خلاصه طرح :
در این طرح به بررسی تولید صابون بهداشتی پرداخته شده است ، برای بررسی طرح از روش های آماری و اقتصادی و برآورد های مالی استفاده شده است ، این طرح شامل چهار فصل میباشد ، فصل اول به بیان کلیاتی از قبیل مقدمه ، تاریخچه ، مجوز های قانونی مورد نیاز ، وضعیت بازار ، میزان واردات و صادرات و ... پرداخته است ، فصل دوم به بیان روش انجام کار پرداخته است ، بازدید از واحد کاری مشابه ، نیروی انسانی ، نحوه تامین سرمایه و ... از جمله عناوین موجود در این فصل میباشد ، فصل سوم به بررسی طرح از دیدگاه اقتصادی پرداخته است ( طرح توجیهی یا BP ) ، عناوینی از قبیل نیروی انسانی مورد نیاز ، میزان سرمایه گذاری ، مواد اولیه مورد نیاز ، ماشین آلات مورد نیاز و ... از جمله عناوین موجود در این فصل میباشد ، در نهایت فصل چهارم به بیان نتیجه اجرای طرح می پردازد .
فصل اول
کلیات
مقدمه :
اگر کسی از شما بخواهد که نام چند ماده شوینده را بگویید، مطمئناً صابون از جمله اولین شوینده هایی است که نام آن را خواهید برد. همه ما در طول زندگی مان بارها و بارها با این ماده سر و کار داشته ایم اما آیا تا به حال به این مساله فکر کرده اید که صابون از کجا آمده است؟ چه انواعی دارد؟ هر کدام چه اثراتی بر پوست بدنتان دارند؟
سابقه نظافت و پاکیزگی فردی به دوران پیش از تاریخ بر می گردد. از آنجا که آب عاملی حیاتی برای ادامه زندگی ا ست، انسان های اولیه در نزدیکی آب زندگی می کردند و درباره خاصیت پاک کنندگ یاش نیز اطلاعاتی داشتند، حداقل اینکه می دانستند با آب می توان گل و لای را از دستان شست. یافتن ماد های شبیه صابون در حین حفاری های شهر بابل مدرکی است برای اثبات اینکه صابون حتی ۲۸۰۰ سال قبل از میلاد نیز وجود داشته است. اطلاعات موجود روی کتیب هها بیانگر این نکته است که در آن زمان چربی را با خاکستر می جوشاندند. این کار در واقع همان روش ساخت صابون است، اما منظور آنها ساختن صابون نبوده بلکه از این ماده به عنوان حالت دهنده مو استفاده می کردند. اسناد تاریخی نشان می دهد مصریان باستان به طور مرتب حمام می کردند. کتیبه ای مربوط به سال ۱۵۰۰ قبل از میلاد موجود است که در آن شرح داده شده، چگونه به منظور ساخت ماده ای صابون مانند، روغن حیوانات و گیاهان را با هم ترکیب و سپس به آن نم قلیایی اضافه می کردند. از این ماده نه تنها برای شستن بلکه برای درمان امراض پوستی نیز استفاده می کردند.
نام صابون به یک افسانه قدیمی رومی از کوه Soap مربوط می شود. این کوه محلی برای قربانی کردن حیوانات بود. چربی های آب شده حیوانات در آنجا باقی می ماند، بارش باران چربی ها را م یشست و آنها را همراه خاکستر چوب به سطح گل و لای اطراف رودخانه م یآورد. زنان که از این گل ها برای شستن استفاده می کردند متوجه شدند که این گل ها اثر پاک کنندگی بیشتری دارد و آلودگی ها را راحت تر از بین می برد. کشف ماده ای به نام صابون به آلمانی ها و فرانسوی های قدیم نیز نسبت داده می شود. این ماده مخلوطی از چربی حیوانات و خاکستر بود که برای قرمز کردن رنگ مو از آن استفاده می کردند. در قرن دوم بعد از میلاد، یک پزشک یونانی به نام گالن صابون را هم به دلیل داشتن خواص دارویی و هم به منظور پاکیزگی و نظافت، برای استفاده در حمام پیشنهاد کرد اما سقوط روم در سال ۴۶۷ بعد از میلاد موجب کاهش عادت حمام کردن در میان رومیان شد. این امر در سلامت عمومی اروپایی ها بی تاثیر نبود. عدم رعایت نظافت و پاکیزگی فردی که به شرایط غیر بهداشتی زندگی منجر شده بود، باعث ترویج امراض مختلف در قرون وسطی، به خصوص طاعون در قرن چهاردهم شد. در قرن هفدهم، پاکیزگی و حمام کردن دوباره به عنوان یک عادت در اروپا رایج شد. دراین زمان، صنعت صابون سازی به طور کامل شناخته شده بود. اتحادیه سازندگان صابون به دقت رموز مربوط به این حرفه را نگهداری می کرد از روغن سبزی ها و حیوانات به همراه خاکستر گیاهان استفاده می شد، البته ماده ای معطر نیز به آن اضافه می کردند. به تدریج انواع گوناگون صابون در دسترس همگان قرار گرفت، علاوه بر حمام کردن و شستن لباس، برای شستن موی سر و اصلاح صورت نیز صابون هایی ساخته شد.
در قرن نوزدهم، صابون به عنوان یک کالای لوکس در کشورهای مختلف مالیات بسیار بالایی داشت، با برداشته شدن این مالیات سنگین، استفاده از صابون برای مردم عادی نیز میسر شد و استانداردهای بهداشتی بالا رفت. گام اصلی برای تولید انبوه صابون، در سال ۱۷۹۱ از سوی یک شیمیدان فرانسوی به نام نیکولاس لبلانک برداشته شد. او مراحل ساخت خاکستر قلیا با کربنات سدیم را از نمک معمولی به عنوان اختراع به ثبت رساند. این ماده در واقع قلیایی است که از خاکستر به دست می آید و با مخلوط کردن آن با چربی، صابون ساخته می شود. ثمره این اختراع، خاکستر قلیا با کیفیت بسیار بالا و قیمت گران بود. ۲۰ سال بعد از آن یورگن چورول میخائیل، یک شیمیدان فرانسوی بود با کشف ارتباط بین چربی ها گلیسیرین و اسیدهای چرب، اختراع باعث به وجود آمدن روش های مدرن و امروزی ساخت صابون شد.
گام مهم دیگر در ساخت صابون اختراعی بود که در اواسط سال ۱۸۰۰ از سوی یک شیمیدان بلژیکی به نام سولوی ارنست انجام شد. او با استفاده از نمک خوراکی یا کلرید سدیم توانست خاکستر قلیا بسازد. این روش موجب کاهش هزینه ساخت قلیا شد. در نتیجه این امکان به وجود آمد که قلیا ارزان تر، با کیفیت بهتر و حجم بیشتری در اختیار سازندگان صابون قرار گیرد. این اختراعات همزمان با پیشرفت توان اجرایی کارخانه های گوناگون، باعث شد در سال ۱۸۵۰ صنعت صابون سازی درآمریکا به سرعت رشد کند. از آنجایی که صابون به مقدار کافی تولید می شد، به تدریج از یک وسیله لوکس به احتیاج روزانه مردم تبدیل شد و این بازار بزرگ مصرف، سازندگان را تشویق کرد که صابون های ملایم تری برای استفاده در حمام و ماشین های شست و شو، در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند و به این ترتیب صنعت صابون سازی به مصرف امروزی در آمد. به طور معمول پذیرفته شده که مصرف سرانه صابون نشان دهنده سطح زندگی افراد هر کشوری است.
نام کامل طرح و محل اجرای آن :
تولید صابون
دلایل انتخاب طرح :
در عصر وابستگی انسان ها به یکدیگر، حقوق شهروندی جهانی، بر اساس اعتماد و مسئولیت مشترک، پشتیبان سرنوشت ساز پیشرفت است ، اما در دوران محرومیت بیش از یک میلیارد انسان از حداقل نیازهای در خور شأن و منزلت او ، شرکت ها ، بنگاه های اقتصادی، بازرگانان دیگر نمی توانند بی تفاوت باقی بمانند یا همچون سدی در برابر این خیل عظیم انسانی قرار گیرند، بلکه بر عکس آنها باید در صدد همکاری با دول تها و سایر نقش آفرینان در جامعه برآیند و با بسیج علم، فن آوری و دانش جهانی به مقابله با بحران های به هم تنیده گرسنگی، بیماری، تخریب محیط زیست و تضادی که باعث عقب نگهداشته شدن کشورهای جهان سوم می شود، برخیزند.
وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 27 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
نام و کد محصولات
در آمارثبت شده واحدهای تولیدی معاونت توسعه صنعتی وزارت صنایع انواع محصولات صابون به تفکیک کد آیسیک مشخص گردیده اند.انواع محصولات صابونی به شرح زیر می باشند :
٢٤٢٤١١١٠ : انواع صابون
٢٤٢٤١١١١ : صابون آمفوتر ) خنثی)
٢٤٢٤١١١٢ : صابون دستشویی )نوع مرغوب(
٢٤٢٤١١١٣ : صابون دستشویی )نوع معمولی)
٢٤٢٤١١١٤ : صابون حمام )نوع مرغوب(
٢٤٢٤١١١٥ : صابون حمام )نوع معمولی(
٢٤٢٤١١١٦ : صابون پرچرب ) نوع مرغوب (
٢٤٢٤١١١٧ : صابون رختشویی
٢٤٢٤١١١٨ : صابون گلیسیرینه
٢٤٢٤١١٢٤ : صابون مایع
٢٤٢٤١١٢٥ : صابون بچه
شایان ذکر است که محصولات مورد بررسی در این طرح تمامی انواع محصولات فوق را شامل شده زیرا فرآیند کلی تولید تفاوتی نداشته و فقط نوع مواد و شرایط فرآیندی بر حسب نوع محصول مورد انتظار با هم فرق دارد. این بررسی شامل صابون های صنعتی و صابون های طبی نمی گردد
شماره تعرفه گمرکی
کد تعرفه ای که انواع صابون ها با مصارف پاکیزگی را در برمی گیرد شامل دسته های زیر می باشد :
تعرفه ٣٤٠١١١١٠ : صابون حمام و دستشویی.
تعرفه ٣٤٠١١١٣٠ : صابون بچه.
تعرفه ٣٤٠١١١٩٠ : سایر صابون ها برای مصارف پاکیزگی به شکل شمش یا میله تکه قالبی وکاغذی.
تعرفه ٣٤٠١١٩٠٠ : صابون و مواد آلی تانسیواکتیف به شکل شمش میله یا قالبی برای مصرف پاکیزگی غیرمذکور در جای دیگر.
تعرفه ٣٤٠١٢٠١٠ : صابون مایع.
شرایط واردات
طبق بررسی های صورت گرفته از مقررات صادرات و واردات سال ١٣٨٥ وزارت بازرگانی، حقوق ورودی برای کد تعرفه های فوق الذکر، به شرح زیر می باشد.
(نمودار و جداول در فایل اصلی موجود است)
بررسی قیمت:
استفاده از صابون در زندگی روزمره تمامی اقشار جامعه یک امر اجتناب ناپذیر بوده و به صراحت می توان گفت امروزه صابون یکی از کالاهایی است که حتماً در سبد هزینه های جاری تمامی خانواده ها، ارگان ها، ادارات، شرکت های دولتی و خصوصی و خلاصه تمامی بخ شها و نهادهای مدنی موجود است.
بنابراین با توجه به دامنه و حجم وسیع مصرف این کالا، طبعاً تنوع صابون نیز در بازار بسیار بالا بوده و برای تمامی سلیقه ها و منظورها، صابون وجود دارد.
مسلم است که وجود طیف وسیعی از انواع صابون ها، دامنه وسیع و متنوع قیمتی را نیز در بردارد. صابون های با مصارف عمومی قیمت پایین تر و صابون های با مصارف خاص )درمانی و (.... قیمت های بالاتری دارند.
دامنه قیمت صابون )صابون های معمولی مورد نظر در این بررسی( در حال حاضر )سال ١٣٨٧ ( از مینیمم ١٠٠ تومان بازای هر قالب تا حتی ١٠٠٠ تومان نیز در بازار، وسیع می باشد. در ادامه قیمت برخی از صابون های رایج در بازار آورده شده است.
دامنه قيمت صابون )صابون هاي معمولي مورد نظر در اين بررسي( در حال حاضر )سال ١٣٨٧ ( از مينيمم ١٠٠ تومان بازاي هر قالب تا حتي ١٠٠٠ تومان نيز در بازار، وسيع مي باشد. در ادامه قيمت برخي از صابون هاي رايج در بازار آورده شده است.
موارد مصرف و كاربرد :
معناي صريح صابون پاککنندگي و به همراه آن سلامت و بهداشت است. صابون يك محصول بوده و دقيقاً كاربرد آن مشخص است: (End Use) مصرف نهايي پاكيزگي و از بين بردن آلودگي ها به دليل خاصيت منحصر بفرد صابون از حيث كاربرد كلي، تقريباً در تمامي اماكن اجتماعي، صنعتي، آموزشي، اداري، درماني و .... اين كالاي بهداشتي در شكل هاي متنوع مورد استفاده قرار مي گيرد.
كالاهاي جايگزين
با توجه به خاصيت خاص صابون كه همانا تميزكنندگي و پاكيزگي است، مي توان گفت كه به طور كلي اين محصول كالاي جايگزيني نخواهد داشت. البته از نظر شكل و كيفيت و خواص متنوع، انواع مختلف صابون ها در بازار موجود بوده ولي آنچه مسلم است همگي آنها صابون بوده و كالاي ديگري در بازار وجود ندارد.
مطابق برنامه توسعه سازمان ملل متحد يكي از مهمترين آرما نهاي هزاره سوم كمك به بالا رفتن سطح بهداشت عمومي مخصوصاً در كشورهاي جهان سوم مي باشد. بر اساس همين گزارش رعايت اصول ابتدايي بهداشت از اصلي ترين و عمده ترين راه هاي پيشگيري از بسياري بيماري ها مي باشد. ابتکار جهاني مشارکت بخش عمومي و خصوصي براي شستن دس تها تلاشي است جمعي بين بانک جهاني، يونيسف، دانشکده بهداشت و بيماري هاي حاره اي لندن، بخش خصوصي و سايرين براي مقابله با بيماري اسهال از راه تشويق شستن دست ها با صابون است. آرمان از اين برنامه گردهماوري متخصصان بازاريابي و توليد با فعاليتهاي مربوط به سلامتي عمومي به خاطر تهيه و توزيع گسترده صابون هاي دستشوئي ارزان است. طرح هاي آزمايشي در غنا و هند در حال اجرا است.
بنابر توضيحات بالا نقش استراتژيك صابون در سلامت جامعه بشري كه اولين و مهمترين اصل در پيشرفت جامعه جهاني است، نقش غير قابل انكاري مي باشد.
كشورهاي عمده توليدكننده و مصرف كننده محصول
کشورهاي ايتاليا، اسپانيا و فرانسه به دليل اينکه ذخاير آماده اي از مواد خام مورد نياز مانند روغن زيتون داشتند، جزو اولين مراکز سازنده صابون بودند. انگليسي ها در طول قرن دوازدهم، شروع به ساختن صابون کردند. تجارت صابون در اين کشور رونق فراواني داشت تا جايي که در سال ۱۶۲۲ پادشاه جيمز اول مبلغ صد هزار دلار براي دريافت امتياز انحصاري به مدت يک سال، به يکي از سازندگان صابون پرداخت.
با توجه به اينكه توليد صابون از تكنولوژي چندان پيچيد هاي برخوردار نبوده امروزه تقريباً اكثر كشورها مخصوصاً كشورهاي توسع هيافته و كشورهاي در حال توسعه خود توليدكننده انواع صابون هستند. البته كشورهاي صنعتي با توجه به اينكه از تكنولوژي هاي برتر برخوردار هستند، محصولات با كيفيت و تنوع بيشتري به بازار ارائه مي دهند.
اما از سوي ديگر بطور كلي مصرف مواد بهداشتي م نجمله انواع مختلف صابون هاي بهداشتي در كشورهاي پيشرفته و توسعه يافته بالاتر از كشورهاي جهان سوم است. با توجه به اينكه يكي از پارامترهاي اصلي توسعه يافتگي در جهان، توسعه يافتگي بهداشتي است، مصرف انواع صابون هاي بهداشتي در كشورهاي توسعه يافته مانند امريكا و كشورهاي اروپايي و ژاپن و كره جنوبي بيش از ساير كشورهاي دنيا مي باشد.
شرايط صادرات محصول :
صابون بهداشتي از جمله محصولاتي است كه محدوديت صادراتي نداشته و در زمره محصولات با مشوق هاي صادراتي محسوب م يگردد. اين محصول بسته به گريد و كاربرد آن در بست هبندي هاي مختلف :
بسته بندي كاغذي، گلاسه اي و پلاستيكي و همچنين به صورت مايع و در ظروف مخصوص جهت صادرات عرضه مي گردد.
صابون بهداشتي به دليل پايدار بودن در دماي محيط، هنگام حمل و نقل ) از طريق كشتي، هواپيما، قطار و كاميون( جهت صادرات در مسافتهاي طولاني شرايط محيطي خاصي را نياز ندارد. آمار صادرات و واردات اين محصول در بخش بعدي مورد بررسي دقيق قرار گرفته است.
ماده ٢ قانون مقررات صادرات و واردات ايران: كالاهاي صادراتي و وارداتي به سه گروه تقسيم مي شوند:
١- كالاهاي مجاز: كالاهايي كه صدور يا ورود آن با رعايت ضوابط نياز به كسب مجوز ندارد.
٢- كالاهاي مشروط: كالايي است كه صدور يا ورود آن با كسب مجوز امكان پذير است.
٣- كالاهاي ممنوع: كالايي است كه صدور يا ورود آن به موجب شرع مقدس اسلام )به اعتبار خريد و فروش يا مصرف( و يا به موجب قانون ممنوع است.
بررسي ظرفيت بهر ه برداري فعلي و روند توليد از گذشته تاكنون
برنامه سوم توسعه اقتصادي اجتماعي فرهنگي دولت از سال ١٣٧٩ آغاز گرديد. روند ظرفيت توليد انواع صابون بهداشتي كه ليست آنها به شرح زير مي باشد، از آغاز برنامه سوم توسعه تا ابتداي سال ١٣٨٧ به شرح زیر می باشد.
مطابق جدول مشاهده مي شود كه تقريباً در اكثر استان ها و همچنين شهرهاي بزرگ كشور، واحدهاي توليدكنندة صابون هاي بهداشتي وجود دارد.
طبق تحقيقات و مطالعات صورت گرفته و مذاكراتي كه با توليدكنندگان اين محصول صورت پذيرفت نرخ توليد اين واحدها متغير بوده و عمدتاً بنا به سفارش مشتري فعال مي باشند. آنچه مسلم است:
عدم وجود مواد اوليه كافي و مناسب، بازار شديد رقابت، تنوع محصولات و سليقه هاي بازار وجود محصولات وارداتي مشابه با كيفيت بهتر و قيمت كمتر از جمله مهمترين مشكلات عدم توليد با بهره ١٠٠ درصد بوده و اجازه توليد با بهره هاي بالا را به متوليان اين صنعت نمي دهد. بنا به اظهارات توليدكنندگان و باتوجه به آنچه بيان شد نرخ توليد متوسط در كشور ٣٠ درصد كل ظرفيت موجود مي باشد بنابراين روند توليد صابون بهداشتي از آغاز برنامه سوم توسعه به صورت زير مي باشد.
در توليد صابون بهداشتي، ماشين آلات و فرآيند ساخت از پيچيدگي خاصي برخوردار نيست و دانش فني توليد صابون عمدتاً مربوط به فرمولاسيون آن مي باشد. توليدكنندگان اين محصولات نيز بنا به زمينه كاربرد محصول با تغيير فرمولاسيون و افزودن و كاستن موادAdditive و پايداركننده ها و ... نياز مشتري را برآورده مي كنند.
بررسي وضعيت طرح هاي جديد و در دست اجراء
مطابق تحقيقات و بررسي هاي صورت گرفته واحدهاي زيادي طي سال هاي گذشته و اخير اقدام به اخذ مجوز طرح توليد صابون بهداشتي نموده اند كه تعدادي از آنها با توجه به مدت زمان طي شده و پيشرفت فيزيكي صفر درصد )طبق الگوي توسعه و توليد طرح هايي را كه پس از گذشت ٣ سال پيشرفت فيزيكي كمتر از ١٠ درصد دارا هستند را نمي توان در زمرة طرح هاي آتي توليد دانست( از طرح هاي در دست اجراء حذف گرديده اند. با اين توضيح، ليست و مشخصات كامل طرح هاي جديد و طرح هاي توسعه در دست اجراي صابون بهداشتي )تعداد، ظرفيت، محل اجراء، ميزان پيشرفت فيزيكي، و ...) در جدول زير آورده شده است.
مطابق جدول فوق مشاهده مي شود كه تعداد ٩ طرح در دست اجراء صابون بهداشتي با مجموع ظرفيت ٤٢٢٠٠ تن وجود دارد كه طي سا لهاي آتي به بهره برداري خواهند رسيد. شايان ذكر است كه با توجه به مشكلاتي كه در مراحل ساخت و اجراء و توليد بوجود مي آيد كه قبلاً نيز به آن اشاره شد و همچنين عدم بهره برداري از ١٠٠ درصد ظرفيت، مي توان به طور متوسط ٥٠ درصد از ظرفيت هاي فوق را به عنوان افزايش ظرفيت توليد صابون بهداشتي كشور در نظر گرفت.
بنابراين: ميزان توليد صابون بهداشتي كشور تا سال ١٣٩٠ حدود ١٦٥٠٥٢ تن در سال برآورد مي شود.
روند واردات به كشور :
واردات انواع صابون هاي بهداشتي به كشور طي ٥ سال گذشته به شرح زير مي باشد.
بررسي نشان مي دهد كه مبادي وارداتي انواع صابون هاي بهداشتي ايران طي سال هاي گذشته عمدتاً كشورهاي مالزي، تركيه، فرانسه و آلمان مي باشد.
بررسي روند مصرف :
برآورد مصرف ظاهري (توليد به علاوه واردات منهاي صادرات) صابون هاي بهداشتي در ايران به شرح زير مي باشد.
همانطوري كه مشاهده مي شود روند مصرف صابون هاي بهداشتي در كشور طي سا لهاي اخير رشد صعودي داشته و اين نشان از وجود پتانسيل هاي بسيار بالاي مصرف براي اين محصول در داخل كشورمي باشد.
در واقع هرچه كشورهاي جهان از نظر بهداشت و ثروت، اقتصاد و توسعه صنعتي پيشرفته تر هستند، سطح بهداشت فردي و عمومي آن ها نيز بالا رفته و بالطبع مصرف مواد بهداشتي آنها نيز بيشتر است.
١ كيلوگرم بوده كه اين رقم كمتر از نصف سرانه مصرف / سرانه مصرف صابون بهداشتي در ايران ٥ صابون بهداشتي در كشورهاي پيشرفته مي باشد. بنابراين هنوز در كشور ما رعايت بهداشت عمومي توسط كليه افراد در حد استاندارد جهاني نبوده و مصرف صابون بهداشتي بايستي به استاندارد جهاني برسد. به عبارتي پتانسيل مصرف صابون بهداشتي در كشور دو برابر حالت فعلي بوده كه با فرهنگ سازي و سرمايه گذاري و ارائه محصولات مرغوب با كيفيت استاندارد، بايستي به اين مهم نائل آمد.
مشاهده مي شود جهت رسيدن به متوسط مصرف جهاني صابون بهداشتي كه نمادي از پيشرفت و توسعه صنعتي هر كشور مي باشد تا سال ١٣٩٢ نيازمند ٢٥٠٠٠٠ تن صابون بهداشتي در كشور مي باشيم.
بررسي روند صادرات محصول از آغاز برنامه سوم و امكان توسعه آن
صادرات انواع صابون هاي بهداشتي به كشور طي ٥ سال گذشته به شرح زير مي باشد.
كشورهاي هدف صادراتي انواع صابون هاي بهداشتي ايران طي سال هاي گذشته عمدتاً كشورهاي پاكستان، افغانستان، ارمنستان، ازبكستان، تاجيكستان، تركمنستان، عراق، قرقيزستان، نيجريه، گرجستان، آذربايجان، فنلاند سنگال، اتريش، روسيه و امارات متحده عربي بود هاند.
رشد چشمگير صادرات صابون هاي بهداشتي در سال اخير نشان از وجود بازارهاي صادراتي قابل ملاحظه دارد كه مسلماً اين بازارها در آينده قابل توسعه مي باشند.
عمده ترين مشتريان خارجي ايران كشورهاي تازه استقلال يافته از شوروي سابق مي باشند. با توجه به اينكه اين كشورها از نظر صنعتي در زمره كشورهاي رتبه دوم (در حال توسعه) بوده و اينكه در كشور ما با توجه به وجود و دسترسي آسانتر به مواد اوليه، امكان توليد صابون نسبت به آن كشورها بيشتر است، بنابراين امكان توسعه صادرات نيز قوت بيشتري دارد. علاوه بر اين نزديكي مسافت نيز دليل ديگري بر افزايش توان صادراتي خواهد بود.
دو كشور عراق و افغانستان نيز كه با كشور ما همجوار بوده و با توجه به شرايط استراتژيك ويژه اي كه دارند مي توانند به عنوان بازارهاي اصلي صادراتي براي كشور ما باشند. روابط سياسي نزديك، بعد مسافت، نياز شديد اين كشورها به توسعه و... از عوامل مهم انتخاب اين كشورها جهت صادرات انواع صابون هاي بهداشتي مي باشد.
بنابر جميع موارد فوق مي توان گفت كه سرانه مصرف صابون بهداشتي در كشورهاي هدف صادراتي ايران نيز مسلماً از استاندارد جهاني پايي نتر بوده و در حداقل پيش بيني ها بايستي سرانه مصرف اين كشورها به دو برابر حالت فعلي افزايش يابد كه اين خود مي تواند دليل محكمي بر وجود پتانسيل دو برابر شدن صادرات به اين كشورها باشد.
مجوز های قانونی :
تعریف: جواز تاسیس مجوزی است که جهت احداث ساختمان و تاسیسات بنام اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه تولید بخش سازمان صنایع صادر میگردد.
مراحل صدور جواز تاسیس :
1- پذيرش درخواست متقاضی صدور جواز تأسيس فعاليتهای صنعتی و تكميل پرونده توسط مديريت سازمان سازمان صنایع شهرستان .
2- بررسی پرونده از نظر مدارك و تطبيق با مصاديق والويتهای سرمايه گذاری در واحد صدور مجوز مديريت سازمان صنایع .
3- تكميل پرسشنامه جواز تاسيس ( فرم شماره يك ) توسط متقاضی .
4- ارسال پرونده منضم به فرم شماره يك به اداره مربوطه بمنظور بررسی ، اصلاح و تائيد فرم پرسشنامه جواز تاسيس با استفاده از اطلاعات طرحهای موجود ، طرحهای تيپ و تجربيات كارشناسی و ارجاع پرونده به مديريت .
5- ارجاع پرونده توسط مديريت به واحد صدور مجوز جهت مراحل صدور جواز تأسيس .
شرايط عمومي متقاضيان ( اعم از اشخاص حقيقي يا حقوقي ) دريافت جواز تاسيس
1- اشخاص حقيقی
- تابعيت دولت جمهوری اسلامی ايران
- حداقل سن 18 سال تمام
- دارا بودن كارت پايان خدمت يا معافيت دائم
2- اشخاص حقوقی
- اساسنامه ( مرتبط با نوع فعاليت )
- ارائه آگهی تاسيس و آگهی آخرين تغييرات در روزنامه رسمی كشور
مدارك مورد نياز:
1- ارائه درخواست كتبی به مديريت سازمان سازمان صنایع شهرستان.
2- اصل شناسنامه وتصوير تمام صفحات آن
3- تصوير پايان خدمت يا معافيت خدمت سربازی
4- تصوير مدرك تحصيلی و سوابق كاری مرتبط با درخواست
5- يك قطعه عكس از هريك از شركاء
6- تكميل فرم درخواست موافقت با ارائه طرح صنايع تبديلی و تكميلی
7- پوشه فنردار
8- درصورت داشتن شركت ، ارائه اساسنامه ، آگهی تاسيس و روزنامه ، مرتبط با فعاليت مورد درخواست
اصلاحیه جواز تاسیس :
1- ارسال درخواست متقاضی توسط سازمان سازمان صنایع شهرستان (متقاضی) به مدیریت و ارجاع به واحد صدور مجوز.
2- دبیرخانه در مورد تغییرات مدیریت ضمن بررسی اصلاحیه صادر و به اطلاع اداره تخصصی میرساند.
3- دبیرخانه در موردی که نیاز به کارشناسی تخصصی دارد درخواست را به اداره تخصصی جهت بررسی و اعلام نظر ارجاع می دهد.
4- اداره تخصصی پس از بررسی وتائید به دبیرخانه صدور مجوز ارجاع میدهد.
5- دبیرخانه صدور مجوز پس از تائید مدیر اقدام به صدور اصلاحیه جواز تاسیس نموده و رونوشت آنرا به بخشهای ذیربط ارسال می نماید.
تعریف:
پروانه بهره برداری مجوزی است که پس از اتمام عملیات ساختمان و تاسیسات جهت فعالیت بنام اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش سازمان صنایع صادر می گردد.
صدور پروانه بهره برداری :
1- تکمیل فرم درخواست پروانه بهره برداری توسط متقاضی و تائید و ارسال آن توسط سازمان صنایع شهرستان به مدیریت.
2- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت بازدید کارشناسان (کارشناس تخصصی) با هماهنگی روسای ادارات تخصصی.
3- تائید رئیس اداره تخصصی و ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز.
4- اخذ استعلام از ادارات ذیربط.
5- تهیه پیش نویس پروانه بهره برداری و تائید مدیریت.
6- صدور پروانه بهره برداری و ارسال رونوشت به بخشهای ذیربط.
مراحل صدور توسعه طرح :
1- تکمیل فرم درخواست توسعه طرح توسط شهرستان (متقاضی) و ارسال به مدیریت.
2- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت بررسی و اظهار نظر و بازدید کارشناسان (کارشناس تخصصی ) با هماهنگی روسای ادارات تخصصی.
3- دبیرخانه صدور مجوز پس از تائید ادارات تخصصی در کمسیون بررسی طرحها مطرح می نماید و در صورت عدم تایید کمسیون به شهرستان و متقاضی اعلام مینماید و در صورت تایید از ادارات ذیربط استعلام می نماید.
4- ارجاع به اداره تخصصی جهت بررسی طرح توسعه.
5- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت صدور موافقت با توسعه طرح پس از تایید مدیر.
6- ارسال رونوشت به بخشهای و ادارات تخصصی و سازمانهای ذیربط.
فصل دوم
روش انجام کار
جنبه های ابتکاری بودن و خلاقیت به کار رفته شده :
ابتکار و نوآوری در کلیه رشته ها می تواند عامل پیشرفت و توسعه قرار گیرد در بخش تولید محصولات فرفورژه نیز که بازار رقابتی بسیار شدیدی دارد استفاده از ایده های نو و نوآوری و خلاقیت می تواند به عامل موفقیت تبدیل شود ، متد های نوین تبلیغاتی یکی از عوامل پیشرفت و توسعه اقتصادی در کشور های صاحب سبک در صنعت میباشد ، الگوبرداری از این روشها برای معرفی کالا و محصولات می تواند به عنوان یک ایده نو مورد استقیال قرار گیرد .
مشخصات نیروی انسانی مورد نیاز از لحاظ مفید بودن و توانایی کار :
شرح دقيق و جامع فرآيند و سپس ترسيم شماتيك جريان
مواد اوليه پس از ورود به واحد در انبار ذخيره و آنگاه بطور جداگانه توزين و وارد تانك هاي ذوب مربوطه )چربي، سودا، آب نمك( مي گردند. عمل ذوب توسط بخار انجام ميگيرد و مواد توسط پمپ هاي انتقال به ديگ پخت صابون نسبتاً تكميل گردد. پس از مرحله توليد چربي به صابون، به علت اينكه جرم ١٢٧٦ فاز پائيني كه شامل kh/m ٨٠٠ و گليسيرين بيشتر ٣ kh/m حجمي صابون پخته شده كمتر گليسيرين است تخليه و فاز بالايي وارد خشك كن مي گردد. فاز حاوي گليسيرين كه با نمك و ... آغشته است مي تواند براي استحصال گليسيرين مورد بازيابي قرار گيرد كه چون عمل پرهزينه اي است معمولاً به همان صورت اوليه براي استفاده به كارخانه هاي كود شيميايي فروخته ميشود. فاز وارد شده به خشك كن با از دست دادن رطوبت به صورت قطعات سفتي در آمده كه پس از عبور از رنده مجدداً خرد شده آنگاه در سيلو ذخيره مي گردد. پس از آن وارد ميكسر شده همراه با اسانس و رنگ و دي اكسيد تيتانيم و سيليكات سديم مخلوط مي گردد. آنگاه جهت اختلاط بيشتر كه باعث بالارفتن كيفيت صابون ميشود از دستگاه تري رول كه سه غلتك افقي با حركت در جهت مخالف است استفاده ميشود. صابون پس از عبور از تري رول به صورت صابون پخت شده با عبور از ميز برش به قعطات مورد نظر بريده و سپس در ماشين پرس علامت مربوطه روي آن حك مي گردد. آنها به قسمت بست هبندي رفته آماده ارائه به بازار ميگردد. مدت زمان لازم جهت پركردن ديگ هاي پخت يك ساعت و تخليه و شستشو نيم ساعت مي باشد.
بررسي مناطق، مراحل و شيوه هاي كنترل كيفيت
كنترل كيفيت در سه مورد مواد اوليه، مواد نيم ساخته و محصول نهايي بايد انجام گيرد:
مواد اوليه: نظر به اينكه كيفيت صابون، ارتباط مستقيم با نوع اسيد چرب و ميزان خلوص آن دارد بنابراين بايستي قبل از مصرف مواد اوليه به خصوص در مورد چربي، آزمايشات لازم جهت تعيين خلوص انجام پذيرد. در اين رابطه درصد اسيد چرب، درجه ذوب و رطوبت اندازه گيري مي شود.
سود مصرفي نيز توسط تيتراسيون اندازه گيري مي شود و از آنجائيكه ميزان اسيد چرب در مواد اوليه متفاوت است بايستي قبلاً در آزمايشگاه ميزان سود مورد نياز جهت تهيه صابون تعيين شود. ساير مواد افزودني مانند اسانس، تثبيت شونده ها و ... بايستي در حد استاندارد باشد كه اگر منبع مورد استفاده شركت معتبري باشد نيازي به انجام آزمايشات خاص نمي باشد.
كنترل كيفيت در حين توليد
در چند مرحله اين عمل بايد صورت گيرد:
١- كنترل شيميايي پس از خشك كن از نظر درصد رطوبت و درصد وزن مواد تركيب شونده )تعيين ميزان رطوبت مجاز كه حداكثر ١٥ % و در صابون رختشويي ٢٠ % است(
٢- تعيين ميزان نمك: فاز صابوني در تانك پخت پس از شستشو با آب نمك و آب خالص بايستي كمتر از ٥٥ % براساس صابون خشك باشد.
٣- اندازه گيري ميزان سود در فاز صابون مي بايستي در تانك پخت كنترل شود، ميزان قليائيت نبايستي ٠ درصد باشد. / بيشتر از ٠٧
٤- اندازه گيري اسيد چرب در فاز صابوني از فاكتورهاي مهم كيفيت است و بايستي در تانك پخت صابون ٢% است
٥- كنترل فيزيكي پس از عبور از كاتر از نظر سالم و كامل بودن برش و ابعاد
٦- كنترل فيزيكي پس از عبور از دستگاه پرس از نظر كيفيت ظاهري و نوع مارك زده شده.
كنترل هاي شيميايي لازم در آزمايشگاه و توسط مسئول مربوطه انجام مي گيرد و كنترل هاي فيزيكي توسط چشم الكترونيكي )در ماشين هاي پيشرفته تر( و يا توسط كارگر انجام مي گيرد.
كنترل كيفيت محصول نهايي
جهت كنترل كيفيت محصول نهايي يك سري آزمايشات با توجه به نوع محصول مربوطه و استانداردهاي موجود بايد انجام گيرد. در ذيل به مواردي از اين دست اشاره مي شود:
الف ) تجزيه صابون و تعيين مقدار كل اسيدهاي چرب خام:
تعريف مقدار كل اسيدهاي چرب خام عبارت است از مواد چرب غير محلول در آب كه بوسيله تجزيه كردن صابون با يك اسيد معدني قوي تحت شرايط ذكر شده )استاندارد ملي شماره ٣٤٩ ) حاصل شود. اين عبارت شامل موارد غير صابوني گليسيريدها و هر نوع اسيد رزيني ديگر نيز مي باشد كه علاوه بر اسيدهاي چرب در صابون وجود داشته باشد.
اساس آزمايش اسيدهاي چرب را با دي اتيل اتر استخراج كرده و با محلول سود در اتانول عيار آن را مي سنجيم. روش قالب موم: صابون را حل كرده و اسيدهاي چرب آن را بوسيله اسيدي كردن كاملاً جدا كرده و سپس آنها را با موم زنبور بشكل قالب حامد در آورده و آن را با آب داغ شسته و پس از خشك كردن وزن مي كنيم.
ب) تجزيه صابون و تعيين مقدار قليائي آزاد:
چون صابون ها داراي كمي چربي خنثي غير صابوني مي باشند روش كاملي براي انداز هگيري قليائي آزاد موجود در آنها وجود ندارد چون وقتي كه نمونه صابون حل گرديد قليائي موجود در آن بوسيله چربي هاي خنثي صابوني مي كردند ( و روشي كه براي اندازه گيري قليائي ها وجود دارند بطور رسمي و ( KOH قراردادي مي باشد) براي صابون هاي سديمي سود و براي صابون هاي پتاس در روش اول اتانول را بايد در مورد صابون هاي سديم معمولي بكار برد ولي چون وجود مواد اضافه در نتيجه آزمايش ايجاد اشتباه م يكند اين روش در مورد صابون هاي پتاسيم به علت حل شدن كربنات پتاسيم در اتانول بكار نمي رود. در روش دوم روش كلرور باريم را بايد در مورد تمام صابون هاي نرم پتاسيم و يا صابون هاي نرم مخلوط سديم، پتاسيم بكار برد. بكار بردن اين روش در مورد صابون هاي سديم معمولي كه مقدار قليائي آزاد در آنها كافي نيست پيشنهاد نمي شود. قليايي آزاد در صابون نرم عبارت است از مقدار يون هيدروكسيد كه بر حسب پتاس تعيين مي گردد و اين قليايي را پس از رسوب گيري با كلرور باريم در تحت شرايط عمل كه گفته شد در محلول جستجو مي كنند.