طرح توجیهی ماشین آلات مربوط به آبیاری تحت فشار و سیستم های جلوگیری از هدر رفتن آب

خلاصه طرح 

معرفی محصول

-1-1        نام و کد محصول

انواع اتصالات و تجهیزات آبیاری تحت فشار قطره ای : کد آیسیک 29211510

آبیاری از نظر علمی تعابیر مختلفی دارد اما به معنای واقعی کلمه، پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک

برای استفاده گیاه و تولید محصول است. هر چند فقط 15درصد از زمینهای کشاورزی دنیا تحت آبیاری قرار

دارند و 85 درصد بقیه به صورت دیم و بدون آبیاری مورد استفاده قرار می گیرند اما نیمی از تولیدات کشاورزی

و غذای مردم جهان از همین زمین های آبی حاصل می شود که خود نشان دهنده اهمیت و نقش آبیاری در

بخش کشاورزی دارد.

سیستم های آبیاری به سه گروه زیر تقسیم می شوند :

سیستم آبیاری سطحی

سیستم آبیاری تحت فشار

·  سیستم آبیاری زیر زمینی

روش های سطحی شامل انواع آبیاری هایی است که در آنها برای پخش آب، از نیروی طبیعی ثقل استفاده

میشود؛ مانند روش های آبیاری جوی پشته ای، نواری، کرتی، سیلابی و غیره. حال آنکه در سیستم های آبیاری

تحت فشار عامل توزیع آب در مزرعه نیروی خارجی است که به آب وارد می شود. از این روش ها می توان انواع

آبیاری بارانی و قطره ای را نام برد.

روش های آبیاری زیر زمینی شامل عملیاتی است که در آنها سطح ایستایی (سطح آب زیر زمینی) در عمق

معینی از سطح زمین کنترل می شود تا صعود مویینه ای آب بتواند نیاز آبی گیاه را تامین نماید. این روشها در

مناطقی کاربرد دراند که لایه های غیرقابل نفوذ در مجاورت سطح زمین وجود داشته و با اصولا سطح ایستایی

در منطقه بالا باشدآبیاری.  زیر زمینی را نباید با آبیاری زیرسطحی که برای جلوگیری از تبخیر، آب مستقیما

وارد منطقه توسعه ریشه می شود، اشتباه کرد.

از 88 میلیارد متر مکعب آبی که هر ساله در کشور استحصال می شود، حدود 83  میلیارد متر مکعب آن در

بخش کشاورزی مصرف می شود که متاسفانه 63 میلیارد متر مکعب آن به هدر می رود. با توجه به این آمارها

مشخص می شود که تنها چاره کار استفاده از روش های آبیاری نوین برای جلوگیری از هدر رفتن آب است.

استفاده از آبیاری بارانی موجب افزایش راندمان آبیاری تا 70 درصد می شود و استفاده از آبیاری قطره ای تا 95

درصد راندمان آبیاری را افزایش خواهد داد. این در حالی است که آبیاری مزارع به روش سطحی حتی با انجام

هزینه های گزاف و تسطیح اراضی، راندمان آبیاری از 50 درصد تجاوز نمی کند و در روش سنتی که اکثر اراضی

کشور ما به همین ترتیب آبیاری می شوند حتی کمتر از 35 درصد می باشد.  این بدین معنی است که اگر از

آبیاری بارانی و قطره ای استفاده نکنیم، 65  درصد آب مزارع هدر می رود و با احتساب آب تلف شده در

کانالهای انتقال، میزان تلفات آب از 75 درصد تجاوز می کند. لذا با استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار

می توان از تلفات آب جلوگیری کرد و به یک رشد اقتصادی که بر اساس آن می توان به یک توسعه پایدار

اقتصادی- اجتماعی دست یافت. از جمله بارزترین زیان های آبیاری سنتی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

فرسایش

شور و قلیایی شدن خاک

غرقابی شدن یا باتلاقی شدن زمینهای کشاورزی

تخریب زمینهای کشاورزی

اتلاف سود و اتلاف بیهوده آب

همانطور که در بالا اشاره شد، آبیاری قطره ای و آبیاری بارانی دو روش اصلی آبیاری تحت فشار هستند. در این

طرح با توجه به مزایایی چون میزان هدر رفت آب کمتر و سایر مزایایی که در بخش های بعد تشریح خواهد شد

و همچنین سهولت و کثرت کاربرد روش آبیاری قطرهای، مطالعات امکان سنجی اقتصادی برای احداث واحد

تولید اتصالات و تجهیزات اصلی این نوع از آبیاری تحت فشار صورت گرفته است. شایان ذکر است با استفاده از

سیستم های آبیاری تحت فشار می توان از هدر رفتن آب جلوگیری نمود و لذا با توجه شرایط اقلیمی کشور ما

استفاده از این نوع سیستم ها در افزایش راندمان تولید محصولات کشاورزی جایگاه ویژهای دارند.

-1-1-1  معرفی سیستم آبیاری قطره ای

از جمله روشهای جدید آبیاری که به سرعت در کشورهای مختلف رو به گسترش است، روش آبیاری قطره ای

است. آبیاری قطره ای به کلیه روشهایی گفته می شود که در آنها آب هب مقدار کم و حدود 1 تا 10 لیتر در

ساعت به آرامی در نزدیک گیاه ریخته می شود، به همین دلیل این روشها را آبیاری با حجم کم نامیده اند. در

آبیاری قطره ای آب در یک سیستم لوله ای در مزرعه توزیع می شود که فشار آب در هنگام خروج از قطره

چکانها نزدیک به صفر می باشد.  بنابراین روش آبیاری قطره ای یکی از روشهای آبیاری تحت فشار به حساب

میآید که در آن فشار آب بسیار کم است.

در سیستم آبیاری قطره ای آب مورد نیاز از اجزاء مختلف دستگاه به گیاه منتقل می شود. اجزای اصلی سیستم

آبیاری قطره ای عبارتند از:

لوله های اصلی

لوله های جانبی

قطره چکان ها (گسیلنده، در پیر)

دستگاه های تنظیم کننده فشار

دستگاه های تصفیه آب

اجزای فرعی شبکه آبیاری قطره ای عبارتند از:

فشار سنج

دماسنج

دستگاه های اندازه گیری دبی

تانک کود

ادوات خودکار و کنترل از راه دور

قطره چکان آخرین جزء سیستم آبیاری قطره ای می باشد که آب را مستقیما به گیاه می رساند. عملکرد قطره

چکان بر اساس ساختار آن، به صورت قطره ای، جت یا فوران کوچک پیوسته می تواند باشد و در مجموع قطره

چکان آب را با فشار مشخص خارج می سازد و با پایین آوردن فشار سیستم یک گسیلنده فورانی را می توان به

گسیلنده قطره ای تبدیل کرد.

از میان اجزای سیستم آبیاری قطره ای، لوله های اصلی و لوله های جانبی و انواع قطره چکان ها مهمترین

قسمت ها در این نوع سیستم ها را تشکیل می دهند و در بسیاری از کاربردهای عملی سایر اجزای اصلی و

همچنین اجزای فرعی سسیتم آبیاری قطره ای مورد استفاده قرار نمی گیرد و یا از تجهیزات موجود واحدهای

کشاورزی با اندکی تغییرات برای این منظور استفاده می شود. به همین دلیل در جزئیات بیشتری در خصوص

انواع لوله ها و قطره چکان ها و طبقه بندی آنها آورده شده است.

طبقه بندی محصولات

در این طرح لوله ها و قطره چکان ها که دو جزء مهم سیستم آبیاری قطره ای را تشکیل می دهند، مورد نظر

خواهند بود. طبقه بندی برای لوله های مناسب در سیستم آبیاری قطره ای بر اساس موارد زیر انجام می شود:

فشار قابل تحمل

قطر خارجی و جنس

بدین معنی که لوله های مورد استفاده بر اساس نوع مصرف و مقدار فشار آب بنا به مقدار زمین زیر کشت و

همچنین نوع محصول تعیین می گردد. بدین ترتیب از انواع لوله های با قطر کم یا زیاد و فشار بالا یا فشار پایین

و همچنین از جنس پلی اتیلن سبک یا سنگین بر حسب کاربردهای مختلف بهره گرفته می شود. بنابراین طبقه

بندی لوله ها بر اساس، فشار قابل تحمل لوله و جنس آن انجام می شود.

قطره چکان ها از جهات گوناگون طبقه بندی می گردند:

الف- طبقه بندی از نظر اتصال قطره چکان به لوله

ممکن است گسیلنده داخل لوله لاترال و یا خارج آن قرار گیرند.  نوع داخل خط یا داخل لوله از دو طرف به

لولههای لاترال متصل می شود. بنابراین لازم است لوله لاترال به قطعات کوچکی تقسیم شود. در این حالت تمام

آب جاری در لوله های لاترال از گسیلنده عبور می کند.  در این صورت اتصال گسیلنده به لوله لاترال بطور

بارزی موجب افت فشار در طول لوله لاترال می شود که امری اجتناب ناپذیر است. همچنین محل اتصال

گسیلنده به لوله می تواند مکانی برای نشت ناخواسته آب در سیستم و لذا تلف شدن آب در این وضعیت باشد.

از مشخصات اصلی گسیلنده داخل خط، متلاطم بودن جریان آب در داخل آن و جلوگیری از رسوب و امکان

مونتاژ سریع گسیلنده با فواصل دلخواه در کارخانه یا مزرعه را می توان نام برد.