد بستگی به وضعیت قرار گرفتن شیب و نوسانات و ساختار و میزان بار الک دارد .
به طور کلی ویژگی و خصوصیات تحت تأثیر میزان رطوبت دانه های ناخالصی ها و ترکیبات دانه قرار می گیرد .
مخلوط مواد مختلف تحت تأثیر درصد پراکندگی ابعاد ، ریزی و درشتی دانه قرار می گیرند . به طور کلی ابعاد ، اندازه و بزرگی قطر الک ، درجه بندی و تفکیک نمودن دانه را مشخص می نماید . مش الک باید به صورت مرتب و مستمر تمیز و روزنه ها آزاد باشد یا به عبارت دیگر ناخالصی ها روزنه الک را اشغال نکرده باشد .
در تجارت غلات برای جداسازی و یا الک کردن از صفحه های مشبک یا الک های صفحه ای استفاده می شود . اغلب از دو نوع الک استفاده می شود . الک گردو و الک مستطیلی و الک های بافته شده نوع قدیمی بوده و فقط برای بذرهای خاص مورد استفاده قرار می گیرد . مهمترین عوامل مؤثر عبارتنداز : ابعاد ، درشتی و ریزی نسبت به دانه هایی که باید جدا شوند .
یکنواختی ابعاد دانه ها در هنگام ورود غله به الک :
نوسانات و حرکت الک و محموله که یکی از مشکلات حرکت و نوسانات الک و محموله می باشد . فرآیند الک کردن موقعی به خوبی انجام می گردد که به صورت لایه نازکی روی سطح الک قرار می گیرد . در طی مراحل الک کردن به خوبی بغلطد .
معیار سنجش برای حرکت و یا سر خوردن دانه در یک سیستم جداسازی زاویه یا درجه شیبآن است . هر چه درجه یا زوایه شیب برای سر خوردن یک دانه یا یک جسم کمتر باشد حرکت جسم سریعتر و راحتتر می باشد .
معيار سنجش براي حركت و يا سر خوردن دانه در يك سيستم جداسازي زاويه يا درجة شيبآن است . هر چه درجه يا زواية شيب براي سر خوردن يك دانه يا يك جسم كمتر باشد حركت جسم سريعتر و راحتتر مي باشد .
فصل دوم
كليات و شناخت طرح :
تاريخ و محل ثبت كردن شركت و آخرين تغييرات اساسي آن :
شركت تعاوني 90 ايثارگران در سال 1369 تأسيس گرديد در آن سال تعداد اعضاء شركت 13 نفر و سرماية شركت 1800000 ريال بود .
در تاريخ 27/9/1376 تعداد اعضاء از 13 نفر به 17 نفر و سرمايه نيز از 1800000 ريال به 000/040/2 ريال افزايش يافت كه منقسم به 17 سهم 000/120 ريالي گرديد .
در تاريخ 20/3/1378 تعداد اعضاء از 17 نفر به 13 نفر و سرمايه از 000/040/2 ريال به 000/800/1 ريال كاهش يافت .
در حال حاضر نيز شركت داراي 16 سهام دار مي باشد كه كل سهام 120 سهم و مبلغ اسمي هر سهم 750/109/4 ريال مي باشد .
نام و نوع فعاليت شركت :
شركت تعاوني 90 ايثارگران بهبهان با شمارة ثبت 165 توليد كننده آرد
(منظور از 90 در نام شركت : زيرا نودمين شركتي اس كه تا سال 1369 در استان خوزستان تشكيل گرديده است) .
سرمايه اوليه ثبت شده و آخرين افزايش آن ها :
به موجب اساسنامه شركت سرماية اوليه تعاوني 000/000/700/1 ريال كه به مبلغ 17 سهم 000/000/100 ريالي منقسم گرديده است كه تمامي مبلغ آن توسط اعضاء پرداخت گرديده است .
ضمناً طبق اساسنامه شركت حداكثر سهم خريداري هر عضو از 15% نبايد تجاوز نمايد .
(حداقل و حداكثر سهام اعضاء توسط وزارت تعاون و متناسب با نوع فعاليت تعاوني معين مي گردد) .
موضوع شركت :
اين شركت تعاوني از انواع شركت هاي تجاري است كه با اهدافي متفاوت تشكيل شده كه هدف اصلي اين شركت كمك ه وضع اقتصادي و وضع نيازها و هوايج شركا مي باشد و نفع و فايدة مادي هدف فرعي آن مي باشد .
شركتهاي تعاوني بيشتر در هنگام آشفتگي وضع اقتصاد و تورم تشكيل مي گردند .
موضوع شركت مشروح ، سريع و منجز مي باشد مي باشد و شركاء پس از ارزيابي و سنجش آثار و عواقب آن تصميم به انجام آن را رگفته اند .
شركت تعاوني توليد كنندة انواع آرد (خيازي ، سبوس ، ستاره ، صفر و دوصفر) ، سبوس ، دان مرغ و غذاي دام .
مجوزهاي قانوني :
روانه بهره برداري در تاريخ 6/7/1378 توسط وزارت صنايع صادر شده است .
شمارة تاسيس 16310- 6/100 شماره پروانه بهره برداري 0606913
هدف پروژه :
در اين پروانه محصولات اصلي استحصال آرد از گندم ذكر شد است كه ظرفيت سالانه آن 27000 تن در سه شيفت كاري است .
محصولات جانبي استحصال سبوس گندم به ظرفيت سالانه 4200 تن در سه نوبت كاري مي باشد . ضايعات براي مرغداري ها سالانه 810 تن برآورد شده است .
توان برق مصرفي 600 كيلووات ساعت ـ مصرف آب 60000 متر مكعب
سوخت مورد نياز كارخانه : بنزين 25200 ليتر ؛ نفت گاز 108000 ليتر مي باشد .
«آرد تحويلي روزانه 100 تن در زميني به وسعت 200000 متر مربع با زير بناي 5950 متر مربع براساس طرح» اين كارخانه در سال 1376 به بهره برداري رسيده كه آرد مصرفي شرستان بهبهان و كميته امداد بهبهان ، رامهرمز و اميديه) نيروي دريائي ماهشهر ، تعاون روستائي بهبهان ، زندان (ماهشهر و اميديه) را تأمين مي كند .
آدرس كارخانه :
10 كيلومتري جاده بهبهان ـ شيراز ؛ بعد از پليس راه ؛ جنب پمپ بنزين
مواد اوليه بسته بندي مصرفي كارخانه :
از آنجائي كه كارخانه آرد مواد اوليه اش را توسط دولت تأمين مي كند و بهائي در ازاء خريد گندم (ماده اصلي در كارخانه) پرداخت نمي نمايد ولي براي شناخت بيشتر شما چگونگي خريد گندم توسط سيلو در شهرستان بهبهان به طور جامع ارائه مي گردد .
گندم مصرفي كارخانه شاكل گندم داخلي و خارجي (وادراتي) مي باشد .
الف) خريد گندم معمولي (داخلي) توسط سيلو :
در سازمان غله قيمت پايه گندم معمولي بر حسب افت مفيد و غير مفيد محاسبه مي شود . به اين ترتيب كه قيمت خريد گندم بسته به افت مفيد و غير مفيد آن مي باشد .
به طور مثال : خريد گندم در سال 81 پايه گندم بر حسب 04/10 افت مفيد و 02/10 افت غير مفيد 1300 ريال مي باشد .
و به ازاء هر درصد كاهش افت مفيد و غير مفيد مبالغي تعيين شده كه از قيمت خريد گندم كاشته مي شود . به عنوان مثال در سال 81 به ازاء هر درصد كاهش در افت مفيد 6 ريال و افت غير مفيد 13 ريال محاسبه مي شود .
وقتي كه افت مفيد و غير مفيد نداشته باشيم و در واقع صفر باشد قيمت خريد گندم بالا است و مرغوبترين نوع گندم است يعني بالاترين حد قيمت 1350 ريال است اما همانطور كه گفته شد داراي افت مفيد 4% و افت غير مفيد 2% مي باشد .
بنابراين براي بررسي محاسبه قيمت خريد گندم :
قيمت خريد گندم در سال 1381
(گندم بدون افت مفيد و غيرمفيد) 1350
بنابراين هر چه درصد افت گندم در هنگام خريد افزايش يابد قيمت خريد گندم كاهش مي يابد .
ب) خريد گندم خارجي (واداتي) توسط سيلو :
تعداد سيلوهاي موجود در استان خوزستان 9 عدد مي باشد در شهرستان بهبهان شما يك سيلو موجود مي باشد لذا امكان ذخيره گندم محدود مي باشد بنابراين روزانه به طور متوسط 2 كاميون 22 تني گندم مستقيماً از بندر امام خميني به كارخانه حمل مي گردد . و طبق بررسي هاي ما به دليل گوناگوني ارائه قيمت تمام شده واقعي گندم از طريق سازمان مركزي اداره غله كشور و وزارت بازرگاني به ادارات مراكز استان ها و شهرستان ها ابلاغ نمي شود كه از جمله :
رقابت در بازار خريد و فروش گندم در سطح بين المللي (قيمت گندم تابع عرضه و تقاضاي جهاني است) .
افزايش قيمت كود شيميايي (كه خود نيز وابسته به قيمت ماده اوليه سازنده آن يعني قيمت نفت دارد) .
تورم جهاني
ظرفيت و كرايه حمل و نقل دريائيي در سطح جهان
«در مورد خريد پيش از موعد و ناگهاني گندم در اواسط فروردين سال امسال همزمان با برداشت داخلي در حالي كه ظرفيت سيلوهاي استان پر و يا نيمه پر شده بود مهمترين دليل را كه مي توان ارائه نمود ارزاني گندم در جهان در اين زمان (برداشت گندم بهاره در سطح گسترده مزار دنيا) مي باشد .
مواد بسته بندي :
مواد بسته بندي در كارخانه : شامل كيسه آرد و نخ دوزندگي است كه كيسه آرد توسط اداره غله تهيه و در اختيار كارخانه قرار مي گيرد و نخ را سالانه كارخانه تهيه مي كند كه اگر روزانه به طور متوسط 5 نخ مصرف نمايد به بهاي 15000 ريال هزينه بسته بندي سالانه ، نخ مصرفي 000/475/5 ريال خواهد گرديد .
كارمزد آسياباني و برآورد ارزش محوصلات جانبي :
اداره غله بهبهان سالي دوبار به كارخانه آرد تصفيه حساب نقل و انتقال گندم ارسالي را مي دهد و مشخص مي كند كه چ ميزان از اين گندم ارسالي به آرد و چه ميزان از اين گندم ارسالي به آرد و چه ميزان ضايعات (با ارزش و بي ارزش) تبديل گرديده است . البته كارخانه آرد موظف است در اول هر ماه مقدار آرد تحويلي را اعلام نمايد . كه با توجه به آرد تحويلي كارمد آسياباني كه از طريق مركز استان (اهواز) مشخص گرديده به كارخانه پرداخت مي گردد يكي از سهامداران شركت با مراجعه به اهواز چك بانكي صادره را تحويل مي گيرد .
(از ايرادي كه بر اداره غله بهبهان مي توان گرفت اين است كه براي گرفتن دستمزد آسياباني بايستي به مركز استان مراجعه كرد در صورتي كه در شهرستان هاي ديگر كارخانه آرد با مراجعه به اداره غله شهر خود از خدمات اداري برخوردا مي باشد دليل اين وابستگي اداره غله هم اشكالات به هم ريختگي اطلاعات كامپيوتري بهبهان با استان خراسان مي باشد كه به جاي رفع اين نقيصه بخش بازرگاني سازمان غله بهبهان منحل گرديده است) .
كه كارمزد هر كيلو آسياباني در فروردين سال 1377 : (ريال)
در مورد فضولات بجز سبوس كه قيمت آن تعزيراتي است كارخانه آرد فضولاتي را به سه بخش تقسيم كرده است . و به عنوان غذاي دام و طيور مي فروشد البته اين فضولات از سوي اداره غله به شركت فروخته شده است . كه براي سال 1381 قيمت فروض فضولات از سوي اداره غله ه كارخانه براي هر كيلو 450 ريال مي باشد كه كارخانه آرد به قيمت 800 تا 900 ريال مي فروشد كه منب درآمدي سودآوري براي شركت مي باشد .
زمين كارخانه :
زمين مورد نظر در 13//1369 طبق ماده 32 قانون براساس سند قرارداد اجاره به شماره 139102-3/6/1369 كه در دفتر كارخانه اسناد رسمي شماره 9 آبادان ـ اهواز تنظيم گرديده و مقرر شد كه مساحت 2 هكتار از اراضي ملي و قطعيت يافته پلاك 5180 بخش يك بهبهان تحويل گرديد .
در تاريخ 19/3/1370 به شركت آرد و به نمايندگي از تعاوني 90 ايثارگران بهبهان تحويل گرديد .
زمين مورد نظر در 14/6/1377 پس از بهره برداري از طرح اداره منابع طبيعي شهرستان بهبهان به صورت قطعي به شركت منتقل و تحويل داده شد .
(در سال جاري 1381 زمين با قيمت 000/500/57 ريال از سوي منابع طبيعي به شركت فروخته شد) .
تاسيسات كارخانه :
برق كارخانه 6000 كيلووات برق ديماند (صنعتي) براي كارخانه آرد سازي بهبهان طبق قرارداد تأمين گرديده است ، تاريخ قرارداد 13/7/1371 با شماره اشتراك 29891 و تاريخ تأمين 8/4/1372
آب مصرفي كارخانه :
آب مصرفي كارخانه آرد سازي عمدتاً از چاه تأمين مي شود ولي به علت موقعيت شهرستان بهبهان كه در نايحه نيمه بياباني و خشك قرار دارد آب چاه نمي تواند برآورد كننده نياز مصرفي كارخانه باشد بر اين اساس كارخانه از آب صنعتي استفاده مي كند .
كه متوسط قيمت مصرف يك متر مكعب به ريال براي سال 1381 بر طبق قبض آب 1258 ريال مي باشد . اگر ماهيانه 140 متر مكعب آب مصرف شود هزينه آب ماهيانه با آبونمان آب و 3% شهرداري معادل 500/219 ريا خواهد گرديد .
كارخانه آرد علاوه بر اشتراك آب صنعتي مشترك آب روستائي نيز مي باشد . كه بر طبق قيمت سال 1381 ماهيانه نيز به طور متوسط 75000 ريال هزينه آب روستائي (از روستاي امين آباد) را پرداخت مي نمايد . (آب مصرفي كارخانه از رودخانه خيرآباد بهبهان مي باشد) .
ماشين آلات و تجهيزات :
در ايران دو روش براي خريد ماشين آلات و تجهيزات كارخانه آرد سازي وجود دارد .
خريد و نصب ماشين آلات به طور كامل از خارج ، كه ماشين آلات عمدتاً آلماني يا روسي مي باشد .
تأمين ماشين آلات كه تعدادي از آنها ساخت ايران و تعداد ديگر واردات از خارج مي باشد .
كارخانه آرد سازي بهبهان ماشين آلات خود را از روش دوم خريداري كرده است .
سرمايه در گردش :
از آنجائي كه كارخانه هاي آرد سازي مواد اوليه خود (گندم) را خريداري نمي كند و به صورت اماني دولت (سازمان غله) گندم در اختيار واحدهاي آرد سازي قرار مي دهد . و تنها كارمزد دريافت مي كند . در نتيجه سرمايه در گردش كه براي اداره امور عادي موسسه به كار مي رود شامل بخشي از هزينه هاي پرسنلي و تأمين سوخت (انرژي) و تعميرات مي باشد .
سرمايه در گردش سال 1379 :
هزينه سوخت 570/260/3 ريال
هزينه تعميرات 794/459/11 ريال
هزينه تعميرات اثاثه 000/228/3 ريال
هزينه تعميرات ساختمان 750/914/6 ريال
هزينه حقوق و مزاياي كل 000/800/523 ريال
هزينه بيمه سهم كارفرما 000/474/120 ريال
جمع كل : 114/137/796 ريال
فصل سوم
مرحله اول :
كارخانة آرد بهبهان همه روزه حدوداً 100 الي تن در روز سفارش گندم بع وسيله درخواستي و حواله انبار به اداره سيلو مي دهد و گندم همه روزه توسط كاميونهائي كه از سيلوي بهبهان و دو كاميون را وزن كرده و به سوي انبار هدايتي مي كنند و بعد از خالي شدن آن دوباره كاميون را وزن مي كند و وزن خالص آن را ثبت مي كند كه گندم از اداره سيلو ه صورت اماني در اختيار كارخانه قرار مي گيرد . به اين صورت گندمي كه در اختيار كارخانه قرار مي گيرد . 4% افت دارد و مقدار آن 96% مي شود و به ميزان 2% آب به آن اضافه مي شود و 98% مي شود كه بوسيله كارخانه حدود 5/13 درصد يعني 2/13 افت از آن قرار گرفته مي شود و در كل مجموعاً حدود 85% هر كيلوگرم گندم آرد مي شود .
انبار غله :
انبار غله سالن سرپوشيده بزرگي است كه حدود 9 متر در 20 متري مي باشد و انبار اوليه و ابتدائي مي باشد كه گندمي كه از سيلو مي آيد به اينجا مي ريزد و بوسيله شبكه هاي بزرگي كه همانند الك مي باشد به پائين برده مي شود و مقداري از گندم كه پائين نمي رود بوسيله اراكتور در شبكه ريخته و مقدار چوب و پارچه و فضولات اضافي بزرگ را از آن مي گيرد و به وسيله بالابر كه داراي پروانه بزرگ و پر قدرتي مي باشد به طبقه پنجم فرستاده مي شود .
مرحله دوم :
در اين مرحله گندمي كه به وسيله بالابر (الواتور1) به بالا آورده شده در دستگاه بوجاري 1 قرار مي گيرد و بوسيله بالابر 2 به قيفي وارد مي شود و جمع آوري مي شود و به وسيله بالابر 3 به دستگاه بوجاري 1 وارد مي شود و دستگاه بوجاري 1 در ابتدا يك الك دارد كه اندازه هر سوراخ آن 15 ميلمتر است و سنگ و چوب و پوست و سياه دانه و فضولات بزرگ ديگر را گرفته و هر كدام را از يك طريق به يك لوله مي ريزد كه اين لوله مستقيماً به طبقه اول مي رود و اين فضولات را درون گوني مي ريزد و به انبار فضولات مي ريزد و اين گندم دوباره به جلوتر روي الك مي آيد كه حدود 10 ميليمتر اندازه هر سوراخ است و فضولات كمي كوچكتر را از آن جدا مي كند و بعد آن گندم را بوسيله لوله مارپيچ به چهار سيلوي خشك واريز مي كند كه عمق هر سيلو 13 متر مي باشد و حدود 120 الي 130 تن ظرفيت دارد و اين گندم دوباره به وسيله بالابر 4 بوجاري شماره 2 مي ريزد كه فرق بوجاري شماره 1 با 2 در اين است كه در بوجاري شماره 1 خرده گندم درجه يك تميز شده و در بوجاري شماره 2 خرده گندم درجه دو تميز شده و بوجاري مي شود و بوجاري شماره 1 و 2 داراي 5 سيلو مي باشد .
مرحله سوم
پس از طي مراحل بالا گندم توسط لوله هاي مارپيچي كه به بالاتربر 3 متصل است وارد طبقه چهارم كه دستگاه پوسته گيري است منتقل مي شود و اين دستگاه شبكه هائي دارد كه به صورت شانه مي باشد و نمي از شانه ها بالا و نمي ديگر پايين مي باشد و بوسيله بالا و پايين شدن پوست آن را مي گيرد و به مرحله بعد مي فرستد
مرحله چهارم
در اين مرحله گندم پوست گيري شده وارد بوجاري شماره 3 طبقه سوم مي شود كه خرده گندم و دانه هاي علفي را جداسازي مي كند . بعد به دستگاه سياه دانه گير كه در همين طبقه است وارد و پاكسازي مي شود و گندم توسط الواتور 4 به دستگاه خاك و پوست گير وارد مي شود كه بوسيله 6 لوله متصل است و هر لوله خودداري 4 قيف مي باشد كه هر كدام مانند سر سره مارپيچ مي باشند در اين مرحله مقداري از خاك و پوست گندم در اطراف ديواره ها جمع مي شود و مقداري خاك هم در هوا پخش مي شود و هر كدام از اين دستگاه ها ثابت هستند .
مرحله پنجم
گندم در اين مرحله الواتور وارد شن گير واق در طبقه دوم مي شود اين دستگاه داراي دو سيني مي باشد كه بر اثر تكان زياد گندم از آن خارج مي شود و چون شن آن سنگينتر ات روي سيني مي ايستد و شن آن گرفته مي شود .
مرحله ششم
گندم توسط الواتور وارد طبقه همكف مي شود و به دستگاه آشغال گيري وارد مي شود و گندم در اين مرحله گردگيري شده و ضمناً اين مرحله آخرين مرحله تميز شدن و بوجاري گندم مي باشد و فضولات بوجاري طبقه اول هم به زيرزمين مي رود .
در طبقه اول فضولات طبقه دوم تا پنجم را بوسيله لوله به سمت خود مي آورد كه فضولات طبقه پنجم در 5 لوله مي باشد . در لوله شماره يك خاك بسيار ريز و نرم بدست مي آيد و لوله شماره دو پوست و لوله شماره سه خاك نرم همراه بت سنگ كوچك و لوله شماره چهار سنگ هاي كوچك و اول شماره پنج پوست همراه با خاك را جدا مي كند و بوسيله گوني كه در زير آنها قرار دارد اين فضولات را مي گيرد و فضولات طبقه دوم تا چهارم به همين صورت عمل مي شود با اين تفاوت كه خرده گندم هم جدا مي شود و بوسيله گوني پر مي شود و البته اين خرده هاي گندم براي دانه هاي مرغ مناسب است و پوست آنها را هم به جاخورها و گاوداريها مي دهند و همه توسط دستگاه گوني گير درب آنها را گرفته و به سالن فرستاده مي شود . كه در صورت نياز به وسيله تمسه نقاله ه كاميون هدايت مي شود و گندم كه در مرحله اول گردگيري شده فضولات آن به زيرزمين وارد مي شود و در زيرزمين هم به همان صورت كه در طبقه اول فضولات را جدا مي كند آن ها را جدا كرده و بوسيله بالابر به طبقه اول هدايت كرده و به سالن مواد مي برند .
مرحله هفتم
گنم تميز و بوجاري شده توسط الواتور به قسمت دوم در طبقه پنجم يعني مرحله تر وارد مي شود در اينجا دستگاهنم زن يك و دو وجود دارد .
ابتدا گندم وارد دستگاه نم زن يك مي شود كه شامل 5 سيلوي نم يك مي باشد وارد مي شود و نم زن هم بوسيله موتوري كه در اتبداي آن موجود است و بوسيله پرك هائي كه همانند چرخ گوشت كار مي كند گندم را هم زده و مقداري آب به ميزان حدوداً 13% به آن اضافه مي كند به اندازه اي كه نه زياد خشك باشد و نه زياد تر باشد و بوسيله الواتور به نم زن شماره دو وارد مي شود اين دستگاه كامپيوتري مي باشد و به ما هشدار مي دهد كه گندم حاصله به چه ميزان رطوبت دارد اگر گندم حاصله به ميزان بيش از 13% آب به آن اضافه شده باشد آن را به صورت خشك خارج مي كند و اگر گندم حاصله كمتر از 13% رطوبت داشته باشد مقداري آب به آن اضافه مي شود تا رطوبت آن به 13% برسد يعني مثلاً اگر رطوبت حاصله 5/11 درصد باشد به وسيله اين دستگاه كامپيوتري به ميزان 56 تا 58 سي سي آب به آن اضافه مي كند تا رطوت به 13% برسد و به سيلوئي وارد مي شود كه حدود 8 الي 10 ساعت در آنجا مي ماند و اين سيلو هم چهار عد مي باشد كه 13 متر عمق دارد و بعد از 8 الي 10 ساعت يك الي د. درصد رطوبت آن افزايش مي يابد و به مرحله بعد مي فرستد .
مرحله هشتم
در اين مرحله گندم پس از استراحت توسط الواتور به طبقه همكف وارد مي شود و وارد والس شماره يك مي شود و دستگاه والس گندم را خرد مي كند .
مرحله نهم
گندم خرد شده توسط الواتور به طبقه چهارم منتقل شده و وارد دستگاه باريز مي شود كه مواد توسط فيلترهائي كه در دستگاه وجود دارد گردگيري مي شود و بعد به دستگاه نيوماتيك مي رسد كه به چهار قسمت تقسيم مي شود و هر قسمت چهار عمل را براي آرد كردن انجام مي دهند . نيوماتيك شماره يك گندم را آرد مي كند و به شماره دو مي ريزد كه شماره دو اين خرده ها را خردتر مي كند و به شماره سه مي ريزد و شماره سه آرد را با مقداري خرده گندم وجود دارد كه به شماره چهار مي ريزد و شماره چهار آنها را آرد مي كند و آردها را پائين مي فرستد و گندم هاي خرد شده را دوباره به مراحل بل مي برد تا آرد شود و بعد به مرحله بعد فرستاده مي شود .