پیشگفتار
رشد روز افزون جمعیت جهان از یک سو و کمبود و عدم تعادل در توزیع و مصرف منابع غذایی از سوی دیگر بحرانهایی هستند که جهان را بطور جدی تهدید می کنند . بر اساس آمارهای مربوط به اوضاع کلی غذا در جهان هم اکنون بیش از یک میلیارد نفر ( 20 درصد کل جمعیت جهان ) به سود تغذیه مزمن و حدود 190 میلیون کودک زیر پنج سال به سوء تغذیه وکمبود انرژی و پروتئین دچار بوده و روزانه چندین هزار کودک زیر پنج سال در اثر بیماری وسوء تغذیه جان خود را از دست می دهند .
این آمار و ارقام نشان می دهند که کمبود مواد غذایی و توزیع نادرست ان در سطح جهان چالشی عظیم در راه رسیدن به مرزهای رفاه بشری و توسعه یافتگی می باشد . با عنایت به اینکه تولید سالیانه محصولات کشاورزی در ایران بالغ بر 40 میلیون تن می شود و این موارد کفایت تغذیه 40 میلیون نفر را می نماید ، به وضوح می توان دریافت که علاوه بر کمبود مواد خوراکی که برای تامین نیاز فعلی مورد نظر است ، تا سال 1385 حداقل 40 درصد نیاز جامعه به محصولات کشاورزی افزایش خواهد یافت .
بخش مهمی از پروتئین مورد نیاز بشر توسط دامها تولید می شود . از خصوصیات پروتئین حیوانی همخوانی با نیاز پروتئینی انسان از نظر اسیدهای آمینه و ارزش بیولوژیک بالای آنها می باشد .
تامین پروتئین حیوانی در جوامع مختلف با توجه به ذائقه مردم ، وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی و نیز عقاید مذهبی از منابع متفاوت صورت می گیرد . در جدول 1 منابع اصلی تولید پروتئین حیوانی در جهان آورده شده است :
جدول شماره 1 – منابع تولید پروتئین حیوانی ( گوشت ) در جهان به تفکیک نوع دام و سال ( میلیون تن )
منبع |
سال 1994 |
9995 |
1996 |
گاو |
16/54 |
9/53 |
5/56 |
گوسفند و بز |
2/1 |
3/1 |
6/1 |
طیور |
7/5 |
9/53 |
5/56 |
خوک |
7/78 |
7/81 |
9/83 |
سایر موجودات |
7/3 |
8/3 |
8/3 |
جمع |
9/197 |
5/203 |
4/211 |
در ایران منابع عمده تولید پروتئین حیوانی ، گاو ، گوسفند و بز ، طیور ، ماهی ، شتر و گاومیش می باشند ؛ که در شرائط فعلی با توجه به محدودیت تولید گوشت قرمز به دلیل مسائل و مشکلات مربوط به مراتع ناگزیر به استفاده بیشتر از گوشت سفید هستیم . عملاً گوشت سفید از طیور صنعتی ، ماهی و بوقلمون تامین می شود که با توجه به محدودیت تعداد واحدهای صنعتی مرغ ، پرورش بوقلمون به منظور تامین بخشی از نیازهای پروتئینی انسان از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است .
همچنین با توجه به اصول علمی و عملی و استفاده از تکنولوژی و دانش روز ، رشد سریع و درصد لاشه بالا می توان در امر پرورش بوقلمون به نتایج مطلوبی دست یافت .
فصل اول
کلیات
1- تعریف موضوع
آدمی از بدو خلقت و استفاده از ابزارهای ساده تا به امروز توانسته است از حیوانات وحشی اهلی برای تامین نیازهای خود بهره بگیرد . اهلی نمودن حیوانات و پرورش آنها جهت استفاده از محصولات متنوع آنها دیرینه ی چندین هزار ساله دارد . دانشمندان و پژوهشگران دنیا در حال مطالعه مستمر و یافتن شیوه های بهینه در استفاده از دامها و افزایش کمی و کیفی محصولات آنها می باشند .
در این فصل سعی شده است که خواننده را با پیشینه ، سوابق تاریخی ، نحوه تولید در کشور ، مشخصات عمومی آن ، شرایط لازم برای نگهداری این پرنده ، نقشه طرح و . . . آشنا کرده و همچنین در ارتقای سطح علمی شخص خواننده نسبت به موضوع مورد نظر تلاش به عمل آمده است ؛ به طوری که بعد از مطالعه این فصل بتواند با این پرنده آشنایی کامل پیدا کند .
2- اهداف پروژه
با اجرای این طرح امکان تولید متناسب با افزایش جمعیت و نیازهای غذایی بصورت بهینه و با استفاده از امکانات موجود فراهم آمده و علاوه بر ایجاد اشتغال مولد با بکار گیری جوانان تحصیل کرده ، موارد زیر نیز تحقق می یابد :
- تامین بخشی از نیاز مواد غذایی جامعه .
- ایجاد امکان صادرات غیر نفتی در صورت مازاد مصرف در داخل کشور .
- کمک به خودکفایی درتولید گوشت سفید در جهش استقلال غذایی کشور .
- کود حاصله می تواند در تقویت اراضی زراعی و باغات بکار رود .
همچنین با توجه به سیاستهای کلان مملکت در جهت خود کفایی این طرح نیز در راستای تامین بخشی از نیازهای پروتئینی حیوانی جامعه در شهرستان ایوان به اجرا در می آید . ظرفیت این طرح 2000 قطعه در هر دوره پرورش است و در سال دوبار پرورش صورت می گیرد ؛ طول دوره پرورش 15 هفته می باشد و با توجه به اینکه بوقلمون در هفته تقریباً بطور متوسط یک کیلوگرم افزایش وزن دارد ، بنابراین در پایان دوره پرورش وزن هر قطعه بوقلمون به 14 کیلوگرم می رسد .
میزان تلفات پنج درصد در نظرگرفته شده است و سالیانه تولید 56000 کیلوگرم گوشت و حدود 70 تن کود طیور عملکرد این واحد خواهد بود . بنابراین هدف این پروژه تولید این مقدار وزن زنده می باشد .
3- اهمیت پروژه
افزایش جمعیت کشور ایجاب می کند که تولیدات متناسب با نیازهای غذایی بهبود و افزایش یابد که در این راستا نقش تولیدات گوشت سفید بر همگان روشن است . بدیهی است گوشت طیور به سبب مزیت- های فراوانی که دارد به عنوان یکی از منابع اصلی پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید . اهمیت اصلی این طرح تامین بخشی از نیاز محل پرورش به گوشت سفید از طریق پرورش بوقلمون گوشتی می باشد .
بوقلمون گوشت لذید و خوشمزه ای دارد و پرورش آن نسبت به پرورش سایر ماکیان ازمزایای زیادی برخوردار است من جمله اینکه در طول چهارده هفته پرورش وزن نرهای آن به بیست کیلوگرم می رسد . ضریب تبدیل دان به گوشت در بوقلمون نسبت به سایر طیور بهتر است ، بطوریکه باپرورش صحیح جوجه- های آن می توان گوشت زیادی در مقایسه با خوراک داده شده بدست آورد . همین امر باعث می شود در یک رقابت سالم سود بیشتری از پرورش این پرنده داشت .
با توجه به اینکه در سالهای اخیر نسبت به پرورش بوقلمون کم توجهی شده است و به دلیل یارانه تخصیصی به پرورش شترمرغ و فروش آن بصورت کوپنی و عدم توجه مسئولین به پرورش سایر ماکیان ، پرورش آن منسوخ گردیده است .
لکن با توجه به آزادسازی صنعت طیور و عدم تخصیص اعتبارات یارانه ای به این صنعت بحث رقابت سالم مطرح گردیده و هر پرورش دهنده که اصول علمی پرورش را در مزرعه خود رعایت نماید طبعاً نتیجه بهتری خواهد گرفت و در این راستا با توجه به مطلوبیت بوقلمون و ذائقه مصرف کنندگان بازار مصرف بیشترگردیده و تقاضا برای پرورش ان بیشتر خواهد شد .
امروزه در بسیاری از روستاهای کشورمان می توان با کمترین هزینه و امکانات ، به پرورش نگهداری بوقلمون برای مصرف و فروش اقدام کرد . بوقلمون را به سادگی می توان در واحدهای کوچک و حتی خانگی پرورش داد . گوشت این پرنده چربی کمی دارد ولی از نظر پروتئین بسیار با ارزش است . تخم بوقلمون ، بعد از گوشت آن ، در درجه دوم اهمیت دارد . تعداد تخم هایی که بوقلمون ماده تولید می کند، حداقل 15 و حداکثر 35 عدد است . البته این تخم ها در دو نوبت ، یعنی بهار و تابستان و بعضی مواقع در پاییز تولید می شود .
پرهای بوقلمون در صنایعی ماننده تولید لحاف و تشک ، چسب سازی ، تولید گل های مصنوعی و . . . کاربرد دارد . لذا برنامه ریزی جهت ورود گله های بوقلمون از نژادهای اصلاح شده ضروری به نظر می رسد .
4 – فرضیات تحقیق
5 – محدودیتهای تحقیق
1 – کمبود منابع و مآخذ
2 – زمان
6 – تعریف واژه ها و اصطلاحات
1) BELTSVILLD SMALL WHITE
1 ) نژاد بوقلمون جثه کوچک B. S. W این نژاد حداکثر 12 هفته نگهداری می شود
2 ) B ROAD BREASTED BRONZW
2)نژادبوقلمون جثه متوسط B . B . B این نژاد تا 16 هفتگی پرورش میدهند .
3) BROAD BREASTED LARGE WHITE
3 ) نژاد بوقلمون جثه درشت B . B . L . W این نژاد را تا 22 هفته پرورش می دهند .
7 - روشها ی تحقیق
الف ) شیوه های جمع آوری اطلاعات :
تمام اطلاعات مورد نیاز این پروژه با استفاده از روشهای کتابخانه ای و میدانی جمع آوری گردیده است
فصل دوم :
پیشینه ی تحقیق
« مبانی نظری »
بخش اول – نژادهای بوقلمون
نژادهای بوقلمون گوشتی :
بوقلمون در دنیا به سه گروه نژادی تقسیم بندی می شوند :
الف )نژادهای بوقلمون جثه کوچک B . S . W[1] : این نژاد حداکثر دوازده هفته نگهداری می شود و وزن متوسط این نژاد در پایان دوره پرورش حدود 10 تا 12 کیلوگرم است . ضریب تبدیل در این نژاد به طور متوسط 2/3 می باشد .
ب ) نژاد بوقلمون جثه متوسط B . B . B2 : این نژاد تا شانزده هفتگی پرورش می دهند و متوسط وزن تا پایان دوره حدود 14 کیلوگرم می باشد . ضریب تبدیل در این نژاد حدود 5/3 می باشد .
ج ) نژاد بوقلمون جثه درشت B . B . L .W3 : این نژاد تا بیست و دو هفته پرورش می دهند و متوسط وزن در پایان دوره حدود 18 کیلوگرم می باشد . ضریب تبدیل در این نژاد حدود 9/3 می باشد .
با توجه به مزیت های خاص هر نژاد پرورش دهندگان تمایل به پرورش آن دارند . در ایران پرورش نژاد بوقلمون B . U . T4 مرسوم است که نرهای آن در 16 ماهگی 17 کیلوگرم و ماده های آن 12 کیلوگرم وزن دارند و ضریب تبدیل در این نژاد 5/2 می باشد .
مشخصات عمومی بوقلمون :
این حیوان درحالت وحشی رنگ آمیزی بسیار متنوع و درخشانی دارد ، اما در هنگام اسارت رنگ پرهایش کدرمی شود و بصورت سفید ، قهوه ای ، خاکستری ، شکلاتی و مخلوط رنگها در می آید . همچنین بخاطر چاق شدن ، چابکی خود را از دست می دهد ؛ در واقع برای اینکه مثلاً در نزد نژاد برنزی ( که پر منفعت ترین نژاد بوقلمون است ) برای بدست آوردن یک بوقلمون 22 کیلویی فقط 7 ماه وقت نیاز دارد .
علم پرورش بوقلمون در روزگار ما توانسته است مانع بروز بیماری در نزد این پرنده بشود و با کاهش هزینه تولید باعث راندمان بالای تولید این پرنده گردند .
در پرورش این پرنده هدف کارشناسان بهبود نسل نژادهای سینه پهن است ؛ زیرا گوشت سفید سینه اش بیش از همه مورد علاقه مردم است .
کله وگردن بوقلمون طاس و بدون پر است ، پرهایش انعکاسهایی فلزی دارند و یک زائده گوشتی قابل متسع شدن از پیشانی بر روی نوکش آویزان است . بوقلمون نر ، توده ای پرزیرسینه دارد و به هنگام نمایش می تواند همانند طاووس با پرهای دمش چتر درست کند . قوزک پایش مسلح به سیخچه است که نوکش مانند خنجر تیز و برا است و بطور کلی این پرنده جزء خانواده ماکیان بوده که مرغ و خروس ، کبک و دراج ، قرقاول و طاووس و بلدرچین جزء این خانواده محسوب می گردند .
از یک ویژگی جالب برخوردار بوده که همه چیز خواراست . سنگدان او شبیه سنگدان شترمرغ است و میتواند یک میله آهنی معادل با فشار سی کیلوگرم بپیچاند و در خوش خم کند .
بوقلمون جزء پرندگان پلی گام محسوب می شود ؛ یعنی بوقلمون اعم از وحشی یا اهلی همواره در قالب واحدهای چند قطعه ای زندگی می کند و همواره چند نر و ماده همسال با هم دیده شده و گروههایی که تعداد نر بیشتری داشته باشند ، قلمرو بزرگتری را در اختیار می گیرند . در طبیعت ، بوقلمون وحشی فقط در ناحیه تگزاس آمریکا وجود دارد و ماده آن تا 14 تخم گذارده وپس از 28 روز این تخمها تبدیل به جوجه می شوند و این جوجه های هم خانواده های هم گروه را بوجود می آورند .
تا سن 8 ماهگی قدرت جوجه های نر و ماده با هم برابر بوده و از سن 8 ماهگی به بعد نرهای جوان مادران و خواهران خود را ترک می کنند تا گروههایی را که فقط متشکل از نرها است تشکیل دهند . سه یا چهار برادرکه از یک بار تخمگذاری متولد شده اند برای تمام زندگی با هم می مانند و هرگز هیچ نر منزوی و تنهایی را به درون خود راه نمی دهند . این دسته ها بزودی بصورت اتحادیه هایی متشکل می شوند و این وضع موجب نبردها و مبارزات دامنه دار می شود که موقعیت اجتماعی هر بوقلمون را مشخص می کند . بوقلمون باید تا پایان عمر خود بدون امید به ترقی در همان جایگاهی که در سلسله مراتب برای او تعیین شده باقی بماند .
تا سن 8 ماهگي قدرت جوجه هاي نر و ماده با هم برابر بوده و از سن 8 ماهگي به بعد نرهاي جوان مادران و خواهران خود را ترك مي كنند تا گروههايي را كه فقط متشكل از نرها است تشكيل دهند . سه يا چهار برادركه از يك بار تخمگذاري متولد شده اند براي تمام زندگي با هم مي مانند و هرگز هيچ نر منزوي و تنهايي را به درون خود راه نمي دهند . اين دسته ها بزودي بصورت اتحاديه هايي متشكل مي شوند و اين وضع موجب نبردها و مبارزات دامنه دار مي شود كه موقعيت اجتماعي هر بوقلمون را مشخص مي كند . بوقلمون بايد تا پايان عمر خود بدون اميد به ترقي در همان جايگاهي كه در سلسله مراتب براي او تعيين شده باقي بماند .
بوقلمونها در مواقع نزاع بوسيله بال ، نوك و سيخچه هايشان به هم ضربه مي زنند ، زائده گوشتي كه به شكل عجيبي مثل يك سوسيس نرم روي نوك آويزان است در واقع سختي و استحكام چرم را دارد و رقبا موقع دعوي آنرا مي گيرند و به هر طرفي مي كشانند . برنده هاي هرگروه با برنده هاي گروه ديگر مبارزه كرده و در نهايت يك بوقلمون نر به عنوان سلطان انتخاب شده و مي تواند كليه ماده بوقلمون هاي موجود درگله را كه گاهي بيش از 50 بوقلمون مي باشد در اختيار گيرد و بقيه نرهاي گله فقط نگهبانان گله محسوب شده و حق جفتگيري با ماده ها را ندارند .
بوقلمونها روزها روي زمين تغذيه كرده و از ميوه هاي فرو افتاده ، دانه هاي چرب گياهي ، گردو ، ملخ و ساير حشرات ، سوسمارها ويا خرچنگ هاي آب شيرين و . . . مي خورند .
در بين گله هاي بوقلمون اهلي سلسله مراتبهايي كه تا اين حد خشك و غير قابل انعطاف باشد ديده نميشود، با اين حال گاهي ديده مي شود كه بين نرهاي حاصله از يك تخمگذاري برادري ديرپايي برقرار است و يا گاه درشت ترين و قويترين بوقلمون ميل به تسلط جويي از خود نشان مي دهد .
متدهاي پرورش بوقلمون :
پرورش بوقلمون به روشهاي مختلف انجام مي شود و استفاده از هر روش بستگي به وضعيت اقليم و آب و هوايي منطقه مورد نظر دارد . در مناطق خوش آب و هوا پرورش بوقلمون در فضاي ازاد انجام مي گيرد وچنانچه شبها سرد نباشد فقط ازتوري وحصار براي دورتا دور مين استفاده ميشود وبراي روزها وجلوگيري ازگزند نورآفتاب و همچنين مواقع باراني بهاربند مي گردد . درمناطق پرباران ، ازسالن وگردشگاه بصورت توام استفاده مي شود وتا زماني كه هوا صاف ومطلوب است بوقلمون ها درگردشگاه مي باشند ودرمواقع بارندگي به سالن مي برند وشبها كه سرد مي شود ازسالن استفاده مي نمايند . در مناطق سردسيروهمچنين در مناطقي كه ازلحاظ وجود مرغداري متراكم مي باشد سالن كاملاً بسته پيشنهاد مي گردد تا آلودگي مرغداري ها به مزرعه شيوع نيابد .
به هر صورت ميزان گردشگاه به ازاي هر قطعه بوقلمون يك مترمربع و مساحت سالن براي 2000 قطعه 1100 مترو100 مترانباردان درنظرگرفته مي شود . اين فضا براي پرورش بوقلمون تا پايان دوره و ارسال به كشتارگاه كفايت مي كند .
بديهي است هرچه سن بوقلمون كمتر باشد به مساحت كمتري نيازدارد و به ترتيب كه سن جوجه بوقلمون بيشترمي شود فضاي آن افزايش داده ليكن در ساخت مزرعه حد نهايي را درنظرمي گيرند . معمولاً سالن پرورش بوقلمون را به دو نيم سالن تقسيم مي كنند وشش هفته اول پرورش ، كل جوجه ها را در يك نيم سالن پرورش مي دهند و درهفته هاي بعد نيمي از جوجه ها را به نيم سالن بعدي منتقل مي كنند تا تراكم كم شود . اين كار به دليل صرفه جويي در سوخت و همچنين نيروي كار صورت مي گيرد .
چگونگي تشخيص بوقلمون نر از ماده :
بوقلمون هاي نر اندام درشتي دارند و رنگ پرها در قسمت سروگردن با هم متفاوت است و تغيير مي كند . پرهاي دم نيز رشد زيادي دارند و به شكل باد بزن مي شوند . برروي پيشاني بوقلمون ، برآمدگي گوشتي وجود دارد كه در نرها اين برآمدگي رشد بيشتري دارد . وقتي بوقلمون نر عصباني مي شود ، طول اين برآمدگي چند برابرمي شود . اما در بوقلمون ماده پرهاي دم و برآمدگي هاي گوشتي سر ، رشد كمتري دارند .
بوقلمون هاي بومي ايران به رنگ هاي الوان ، سياه ، طلايي و سفيد ديده مي شوند . وزن بوقلمون هاي نر بومي ، بين شش تا هشت كيلوگرم است درحاليكه وزن بوقلمون هاي ماده بومي ، بين چهار تا شش كيلوگرم است.
كرچ شدن بوقلمون ها :
كرچ شدن از ويژگي هاي بوقلمون است ، زيرا بيشتر از طيور اهلي ديگر به كرچ شدن تمايل دارد . بوقلمون هايي كه صبح زود يا نزديك غروب درلانه مي مانند ، ممكن است كرچ شده باشند . به طور معمول ، بوقلمون ها در فصل هايي از سال ، به خصوص در ماه هاي خرداد و تير كرچ مي شوند . بالا رفتن دماي بدن ، ريختن و كم شدن پرهاي قسمت شكم ، ورم كردن و قرمز شدن زيرشكم ، تغيير صدا ، كم شدن اشتها و خوابيدن مداوم بر روي تخم ها از نشانه هاي كرچ شدن است . بوقلمون پرنده اي است كه روحيه به خصوصي دارد . بسياري از حادثه ها و اتفاق هايي كه براي طيور ديگر عادي است ، موجب ناراحتي ، رميدن و ترس بسيار زياد بوقلمون مي شود . به همين دليل ، لانه بوقلمون كرچ بايد در جايي آرام، ساكت و دور از نور مستقيم و تند قرارداد .
نحوه پرورش بوقلمون :
بوقلمون در حالت وحشي برروي درختان زندگي كرده و فقط زمان چرا و يا خوابيدن بر روي تخمها بر روي زمين قرار مي گيرد . ماده بوقلمون در حالت وحشي 14-18 تخم گذاشته و در اواخر زمستان بر روي آنها مي نشيند و پس از 28 روز تخمها تبديل به جوجه مي گردند . جوجه بوقلمون در زمان تولد از جوجه مرغ و اردك ضعيف تربوده و بيش از نيمي از جوجه بوقلمونهاي وحشي قبل از رسيدن به سن يك ماهگي تلف مي شوند .
از زماينكه بشر نيست به اهلي عالي گوشت بخصوص سينه را توليد نمايد . بوقلمون هاي برنزي سينه پهن ، كينگ سفيد و . . . از جمله نژادهاي معروف بوقلمون جهان بوده كه توان تخمگذاري تا 90 تخم و درصد جوجه آوري بالا را داشته و مي توان با يك پرورش 6-7 ماهه به بوقلمون هايي كه وزني حدود 22 كيلوگرم دارند دست يافت ( برنز سينه پهن ) .
نكات ويژه ثابل توجه در بررسسي فني طرح هاي پرورش بوقلمون گوشتي شامل مدت روشنايي ، فضتي لازم ، طراوت ، تهويه و ميزان خوراك و جيره غذايي مناسب مي باشد .
روشنايي و تامين نور مصنوعي بايد به گونه اي طراحي و نصب گردد كه نور را به طور يكنواخت درتمام سطوح سالن بخش كند . در 48 ساعت اول بايد در تمام مدت شبانه روز از روشنايي در لانه نگهداري جوجه بوقلمون ها استفاده كرد .
بعد از اينكه جوجه بوقلمون ها به خوردن و آشاميدن عادت كردند بايد به مرور نور را كم كرد . بطوريكه در سن دو هفتگي به حداقل مقدار روشنايي برسد . معمولاًٌ مقدار 13 الي 14 ساعت نور در شبانه روز براي بوقلمون ها از سن دو هفتگي به بعد كافي است .
در 4 روز اول شدت نور بايد 3 فوت كندل و سپس 5% فوت كندل باشد . از 16 هفتگي تا 22 هفتگي از 14 ساعت نور با شدت نوركم ، استفاده مي كنند .
فضاي لازم جهت نگهداري و پرورش جوجه بوقلمون هاي گوشتي با توجه به سن آنها متغير است كه بايد حداكثر ميزان سطح مورد نياز را جهت افزايش راندمان توليد و ضريب تبديل مورد تاكيد قراردارد و براي جوجه هاي يك روزه تا هفت روزه ، 30 جوجه درمترمربع ، در هفته دوم تا چهارم تعداد 20 جوجه ، در هفته پنجم و ششم تعداد 10 جوجه ، درهفته هفتم وهشتم تعداد 8 جوجه ، در هفته نهم تا دوازدهم تعداد 5 جوجه و در هفته هيجدهم تا بيستم 2 يا 3 بوقلمون درهرمترمربع درنظرمي گيرند . كه البته به طور متوسط 4 تا 5 جوجه درهرمترمربع مناسب مي باشد.
حرارت لازم توسط مادرمصنوعي با سوخت گاز يا برق يا هيترتامين مي گردد . درجه حرارت مناسب براي جوجه ها در سنين مختلف متفاوت و به شرح زير مي باشد :
حرارت در روزهاي اول 35 درجه سانتيگراد ، اواخر هفته اول 32 درجه ، اواخرهفته دوم 29درجه ، اواخر هفته سوم 26 درجه ، اواخر هفته چهارم 24 درجه ، اواخرهفته پنجم 20 درجه و اواخرهفته ششم 18 درجه مي باشد .
تهويه بايد بصورت ملايم باشد تا هم بستر را خشك نگه دارد وهم سبب نوسان درجه حرارت در سالن نگردد . ظرفيت دستگاه تهويه هوادرسالن هاي مخصوص پرورش جوجه هاي گوشتي 6/3تا4مترمكعب هوابه ازاء هريك كيلوگرم وزن زنده طيور در هرساعت ميباشد .
آشيانه بوقلمون :
براي نگهداري بوقلمون ، تنها قفس و سالن پرورش كافي نيست ، بلكه گردش بوقلمون ها در مزرعه در فضاي بازهم براي آنها لازم است . بوقلمون در برابر بعضي بيماري ها ، بيشتر از طيور ديگر حساس است . بنابراين ، بهتر آن است كه جدا از طيور ديگر نگهداري شود .
آشيانه بوقلمون بايد طوري باشد كه به راحتي بتوان هواي آنجارا عوض كرد . كف آشيانه بايد به آساني تميزشود . همچنين ازمصالح محلي مناسب و يا سيماني باشد . بهتر است آشيانه اي ساخته شود كه در برابر سرما ، گرما ، باد و باران مقاوم باشد . براي اين كار بايد وضع آب وهواي منطقه وفصل پرورش بوقلمون را درنظرگرفت . اگر آشيانه بوقلمون ها دقيق ساخته شده باشد لازم نيست كه براي گرم كردن لانه هزينه زيادي مصرف شود .
به دليل پرخوري بوقلمون ها ، نگهداري وپرورش آنها درفضاي باز و چراگاه ها بهتر است . وضع آب وهوا در كشورما طوري است كه ميتوان اين كاررا انجام داد . با نگهداري بوقلمون ها درفضاي باز، آنها از علفها و گياهان خودرو كه در مرتع ها وجود دارد ، تغذيه مي كنند . به اين ترتيب در هزينه غذا و ساختمان پرورش آنها صرفه جويي مي شود .
بوقلمون ها را مي توان در زمستان نيز با شرايط بخصوصي در فضاي بازنگهداري كرد . فضاي لازم در آشيانه براي هربوقلمون ، يك تا پنج مترمربع است . در فضاي باز و چراگاه كه دور آن تورسيمي كشيده شده است ، براي هربوقلمون پانزده تا بيست مترمربع جا درنظر گرفته مي شود .
بلندي سالن يا آشيانه بوقلمون در منطقه هاي سردسير بهتر است كه سه مترباشد . به علاوه آشيانه ، پنجره نيز داشته باشد . كف آشيانه بايد سيماني باشد و به طرف فاضلاب ها شيب داشته باشد . به علاوه ، گرما ، سرما و رطوبت هم نبايد در آن نفوذ كند . گاهي يك طرف سالن را بجاي اينكه ديواربكشند ازتورسيمي پوشيده شده استفاده مي كنند . اينكار بيشتردرمنطقه هاي گرمسيرانجام ميشود .
درهرصورت در زمستان ، درجه هواي سالن نبايد به زير پنج درجه سانتي گراد برسد . براي استفاده مناسب بوقلمون ها ازدان وآب ، بهتراست داخل سالن ، روشنايي لازم داشته باشد . براي اينكار ، درهرپانزده تا بيست مترمربع ازسالن ، يك عدد لامپ صدوات قرار مي دهند .
مراحل آماده سازي سالن جهت جوجه ريزي :
قبل از اينكه جوجه ها را وارد سالن كنيم بايستي سالن براي ورود جوجه آماده شود . براي اينكار بايستي سالن را از كود و ساير فضولات دوره قبل پاك نمود و پس از شستشوي سالن ، اقدام به ضدعفوني سالن نمود ، براي اينكار از مخلوط فرمالين و پرمنگنات استفاده مي شود . ميزان استفاده از فرمالين و پرمنگنات بستگي به حجم سالن دارد . جهت استفاده از گازفرمالين از ظروف فلزي يا سفالين استفاده مي شود ؛ ابتدا پرمنگنات را داخل ظرف ريخته سپس فرمالين را روي آن مي ريزيند ( عكس اين عمل باعث انفجار ميشود) سپس درب سالن را بسته تا عمل ضد عفوني به خوبي صورت پذيرد . براي ضد عفوني بهتر است از چندين ظرف استفاده شود .
جوجه ريزي :
با توجه به ميزان جوجه ريزي ميزان سالن مورد نياز را مهيا مي كنند . درجه حرارت مورد نياز جوجه ها 32 درجه است كه بايستي توسط مادر مصنوعي تامين گردد . بعد از حدود دو هفته كه جوجه ها بزرگ شدند به مادرمصنوعي نيازي نيست ودرجه حرارت 20 سانتي گراد تاپايان دوره كافي مي باشد .درروزهاي اول پرورش بايستي آبخوري ودانخوري مخصوص جوجه بكاربرد و در هفته هاي بعد از آبخوري ودانخوري استفاده مي شود . تعداد آبخوري براي هرپنجاه قطعه بوقلمون يك عدد و تعداد دانخوري براي هر بيست و پنج قطعه يك عدد در نظر گرفته مي شود . در خصوص تامين گرما از هيتر و براي تامين سرمايش مورد نياز در فصل گرم سال از خنك كننده استفاده مي شود و تهويه هوا توسط هواكش انجام مي گيرد .
مقدار آب مورد نياز براي بوقلمون ها :
فراهم كردن آب پاكيزه ، بهداشتي وشيرين براي بوقلمون ، اهميت زيادي دارد . بوقلمون ها مي توانند كمبود غذا راتحمل كنند ، ولي بي آبي ، آنها را دچار ناراحتيهاي گوناگوني مي كنند . بوقلمون ها در آغاز تخمگذاري ، روزانه حدود يك ليترآب نيازدارند . مقدار مصرف آب بوقلمون ها نسبت به غذا ، دو به يك است . يعني دو قسمت آب و يك قسمت غذا مصرف مي كنند .
براي هربوقلمون بايد پنج سانتي مترطول آب خوري را درنظر گرفت . بنابراين براي هر ده بوقلمون بايد يك ظرف آبخوري كه گنجايش سه تا پنج ليترآب را داشته باشد ، قراردهيم .
آب مورد نياز بوقلمون ها در دوره پرورش درجدول زير نشان داده شده است :
جدول شماره2 – ميزان آب مورد نياز روزانه جوجه بوقلمون ها برحسب ليتر:
آب مورد نيازجوجه بوقلمون ها در طي دوره پرورش بستگي به درجه حرارت محيط دارد . در جدول فوق آب مورد نيازدردرجه حرارت 20 و 32 درجه سانتيگراد نمايش داده شده است . اما بديهي است بوقلمون در دماهاي بالاي 35 درجه سانتيگراد هم پرورش مي يابد و متناسب با افزايش دماي محيط ، ميزان مصرف سرانه آب هم افزايش مي يابد . در اين پروژه منبع تامين آب مورد نياز از خط لوله آب شرب روستايي ميباشد .
تغذيه بوقلمون :
تغذيه و خوراك بوقلمون به تنهايي حدود 70 درصد هزينه ها را دربرمي گيرد . لذا هرگونه صرفه جويي در اين قسمت روي كل سود دهي پروژه تاثيرگذاراست .
البته هميشه ارزانترين جيره بهترين جيره نخواهد بود . تغذيه بوقلمون را مي توان در چهاربخش عمده تقسيم بندي كرد :
1- تغذيه براي جوجه بوقلمون ها :
جوجه بوقلمون ها مانند جوجه طيورديگردربيست وچهارساعت اول زندگي خود ، احتياجي به خوردن وآشاميدن ندارند . چون از زرده ذخيره شده در بدن خود استفاده مي كنند . اما پس ازاين مدت ، نيازبه غذاي كافي دارند .
مقدار غذايي كه جوجه ها درچهارهفته اول زندگي دارند ، چهارصد وپنجاه تا پانصد گرم است . كم كم اين مقدار ، بيشتر مي شود . در سن شش هفتگي كه وزن جوجه ها در برخي ازنژادها به حدود يك كيلوگرم مي رسد ، مقدارغذاي لازم براي آنها حدود يك كيلووهفتصد تا يك كيلووهشتصدگرم است . رشد بوقلمون ها تا سن هفت تا هشت هفتگي سريع است و در چهارده تا پانزده هفتگي به بيشترين اندازه مي رسد . سپس رشد ، خيلي سريع نيست و در سن بيست و يك تا بيست ودوهفتگي ثابت مي ماند . درنتيجه ، مقدارمصرف مواد غذايي هم ثابت مي شود .
طورمعمول ، جنس نرنسبت به ماده ، بيشترغذا مصرف مي كند . ميزان تبديل مواد غذايي دربوقلمون ها ،يك به سه است . يعني درمقابل خوردن سه كيلوگرم غذا ، يك كيلوگرم گوشت توليد مي كنند .
2- تغذيه براي بوقلمون هاي جوان :
گفتيم كه پس از خارج شدن از تخم ، جوجه بوقلمون ها به مدت بيست و چهارساعت نياز به غذا ندارند . پس از اين مدت درپانزده تا بيست روز اول كه جوجه بوقلمون ها بد غذا مي خورند ، بايدازآنها مراقبت كرد .
بهترين نوع جيره غذايي براي بوقلمون هاي جوان عبارتست از : تخم مرغ دوعدد- ذرت يا غلات پخته شده يك كيلوگرم- برگ كاهوي ريز شده چندبرگ و مقداري نمك . اين مواد را با مقداري شير به طوركامل با هم مخلوط مي كنيم و دراختيارجوجه ها قرار مي دهيم .
3- تغذيه براي بوقلمون هاي جوان و پرواري :
پس ازبيست وچهارتا سي وشش ساعت براي هربيست جوجه يك تكه نان سفيد خشك به اندازه كف دست يعني به درازا و پهناي پنج سانتيمتر و ضخامت 5/2 سانتيمتردرشيريا دوغ خيس مي كنيم . پس از آنكه نان خوب خيس خورد ، روي تخته اي تميز بامقداري شن ريزه در اختيارجوجه بوقلمون ها قرار مي دهيم . به همين ترتيب تا روزنهم ، روزي پنج بار بايد به جوجه ها خوراك بدهيم . از روز نهم تا بيست و هشتم ، به جوجه ها روزي سه بار بايد خوراك داد . يعني همان خوراك پنج وعده را به سه وعده قسمت مي كنيم ، تا از مقدار آن كم نشود . براي تهيه جيره مناسب مي توان از مخلوط مواد و دانه هاي زير براي تهيه 100 كيلوگرم غذا استفاده كرد :
ذرات بلغور بيست وپنج كيلوگرم يا بلغوردانه اي شامل ذرت ، گندم و جو شصت و پنج كيلوگرم.
جو بلغور بيست و پنج كيلوگرم يا سبوس گندم بيست كيلوگرم .
سبوس گندم بيست و پنج كيلوگرم يا برگ يونجه چهارده كيلوگرم .
آرد گندم چهارده كيلوگرم .
پودريونجه ده كيلوگرم .
نمك يك كيلوگرم .
براي هر بوقلمون ، روزانه تا صدو پنجاه گرم علوفه سبز در نظر گرفته شود .
4- تغذيه براي بوقلمون هاي پرورشي :
تنها يك نوع ماده غذايي نمي تواند نياز بدن بوقلمون ها را برطرف كند . بنابراين هميشه بايد از چند نوع ماده غذايي در تغذيه بوقلمون ها استفاده كرد . علوفه و سبزي ها را نيز بايد در برنامه غذايي بوقلمون ها قرارداد . اگريونجه تازه و ترد، علوفه سبز تازه يا جوانه غلات طوري خرد شده باشند كه رشته هاي بلند در ان وجود نداشته باشد ، مناسب هستند . همه اين گونه مواد را مي توان روزي يك بار به بوقلمون هاي جوان داد . به طور معمول در سن هشت هفتگي مي توان جوجه بوقلمون ها را به چراگاه يا گردشگاه وارد كرد .
به طوركلي مي توان از منابع غذايي زير براي بوقلمون ها استفاده كرد :
1- دانه هاي گياهي غلات ، به خصوص دانه هايي مانند ذرت ، گندم ، جو و برنج .