مقدمه :
روند رو به رشد افزایش جمعیت و بالطبع، افزایش نیازها و خواسته های جوامع انسانی, موجب فراوانی سلایق و نیازهای مختلف گردیده است و از سوی دیگر باعث نیاز به منابع اقتصادی جهت تامین این نیاز ها شده است.
نیاز به شغل و حرفه، نه فقط از جهت اقتصادی و سلامت جسمی ، بلکه از نظر روانی و اجتماعی به عنوان یک نیاز بشر برای بروز و به نمایش گذاردن توانایی ها و استعدادهای خود و کسب تجارب مختلف ، امری اثبات شده و ضروری است.
اما شیوه انتخاب و کسب درآمد و شغل در افراد مختلف بر حسب نیازها و استعدادهای درونی آنان، متفاوت می باشد که از جمله این افراد، کارآفرینان (و کسانی که حرفه و شغل ایجاد می نمایند)، می باشند.
در تعریف کارآفرینی تعاریف متعددی ذکر گردیده و مشخصات و ویژگی های این افراد به تفصیل آورده شده است که در این مجال نمی گنجد اما آنچه برای هر کارآفرین، ضروری و حتمی است مجموعه ای از مقدمات و نیازها قبل از ایجاد شغل و راه اندازی کسب و کار می باشد؛ یکی از این نیازها که از جمله محوری ترین پیش نیازها نیز می باشد، طرح فعالیت یا کسب و کار است؛ که سعی شده است در این ارائه، به شرح مشخصات و ویژگی های یک طرح کسب وکار پرداخته شود ؛ و هدف از تهیه آن آشنایی با شیوه اجرایی و عملی طراحی و تدوین یک طرح کسب و کار مناسب می باشد.
تعریف طرح کسب و کار :
طرح کسب و کار، نوشته یا سندی مکتوب است که جزئیات یک کسب و کار پیشنهادی را مشخص می کند. این سند باید ضمن تشریح موقعیت کنونی و نیازها و انتظارات ، نتایج پیش بینی شده ی فعالیت را در آینده نیز شرح دهد و کلیه جوانب آن را ارزیابی نموده و سپس میزان سرمایه گذاری و تسهیلات لازم را تعیین نماید.
بطورخلاصه، طرح کسب و کار، همان اندیشه و فکر شما درباره کاری است که می خواهید انجام دهید، که بصورت نوشته و مکتوب تهیه گردیده است. همانگونه که فکر می کنید:
در آینده با راه اندازی یک کسب و کار، چه میزان سرمایه نیاز دارید؟،
چه وسایل و ابزاری را باید تهیه کنید؟،
کدام محل کسب را باید خریداری یا اجاره کنید؟،
چقدر فضا نیاز دارید؟،
چند نفر باید با شما همکاری کنند؟،
چقدر درآمد و سود خواهید داشت؟،
چه راهکاری برای توسعه کار خود و تبلیغات اندیشیده اید؟، چه میزان خود سرمایه دارید؟ و در آخر اینکه...
چقدر وام و تسهیلات نیاز دارید؟
اگرپاسخ به سوؤالات بالا را بصورت مکتوب تهیه نمایید، به این نوشته ی مکتوب ، بطور خلاصه:
طرح کسب و کار (Business Plan) یا طرح توجیهی، می گویند.
اما به چه دلیل به طرح کسب و کار یا طرح توجیهی یا "بیزینس پلان" نیاز داریم ؟
امروزه راه اندازی هر کسب و کار و یا بنگاه کوچک و بزرگ اقتصادی، قبل از شروع فعالیت، نیاز به تفکر و اندیشه دارد. نقشه آینده و وضعیت و انتظاراتی که شما از کسب و کار و وضعیت اقتصادی مورد انتظار خود دارید می- بایست به درستی مشخص شود تا آینده برای شما و کسانی که به شما در راه اندازی کسب و کار، کمک مالی و فکری می کنند روشن تر و مشخص تر باشد.
قطعا برای هر فعالیت اقتصادی، حتی اگر خود نیز، کل سرمایه گذاری آن فعالیت را انجام دهید، تفکر و پیش بینی انتظارات اقتصادی و منافع مادی از آن فعالیت، قبل از سرمایه گذاری لازم و ضروری است. حتی اگر مؤسسه ای غیر انتفاعی یا خیریه هم تأسیس نمایید بازهم برای ادامه فعالیت و خدمت رسانی آن مؤسسه باید بصورت دقیق، نقشه راه و انتظارات خود را مشخص و ترسیم نمایید.
حال اگر مؤسسات و یا افرادی غیر از شما نیز قرار باشد با شما در راه اندازی و یا ادامه کسب و کار، همکاری نمایند، پیش بینی آینده و طرح شما برای اداره یک کسب و کار برای ایشان نیز بسیار مهم و ضروری است؛ زیرا در غیر اینصورت نمی توانند چشم انداز سرمایه گذاری خود را مشخص نموده وبه احتمال زیاد از کمک به شما خودداری خواهند نمود.
به عنوان مثال داشتن یک برنامه کسب و کار مناسب، هنگام ارائه تقاضای دریافت وام ازمؤسسات اعتباری همچون بانک ها نقش مؤثری در تصمیم گیری آنها برای حمایت از طرح یا پروژه های در دست اجرای شما دارد.
در نتیجه وجود نوشته یا سندی که انتظارات و سرمایه گذاری و توجیه اقتصادی، فنی، مالی و بازار یک فعالیت اقتصادی را مشخص نماید، به عنوان طرح کسب و کار یا طرح توجیهی، هم برای صاحب آن و هم برای حمایت- کنندگان مالی آن، به دلایل زیر لازم است:
1- طرح به صاحب آن یا کارآفرین کمک می کند که جوانب و پیشرفت طرح یا کسب و کارش را مشخص، متمرکز و بررسی کند.
2- یک چهارچوب منطقی و حساب شده ایجاد می کند تا در آن یک حرفه بتواند توسعه یابد و تدابیر مربوط به آن حرفه را در چند سال آینده دنبال می کند و به کارآفرین کمک می کند که قبل از اجرای پروژه کلیه نیازهای خودرا بطور مشخص شناسایی و در باره آنها به دقت فکر کند.
3- بعنوان مأخذ و مبنایی برای مذاکره با اشخاص ثالث مانند سهامداران، دفاتر نمایندگی، بانک ها، سرمایه گذاران و... بکار می رود.
4- معیاری را برای سنجش وضعیت واقعی کسب و کار در برابرآنچه که باید باشد، ارائه می دهد.
بسیاری از افراد موفق که امروز درحرفه و کسب و کار خود موفق بوده اند، قبل از راه اندازی فعالیت اقتصادی، پیش از زمان راه اندازی طرح برای طراحی یک طرح مناسب کسب و کار، فکر، برنامه ریزی، تحقیق و مذاکره کرده اند.
بطور کلی یک طرح خوب کسب و کار باید شامل مطالب زیر باشد :
هدف از راه اندازی کسب وکار.
تعریف انجام کسب و کار و تعریف نحوه انجام کار.
شرایط فروش یا بازار محصول و نحوه تامین بازار.
تحلیل مالی در مورد میزان سرمایه گذاری ها و برآورد هزینه ها و درآمدها و در نهایت سود و زیان.
میزان سرمایه گذاری و نحوه تأمین و میزان مورد نیاز آن.
مشخصات مجریان طرح و سوابق کاری، علمی و تجربی ایشان.
اسناد و مدارک مرتبط با مجریان، محل اجرای طرح، ادوات و تجهیزات، و اسناد حقوقی دیگر.
خلاصه ی طرح.
چگونه یک طرح کسب و کار بنویسیم ؟
در این بخش بطور خلاصه و مفید، اطلاعاتی را که برای تهیه یک طرح مورد نیاز است و شما می بایست آنها را در طرح خود مورد توجه قرار دهید شرح می دهیم :
جهت بیان هرچه بهتر موضوع، در هر قسمت علاوه بر نمونه ی فرم ها، از ابتدا و جهت آشنایی هرچه بیشتر، یک مثال بصورت قدم به قدم آورده می- شود و در هر مرحله با هدف تدوین یک طرح برای یک شخصیت خیالی، مثال هایی ملموس تر ، بیان خواهد شد.
مثال : آقای صالحی 26 سال سن دارد و پس از انجام خدمت نظام وظیفه، دوره های آموزشی را در مراکز علمی و آموزشی گذرانده است، اینک او تصمیم گرفته است با توجه به مهارت هایی که کسب نموده است ، کسب و کاری راه اندازی نماید. فعالیتی که او قصد انجام آن را دارد، راه اندازی یک غرفه ی فروش محصولات غذایی آماده (سیب زمینی سرخ کرده ) در محل نمایشگاه های بین المللی می باشد.
آقای صالحی برای این منظور ابتدا تحقیقاتی را انجام داده است و می داند که باید در مناقصه ی واگذاری غرفه ها شرکت کند؛ به همین منظور او باید طرحی را تهیه کند مبنی بر این که جهت راه اندازی این فعالیت، به چه میزان سرمایه گذاری و چه تجهیزاتی نیاز دارد و چگونه می تواند این فعالیت را اداره نماید زیرا برای راه اندازی این کسب و کار، شرکت نمایشگاه های بین المللی جهت اطمینان از انجام کار، تعهداتی دریافت نموده است. لذا لازم است آقای صالحی قبل از زمان شرکت در مناقصه، برآوردی راجع به هزینه ها و درآمدها و نحوه سودآوری و توجیه اقتصادی این فعالیت انجام دهد. به همین منظور آقای صالحی شروع به تهیه طرح کسب و کار نموده است.
طور کلی، یک طرح کسب و کار ، شامل سه بخش :
بررسی های فنی (توجیه فنی ) ،
بررسی های اقتصادی و بازار (توجیه بازار ) و
بررسی های مالی (توجیه مالی )
می باشد که ضمن معرفی و تعریف ویژگی ها و مشخصات این سه بخش، نمونه هایی جهت تهیه یک کسب و کار مناسب نیز آورده خواهد شد.
بخش اول :
(( توجیه و بررسی های فنی ))
بررسی های فنی طرح شامل بخش های زیر می باشد :
کلیات و معرفی طرح
معرفی مجریان طرح و سابقه کاری و تحصیلات مجریان
شرح فرایند و عملیات اجرایی طرح (نحوه تولید یا ارائه خدمات )
مجوزهای قانونی ( نظیر : پروانه کسب، مجوز فعالیت، جواز تاسیس، مجوز اتحادیه و پروانه یا کارت بهداشت و... )
معرفی محصولات
معرفی و ویژگی های محل اجرای طرح
ویژگی های محصولات یا فرایند
میزان و آمار تولید
تعداد و تخصص های مورد نیاز نیروی انسانی
تعداد و شرح ماشین آلات و تجهیزات
تاسیسات و انرژی مورد نیاز
زمان بندی اجرای طرح
اینک به شرح تفصیلی هریک از بخش های توجیه فنی طرح می پردازیم.
کلیات و معرفی طرح :
هدف از این بخش،به طور خلاصه، معرفی و شرح طرح و هدف از اجرای آن می باشد.
این بخش از طرح، به ماهیت فعالیت اقتصادی و روش انجام آن می پردازد، تهیه کننده طرح در این قسمت نوع فعالیت اقتصادی خود را مشخص می نماید؛ بدین صورت که معین می کند نوع کار و فعالیت مورد نظرش، " تولیدی، توزیعی، یا خدماتی " می باشد.
این بخش از طرح، به ماهیت فعالیت اقتصادی و روش انجام آن می پردازد، تهیه کننده طرح در این قسمت نوع فعالیت اقتصادی خود را مشخص می نماید؛ بدین صورت که معین می کند نوع کار و فعالیت مورد نظرش، " تولیدی، توزیعی، یا خدماتی " می باشد.
در این بخش، کالا یا خدماتی را که قصد تولید آن را دارید بصورت خلاصه شرح دهید. به بیان ساده تر، کاری را که می خواهید انجام دهید عنوان کنید.
این قسمت می بایست بصورت خلاصه تهیه گردد؛ البته در مواردی که مورد نیاز است و طرح، روشی خاص و متفاوت را اجرا می نماید می تواند شرح کوتاهی از روش های مختلف و روش مورد استفاده نیز در این قسمت آورده شود.
مثال یک : آقای صالحی شرح و معرفی کسب و کار خودرا که یک کسب و کار خدماتی است، اینگونه عنوان نموده است:
هدف :
(( هدف از تهیه این طرح، ایجاد غرفه تولید مواد غذایی گرم (سیب زمینی سرخ شده ) و عرضه این محصول به روش کاملا بهداشتی و با کیفیت مرغوب به بازدید کنندگان از نمایشگاه های مختلف، در محل نمایشگاه بین المللی استان/ شهرستان … می باشد. ))
مثال دو :
کارآفرینی دیگر، در شرح تهیه ی طرح خود که عرضه ی محصولات گلخانه ای است و طرحی تولیدی به شمار می آید نوشته است :
((هدف از اجرای این طرح ، تولید حداکثر محصولات گلخانه ای با حداقل زمین و آب با روش آبیاری قطره ای در منطقه … می- باشد. ))
طرح های تولیدی به طرح هايی گفته می شود که در آنها با تهیه و ترکیب مواد اولیه، طی فرایندی مشخص، محصول جدیدی تولید می- شود.
کلیه طرح های صنعتی و کشاورزی در زمره ی این طرح ها می باشد.
طرح های توزیعی به فعالیت هایی گفته می شود که در آنها، کالا یا خدماتی به صورت عمده فروشی یا خرده فروشی، توزیع و ارائه می- گردد.
ایجاد فروشگاه های مختلف، و توزیع محصولات از جمله ی این طرح- ها می باشد.
طرح های خدماتی به فعالیت هایی اطلاق می گردد که در آنها خدماتی مشخص به مشتریان عرضه می گردد.
تأسیس واحدهای خدماتی، تعمیراتی، نصب ادوات و تجهیزات ... و ارائه خدمات و امثالهم، از جمله ی این طرح ها می باشد.
معرفی شرکت یا مجریان طرح :
کارآفرين در این قسمت از طرح کسب وکار، بايد نسبت به تهيه ی رزومه ی خود و افرادي که با وي قصد ايجاد اين کسب و کار را دارند اقدام کند. اين بخش از طرح کسب و کار، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است زيرا ظرفيت و توانايي کارآفرين را در مراحل ايجاد و توسعه ی کسب و کار بيان مي‌دارد. نام و نام خانوادگی مجریان طرح یا در صورتی که طرح برای یک شرکت تهیه می گردد، معرفی شرکت، شامل نام شرکت، نوع شرکت (سهامی خاص یا مسوؤلیت محدود و... )، ترکیب اعضاء هیأت مدیره، و میزان سرمایه ثبتی به همراه سوابق تحصیلی، آموزشی و تجربی متقاضی طرح یا مجریان طرح از جمله مواردی می باشند که دراین قسمت آورده می شود.
مثال یک : آقای صالحی ، شرح سوابق و معرفی خود را اینگونه عنوان نموده است :
(( نام و نام خانوادگی : علی صالحی نام پدر : محمد متولد 1359 محل تولد : كرج ))
((شرح سوابق کاری و تجربی و آموزشی: ))
مثال دو :
کارآفرینی دیگر، که طرح خود را به صورت شرکت سهامی خاص ،تهیه نمود ه است در شرح این قسمت نوشته است :
نام شرکت : شرکت صنعت ساز شرق ( سهامی خاص)
سرمایه شرکت : سرمایه اولیه شرکت 1،000،000ریال منقسم به100 سهم 10،000ریالی با نام.
محل اجرا:شهرک صنعتی … قطعه شماره ….
هدف ازتأسیس شرکت :
توليد انواع محصولات ……..
صادرات و واردات كالا ، مواد اوليه و ماشين آلات
عقد قرارداد با شرکت های داخلی و خارجی و اخذ نمایندگی
انجام کلیه فعالیت های اقتصادی مرتبط با موضوع شرکت
مشخصات اعضاء هیأت مدیره، شامل مشخصات فردی و سوابق کاری :
مطابق آخرين آگهی تغييرات، مدیران شرکت عبارتند از :
1- آقای …… به عنوان مدیر عامل ؛ مدرک تحصیلی، کارشناس ارشد …
2- آقای …… به عنوان ریيس هيأت مديره ؛ مدرک تحصیلی، کاردان فنی …
3- خانم …… به عنوان نایب رئیس هیأت مدیره ؛ مدرک تحصیلی : دیپلم …
شرح فرایند و عملیات اجرایی طرح (نحوه و روش تولید یا ارائه -خدمات ) :
در قسمت شرح فرایند، به تشریح دقیق و مرحله به مرحله ي روش تولید یا ارائه ی خدمات پرداخته می شود.
تکمیل این قسمت ، نشان دهنده ی این موضوع است که شما به کار و جزئیاتی که می خواهید انجام دهید، کاملا آگاهی دارید و روش انجام کار، روش تولید و فرایند آن را به خوبی می شناسید.
دقت نمایید کلیه ی سوؤالات احتمالی را درباره ی روش تولید ، که ممکن است خواننده ي طرح درباره شیوه ی تولید محصول یا خدمات از شما بپرسد ،ا دراین قسمت بیان کرده باشید.
مثال : آقای صالحی شرح فرایند کسب و کار خود را اینگونه عنوان نموده است :
(( روش تولید یا ارائه خدمت :
جهت ارائه ی محصول با کیفیت و مطابق ذائقه مشتری ، رعایت حداکثر بهداشت در طبخ، بسیار الزامی و ضروری می باشد؛ لذا برای دستیابی به کیفیت و کمیت مطلوب در این روش از روش نیمه صنعتی جهت پخت و فرآوری محصول سیب زمینی استفاده شده است.
مواد اولیه ی مورد نیاز جهت تهیه ی محصول ، به شرح زیر می- باشد :
روغن مایع استاندارد، مخصوص سرخ کردن
سیب زمینی
نمک تصفیه شده ی ید دار
ادویه
ظروف یکبار مصرف، شامل: چنگال پلاستیکی و ظرف بسته بندی در ظرفیت های 100 و 50 گرمی
سس سفید و قرمز یکبار مصرف بهداشتی
مراحل تهیه محصول به شرح زیر می باشد :
- پس از آماده سازی و تهیه ی مواد اولیه، ابتدا طی فرایندی کاملا بهداشتی، تمام سیب زمینی ها شسته شده و آماده پوست کنی می شوند.
- سپس بوسیله ی چاقوی مخصوص، پوست سیب زمینی کنده و سپس به قطعات معین، خرد می شود. در این مرحله باید دقت نمود که سیب زمینی- های له شده، داغ دیده و یا خراب شده و همچنین قسمت های سبز سیب زمینی را به عنوان ضایعات جدا کنیم. پس از آبکشی مجدد سیب زمینی، فر مخصوص سرخ کردن را در دمای 120درجه تنظیم می کنیم و روغن سرخ کردنی را به میزان لازم (به ازاء هر 100 گرم، 20 گرم روغن ) ا حرارت می- دهیم.
- پس از رسیدن دمای روغن به میزان مطلوب، قطعات سیب زمینی خرد شده را داخل روغن ریخته و به مدت 10 الی 15 دقیقه در روغن ( بگونه ای که تمامی سطح رویی و زیرین سیب زمینی ها را فرا گرفته باشد و به اصطلاح سیب زمینی در روغن غوطه ور باشد)، حرارت می دهیم.
- در حین مرحله ی سرخ کردن سیب زمینی، مقداری نمک تصفیه شده ید دار (به ازاء هر 100 گرم، تقریبا 1 گرم ) را به روغن، اضافه می کنیم.
- پس از حرارت دیدن مناسب، سیب زمینی ها را در ظرف مخصوص سرخ کردن، به وسیله ی کفگیر سیمی خارج کرده و در آبکش سیمی جهت روغن- کشی و گرفتن روغن اضافه، قرار می دهیم. پس از حدود 2-3 دقیقه، روغن اضافه از سیب زمینی خارج شده و سیب زمینی را به گرمکن منتقل می کنیم.
کنترل رنگ و عدم سوختگی سیب زمینی ها و همچنین اطمینان از پخت کامل سیب زمینی و جداکردن قطعات ریز و کوچک و یا ضایعات، قبل از انتقال به گرمکن انجام می پذیرد. سپس باتوجه به نیاز و درخواست، سیب زمینی را از گرم کن به ظروف یکبار مصرف منتقل کرده و به همراه هر ظرف، یک عدد چنگال پلاستیکی، یک عدد سس سفید یا قرمز به مشتریان عرضه می کنیم.
مجوزهاي قانونی ( نظیر : پروانه ی کسب ، مجوز فعالیت، جواز تأسیس، مجوز اتحادیه ، پروانه یا کارت بهداشت و... )
در تهیه ی هر طرح کسب و کار و راه اندازی یک کسب و کار باید توجه داشت که قبل از هرگونه اقدام و سرمایه گذاری می بایست به کسب مجوزهای قانونی از مراجع مختلف محلی و دولتی اقدام نمود ؛ پس از اخذ شرایط لازم و کسب مجوزها، بسته به نوع فعالیت می بایست این مجوزها را در طرح، جهت اطمینان از قانونی بودن فعالیت، ارائه نمود.
اخذ این مجوزها خصوصا در زمینه ی مواد غذایی و یا مواردی که با سلامت جامعه و محیط زیست در ارتباط هستند بسیار مهم بوده و هر سرمایه گذاری (بانک و... ) نسبت به اخذ و ارائه ی این مجوزها حساس می باشد.
باید دقت نمود که میزان ظرفیت اسمی و واقعی توليد و ماشین آلات و سرمایه گذاری عنوان شده در برخی مجوزها نظیر جواز تأسیس و یا پروانه- های مختلف تولید، می بایست حداقل، مطابق طرح، ارائه شوند.
بدین معنی که اگر در جواز تأسیس شما میزان تولید و ظرفیت تولید یک محصول، 500 تن در سال درج گردیده است شما در طرح نمی توانید ظرفیت سالانه ی 600 تن را در نظر بگیرید؛ زیرا به شما تامیزان 500 تن محصول، اجازه داده شده است. این موضوع می تواند برای بررسی کننده ی طرح و یا کارشناس سرمایه گذاری، به عنوان عدم تطابق آورده شود و آنگاه شما مجبور خواهید شد یا طرح خود را عوض کنید و یا جواز تأسیس خود را تغییر دهید. لذا دقت نمایید که کلیه ی اعداد مندرج در مجوزهاي قانونی با اعداد و ارقام طرح های شما همخوانی داشته باشد.
این قاعده ی کلی را به یاد داشته باشید:
اگر ظرفیت ها و اعداد و ارقام مندرج در مجوزهاي قانونی از اعداد طرح، بیشتر اظهار شده باشند و در طرح، مقادیر کمتری را اعلام کنید ، مشکلی پیش نخواهد آمد؛ اما در صورتی كه اعداد و ارقام و ظرفیت های طرح شما، بیش از اعداد و ظرفیت مجوزها باشد، آنگاه ناچار به تغییر طرح یا مجوز خواهید بود.
مثال : آقای صالحی، مجوز قانونی خود را اینگونه عنوان نموده است :
(( مجوزهاي قانونی :
- پروانه ی بهداشتی و سلامت فردی به شماره … مورّخ … دارای اعتبار تا تاریخ :… صادره از مرکز بهداشتی.... که به پیوست طرح، تقدیم می گردد.
- جواز کسب به شماره … مورخ … معتبر تا تاریخ :… از اتحادیه ی صنف اغذیه و …. ))
((نکته ی مهم : کلیه ی مستندات و مدارک و مجوزهاي قانونی، بصورت نسخ برابر اصل شده، باید به ضمیمه ی طرح، الصاق شود. ))
معرفی محصولات یا خدمات :
شرح کاملی از نوع محصولات و خدماتی را که قصد انجام تولید و یا ارائه ی آنها را دارید به صورت اجمالی بنویسید ؛ در محصولات تولیدی (در طرح های تولیدی) ، مشخص نمایید که محصول تولیدی شما، محصول نهایی است یا واسطه ای.
منظور از محصول نهایی این است که کالای تولیدی شما بدون تغییر کلی خود به عنوان یک محصول نهایی قابل عرضه به بازار می باشد یا اینکه در تولید یک محصول نهایی بکار می رود؛ مثلا سوزن دوخت یک محصول نهایی است که با نام سوزن دوخت عرضه می شود اما پایه ی ماشین دوخت به عنوان یک محصول واسطه ای است که می بایست با اجزای دیگری از ماشین دوخت به هم سوار (مونتاژ) شوند تا محصول نهایی ماشین دوخت عرضه شود.
البته ممکن است طرحی، هم محصول نهایی و هم یک مجموعه از محصولات واسطه ای تولید نماید. همچنین ممکن است کالایی، هم کاربرد واسطه ای داشته باشد و هم یک محصول نهایی به شمار آید که در این صورت، بسته به نوع راهبرد( استراتژی) بازار و فروش محصول شما تعریف آن استنباط می شود که در این قسمت عنوان می نمایید.
می توانید برای این منظور از جدولی ساده به شرح زیر نیز استفاده نمایید:
ضمنا اگر شرحی از کاربرد هر محصول یا خدمات را در این قسمت ارائه نمایید، بهتر خواهد بود.
6 – معرفی و ویژگی های محل اجرای طرح:
در این بخش، معيارهاي انتخاب محل استقرار کسب و کار خود را به دقت بيان کنيد ؛ و عنوان نمایید چرا این محل را برای اجرای طرح، مناسب تشخیص داده اید. دسترسي به خريداران، تأمين کنندگان، توزيع کنندگان، و سرعت حمل و نقل کالا به بازار از جمله موارد مناسب می باشد.
نشاني دقیق محل طرح و شرح ویژگی هایی که نشان دهنده ی محل اجرای طرح جهت راه اندازی و اجرای مناسب می باشد، در این بخش آورده می- شود.
همچنین مساحت کل زمین، زیر بنای مورد نیاز طرح، ویژگی های تأسیساتی، نظیر اینکه آیا در محل اجرای طرح، آب و برق و گاز و تلفن و تأسیساتی نظیر راه های مواصلاتی و غیره وجود دارند یا خیر، و همچنین مزیت های موقعیتی طرح، نظیر دسترسی آسان به فرودگاه و یا راه آهن (در طرح هایی که نیاز به حمل و نقل کالا دارند)، یک ویژگی مثبت برای محل اجرای طرح به شمار می- رود. لذا آنچه را كه به عنوان مزیت منطقه ای و موقعیتی طرح شناسایی می- کنید و احساس می کنید به توجیه فنی طرح کمک مي کند ، در این قسمت به زبان ساده و در حداقل 3الي 4 سطر بنویسید.
ازجمله ی ویژگی ها، علاوه بر موقعیت جغرافیایی ، دسترسی آسان به نیروی کار مناسب با طرح می باشد؛ مثلا در طرح های کشاورزی، اگر طرح در منطقه ای که مستعد کشاورزی باشد به اجرا درآید، وضعیت نیروی انسانی به عنوان یک ویژگی محل اجرای طرح آورده خواهد شد.
(( مثال : در طرحی که هدف آن تولید محصولات گلخانه ای می باشد، این قسمت اینگونه بیان شده است :
ويژگي‌هاي محل اجراي طرح :
محل اجراي اين طرح واقع در كيلومتر … جاده… -كرج ، خيابان …، جنب سردخانه ی…، قطعه ی22، پلاك‌هاي … مي‌باشد.
فاصله زمين تا ميدان ميوه و تره بار كرج، حدود 10 كيلومتر و تا ميدان ميوه و تربار تهران حدود 50 كيلومتر مي‌باشد.
مساحت زمين 5/1 هكتار، معادل 15000 متر مربع است كه تفكيك شده از يك قطعه پلاك شماره … اصلي و كلا” در مالكيت مجري طرح مي‌باشد. زمين، داراي سهم آب و مالكيت يك حلقه چاه عميق 8 اينچ با دبي 50 ليتر در ثانيه است كه به منظور مشروب نمودن مجموعا” 21 هكتار حفر گرديده است.
وضعيت عرضه ی نيروي كار
با توجه به اين كه منطقه، يكي از قطب‌هاي كشاورزي اطراف تهران است، از اين رو امكان جذب نيروي انساني مورد نياز به سهولت ميسر است.
7-ویژگی های محصول یا فرایند :
مهم ترین و اصلی ترین ویژگی های فرایند و محصولات خود را شرح دهید.
اگر فرایند یا محصولات شما ویژگی خاصی دارد یا از فناوری (تکنولوژی ) خاصی استفاده می نمایید یا طرحی ابتکاری دارید، می توانید دراین قسمت شرح دهید ؛ البته شرح نوآوری و ابتکار و یا مزیت تکنولوژیکی در قسمت توجیه اقتصادی و بازار طرح نیز می تواند آورده شود، اما در این قسمت می توانید از دیدگاه فنی، ویژگی های فرایند یا محصول خود را بنویسید و سپس همین ویژگی را در قسمت توجیه بازار به عنوان یک مزیت رقابتی نیز عنوان نمایید.
همچنین اگر بین محصول تولیدی یا فرایند خدمات و تولید شما با محصولات مشابه دیگر، تفاوتی از لحاظ فنی وجود دارد، در این بخش آنها را شرح دهید.
مثال : آقای صالحی این قسمت را اینگونه عنوان نموده است :
ویژگی های فنی :
(( از جمله ویژگی های فنی این طرح، رعایت بهداشت در کلیه زمینه ها از اولین مرحله تا تهیه ی محصول نهایی می باشد ؛ در کلیه ی مراحل، نظارت دقیق بر نحوه طبخ بهداشتی و کنترل کیفی بهداشتی اعمال می شود که با توجه به تجربه های شخصی مجری طرح و سابقه کاری وی در این زمینه، عرضه ی محصول، با رعایت بالاترین استانداردها امکان پذیر می باشد. همچنین در وسایل و ظروف این طرح از وسایل استیل دوجداره برای طبخ استفاده شده است که می تواند به عنوان مزیتی فنی مورد توجه قرار گیرد. ))
همچنین در این قسمت، مواد اولیه ی مورد نیاز جهت تولید محصول یا ارائه خدمات را مشخص می کنیم :
لازم به ذکر است که در طرح های توزیعی، و یا برخی طرح های خدماتی ، مواد اولیه مورد نیاز همان ماشین آلات و تجهیزات طرح می باشند که نیازی به درج آنها نیست و فقط در همان قسمت ماشین آلات و تجهیزات آورده می شوند.
8-میزان و آمار تولید یا ارائه خدمات (ظرفیت تولید ) :
در این بخش، آمار روزانه ، ماهانه و یا سالانه ی تولید محصولات خود را باید شرح دهید. یکی از مهم ترین قسمت های هر طرح توجیهی، این قمست می باشد که به عنوان مبنایی براي کلیه محاسبات و توجیهات مالی طرح مورد استناد و استفاده قرار می گیرد؛ لذا دقت کافی در تهیه و تنظیم این آمار، بسیار مود توجه می باشد.
بسته به نوع طرح و اینکه طرح، تولیدی یا توزیعی یا خدماتی باشد بازه ی تعیین نرخ تولید یا ارائه خدمات متفاوت می باشد. مثلا در یک طرح توزیعی که موضوع آن تأسیس فروشگاه مواد غذایی محلی (سوپر ماركت ) می باشد میزان ارائه ی خدمات و توزیع کالا می تواند بصورت روزانه ارائه شود اما در یک طرح تولیدی، این جدول، بصورت ماهانه یا سالانه تهیه می شود.
توجه داشته باشید محاسبات شما در این قسمت می بایست با توجه به ظرفیت تولید مشخص شده در مجوزهاي قانونی، اندازه گیری و تخمین- زده شود.
((مثال: در طرح آقای صالحی، جدول ظرفیت تولید ماهانه ، محاسبه شده و به شرح زیر است :
در این قسمت و پس از برآورد میزان تولید / خدمات، مواد اولیه مورد نیاز جهت تولید محصول یا ارائه خدمات را مشخص می کنیم :
لازم به ذکر است که در طرح های توزیعی، و یا برخی طرح های خدماتی، مواد اولیه ی مورد نیاز، همان ماشین آلات و تجهیزات طرح می باشد که نیازی به درج آنها نیست و فقط در همان قسمت ماشین آلات و تجهیزات آورده می شوند.
نیروی انسانی و تخصص های مورد نیاز :
شرح منابع انسانی مورد نیاز جهت راه اندازی یک کسب و کار ، می- بایست با تعداد مورد نیاز جهت هر پست، مشخص شده و در طرح آورده شود.
((مثال :
10- تعداد و شرح ماشین آلات و تجهیزات :
فهرست کلیه تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز جهت کسب و کار خود را تهیه و به همراه مشخصات و تعداد مورد نیاز از هر وسیله یا ماشین ، در این قسمت بیاورید. لازم به ذکر است می توان این فهرست را به همراه فهرست قیمت ماشین آلات و تجهیزات که در بخش توجیه مالی طرح آورده می شود، ادغام کرده و طی یک جدول، این فهرست را در طرح اضافه نمود.
((مثال یک :
مثال دو : تولید کننده ای دیگر، این قسمت را اینگونه تشریح کرده است :
((ماشین آلات و تجهیزات
ماشین آلات مورد نیاز طرح بطور کلی شامل :
دستگاه تزریق پلاستیک 400 گرمي: 2 دستگاه
دستگاه تزریق پلاستیک 750 گرمي: 2 دستگاه
خشک کن 50 کیلویی: 1 دستگاه
کمپرسور باد: 1 دستگاه
کولینگ تاور: 1 دستگاه
آسیاب قطعات پلاستیک: 2 دستگاه
جیگ و فیکسچرهای خط تزریق: 1 دستگاه
ماشین تزریق فوم پلی يورتان: 1 دستگاه
تجهیزات ماشین تزریق فوم پلی يورتان: 1 سری ،
می باشد که شرح ماشین آلات موجود و موارد به تفکیک در جدول مربوط، آمده است. ))
توجه : دقت نمایید نرخ اعلام شده در جدول فوق می بایست مستند به استعلام های معتبر بوده و ممکن است در صورت نیاز و تشخیص کارشناس مالی واحد اعتبار دهنده تسهیلات، پیش فاکتورهای مقایسه ای و یا صلاحیت و اعتبار فروشندگان و عرضه کنندگان کالاها و ماشين آلات مورد سنجش قرار گیرد؛ به همین دلیل لازم است بهترین و با کیفیت ترین منابع خرید مشخص شده و فهرست اقلام و ماشین آلات خود را از بهترین و معتبرترین تأمین کنندگان تهیه نمایید.
همچنین می توانید ستونی دیگر تحت عنوان منبع تهیه یا خرید به جدول فوق اضافه کرده و منبع خرید را که همان سازنده یا فروشنده ی تجهیزات می باشد مشخص نمایید.
11-تاسیسات و انرژی مورد نیاز :
کلیه تأسیسات مورد نیاز کسب و کار و همچنین میزان توان مورد نیاز خود را در این قسمت تشریح نمایید. مثلا اگر برای راه اندازی طرح شما نیاز به گاز یا آب می باشد برآورد نمایید که آیا میزان انشعابی که در محل طرح در دسترس شما به اندازه کافی می باشد یا خیر ؟ توجه نمایید در صورتی که به میزان مورد نیاز طرح، تأسیسات زیربنایی نظیر: آب ، برق ، گاز ، سوخت و... در محل موجود نباشد، می بایست نحوه ی تأمین آنها را به دقت شرح دهید و هزینه های تأمین انرژی مورد نیاز را نیز در قسمت هزینه های مالی (بخش توجیه مالی ) در نظر بگیرید.
همچنین این بخش، شامل وسایل و ادوات مورد نیاز در قسمت تأسیسات سرمایشی و گرمایشی و کابل کشی برق مورد نیاز در محل اجرای طرح نیز می باشد.
دقت نمایید اگر وسایل سرمایشی و گرمایشی جزئی از فرایند و جزء مهمی از طرح به شمار آیند (نظیر طرح هایی مانند مرغداری، گلخانه و... که در آنها نحوه گرمایش و سرمایش، بر روي نحوه ی تولید بسیار اثر گذار می باشد ) می بایست بصورت دقیق و با ظرفیت های تعیین شده و مقدار مصرف انرژی و سوخت هریک عنوان شوند.
(( مثال یک : آقای صالحی نحوه تأمین انرژی را برای فعالیت خود به شرح زیر آورده است :
تأسیسات طرح، شامل :