دانلود طرح کسب و کار صنعت چایی

کلیات و شناخت طرح:

شرکت آفتاب گوهر نوین ( سهامی خاص ) در تاریخ 1/4/78 تحت شماره 13548 در مشهد به ثبت رسید. این شرکت در ابتدا با سرمایه 10000000 ریال شروع به فعالیت کرده بود. که پس از یک سال با تغییرات اساسی به شرح زیر روبرو شد.

سرمایه اولیه این شرکت از 10000000 ریال بعد از گرفتن مجوز بسته بندی چای به میزان 310000000 ریال افزایش داده شده است که 30% این سرمایه را خود شرکت تامین کرده و مابقی از طریق وام تبصره 3 که مدت آن 5 ساله می باشد تکمیل گردیده است و نیز این طرح تغییری در محل شرکت داشته که از مشهد به تربت آورده شده است.

موضوع شرکت:

بسته بندی چای در بسته های گوناگون اعم از ( چای بسته ای و چای تی بگ ( کیسه ای ) بوده است.

سوابق تجربی و علمی مدیر عامل شرکت:

1- سرمایه اولیه شرکت 10000000 ریال بوده.

2- ظرفیت تولید ماشین آلات ( اسمی ٬ عملی ٬ عادی٬ مورد انتظار ):

ظرفیت تولید ماشین آلات بر مبنای تقاضای بازار بوده که به طور متوسط بسته های 500 گرمی در هر ساعت 360 بسته و 1000 گرمی در هر ساعت 250 بسته و چای تی بگ کیسه ای در بسته های 5/2 گرمی که در هر ساعت 400 بسته تکمیل می گردد.

3- پرسنل قبل از تولید تجاری:

پرسنل قبل از تولید تجاری اشخاص نامبرده در آگهی تاسیس شرکت شامل سه نفر سهامدار دو نفر بازرس و مدیر عامل و منشی جلسه. ( مدیر عامل رئیس هیئت مدیره هم هست )

4- پرسنل بعد از تولید تجاری

پرسنل بعد از تولید تجاری شامل کارگر و حسابدار و معاونت و بازار یاب و راننده می باشد.

5- نوع قطعات یدکی ماشین آلات :

منبع کلی قطعات یدکی داخل می باشد که به صورت سفارش ساخته می شود.

6- هزینه های تاسیس ٬ هزینه ثبت شرکت :

هزینه تاسیس 1000000 ریال و هزینه های تعیین نام و هزینه های اداریی و هزینه های مربوط به اداره ثبت شرکتهای تهران و اداره ثبت شرکتها در مشهد جمعا 2500000 ریال بوده است.

7- هزینه بهره برداری تجاری و راه اندازی مانند وسایل اداری و کارگاهی و ...

طبق جدول تاسیسات جنبی و اداری 35800000 ریال.

8- بررسی قیمتها و چگونگی توزیع محصولات تولیدی در بازار:

طبق سفارشات در یافتی توسط بازار یاب محصولات توزیع می گردد.

مقدمه:

بمنظور هماهنگی و اعمال شرایط بهداشتی در واحد های بسته بندی چای اقدام به تهیه ضوابط زیر شده است که از پراکندگی شیوه عمل و مراحل بسته بندی و مکان وکلیه مقررات و ضوا بط جلوگیری شود و جهت حفظ منافع مصرف کننده تولیدات واحد مزبور را موظف به اجرای این ضوابط مینماید.

واحد های موصوف باید قبلا مورد شناسائی وزرات صنایع ( سازمان صنایع کوچک ایران ) و سازمان چای بوده و جهت اخذ پروانه های بهداشتی از اداره کل نظارت بر مواد خوردنی و بهداشتی باید حداقل شرایط زیر را دارا باشد.

مکان: مساحت موسسه باید حداقل 200 متر مربع زیر بنا با توجه به حجم تولیدات را ادرا و شامل قسمت های زیر باشد.

الف: انبار ها

1- انبار مواد بسته بندی ( کارتن- پاکت

3- انبار مواد بسته بندی شده متناسب با ظرفیت

شرایط انبار سلوفان و اتیکت ) متناسب با ظرفیت و مجهز به تهویه.

2- انبار مواد اولیه متناسب با ظرفیت–

انبار محصور و سقف و از نور کافی بر خوردار و کف و دیوار آن غیر قابل نفوذ و4 آب و صاف و مجهز به پاکت و تهویه باشد.

سالن بسته بندی

مساحت مناسب با حجم تولیدات کف و دیوار آن صاف و قابلب شستشو کاشی کاری یا رنک آمیزی تا ارتفاع 80/1 متر و از نور کافی بر خوردار و مجهز به تهویه باشد.

محل سرند

سالنی مسقف با کف موزائیک و یا بتون صاف و تهویه مناسب

سرویس بهداشتی کار گردان

1- توات بتعداد هر 12 نفر یک واحد دارای سیفون و تهویه مناسب

2- اطاق رخت کن مجهز به کمد مناسب با تعداد کارگردان

3- اطاق نهار خوری با سرویس میز وصندلی و یخچال و تهویه ( در صور تیکه کار گردان در موسسه غذا صرف می نمایند )

4- در صورتیکه تعداد کارگران از ده نفر تجاوز نماید طبخ غذا در خارج از محدوده بسته صورت میگیرد و باید آشپزخانه مناسب م مجهز به مسائل لازم باشد

تجهیزات:

ماشین بسته بندی یا وسایل بسته بندی دستی از قبیل بمبو ( سرتاس – قالب پاکت – سکوی- ( با ارتفاع مناسب )

بسته بندی اتیکت زنی – کارتن زنی

ماشین دوخت:

1- تبصره . سکوی بسته بندی کف و حضار آن پوشش استنلس استیل یا کاشی کاری و کلیه مراحل بسته بندی بر روی میز انجام گردد و کارگران مستقر بر روی صندلی باشند .

مقررات بهداشتی

1- کلیه کارگران – شاغل قبل از اشتغال لازم است به درمانگاههای وزرات بهداری معرفی و پس از معاینه کارت بهداشتی اخذ نمایند

2- کارگران شاغل باید مجهز به روپوش تمیز با رنگ روشن و کلاه و کفش کار باشند

3- پشت کلیه درب ها و پنجره های باز شو باید توری نصب شده باشد

4- در فصل گرما و سرما از وسائل سرد کن و گرمکن مناسب استفاده شود

5- جعبه کمک های اولیه و مجهز به وسائل امداد فوری .

6- کپسول های آتش نشانی بمقدار کافی .

7- برای کارخانجات بسته بندی چای که بیش از 10 نفر کارگر اشتغال دارند لازمست یکنفر مسئول فنی واجد شرایط باستناد تبصره ذیل ماده هفت قانون مواد خوردنی و بهداشتی به اداره کل نظات بر مواد خوردنی و بهداشتی معرفی نمایند جهت کنترل مرغوبیت و قابلیت مصرف چای بسته بندی شده یا در محل آزمایشگاه احداث و به وسائل لازم مجهز و یا آزمایشگاه مورد تایید وزارت بهداری معرفی نمایند .

8- افزودن هر گونه اسانس و رنگ یا مواد دیگر به چای مجاز نمی باشد مگر با اخذ مجوز از وزارت بهداری.

9- باستناد ماده 11 قانون مواد خوردنی لازم است مطالب ذیل بر روی بسته بندی قید شده باشد نسبت اختلاط – نام موسسه بسته بندی کننده – آدرس محل تولید – وزن خالص – قیمت مصرف کننده

10- نصب هود بر روی قسمت بسته بندی و الک چای .

بسته بندی چای تی بگ

1- بسته بندی چای تی بگ منحصرا باید وسیله دستگاه بسته بندی اتوماتیک و یا نیمه اتوماتیک و بدون دخالت دست انجام پذیرد .

2- سیم دوخت از جنس آلومینیم یا استنلس استیل

3- نخ از الیاف طیعی بدون رنگ و بوی خارجی و قابل قبول از نظر وزارت بهداری

4- فیلتر از الیاف طبیعی

5- پوشش پاکت هم باید عاری از رنگ و بوی خارجی باشد .

6- سایر مقررات و ضوابط در مورد بسته بندی چای تی بگ هم اعمال میشود .

پیشینه چای ، در ایران

ایرانیان چای را نخست به عنوان یک ماده داروئی شناختند و تا حدود قرنهای یازدهم و دوازدهم هجری نام آن در کتابهای پزشکی و کتابهای داروشناسی و به اصطلاح (( قرابادین )) در شماره مواد دارویی فهرست شده است بعدها هم که صورت نوشیدنی پیدا کرد باز برای درمان پاره ای از درد ها به کار می رفت هنوز هم به عنوان یک ماده دارویی مورد استفاده دارد در پژوهش های میدانی که در سالهای 1370 تا 1372 انجام شد همه جا پاسخگویان از خواص درمانی چای یاد کرده اند بنابر این دوره کاربرد چای به عنوان یک دارو هرگز در ایران پایان نیافته است اما آغاز ایندوره به استناد کتابهای موجود و نقل ابوریحان به بیش از هزار سال بر می گردد و چنان که یاد شد قدیم ترین منابع در این زمینه (( قرابادین جندی )) از آثار قرن سوم هجری تاریخ چین و صیدنه ابوریحان است بیشتر نویسندگانی هم که در قرن های بعد به تاریخ پیدایش مصرف و خواص چای پرداخته اند و نیز فرهنگ نامه نویسان از این منابع استفاده کرده اند .

از جمله کتابهایی که از گیاه چای نام می برد کتاب فلاحت نامه غازانی مربوط به قرن هفتم است از همین دوره کتاب آئین شهرداری را داریم که نویسنده آن ضمن شرح وظایف و نکات مربوط به صنف های بازار و فروشندگان و صنعتگران و تهیه کنندگان و پرندگان خوراکی ها به شربت سازان نیز می پردازد و همچنین از شربت فقاع که به نظر می رسد رواج عمومی داشته است نام می برد اما از چای و نیز از قهوه که بیشتر از چای معمول شده است نام نمی برد بنابر این در قرن هفتم هنوز از چای و قهوه به عنوان یک نوشیدنی عمومی و از قهوه خانه به عنوان مکان عرضه آنها خبری نیست این وضع تا حدود اوایل قرن دهم هجری نیز ادامه دارد در این فاصله نوشیدنی ای که جنبه عمومی داشته باشد و دردکان و بازار عرضه شود فقاع بوده که در حد پای چای امروزی کم خرج ترین شکل پذیرایی به شمار می آمده است چنان که اصطلاح (( فقاع گشودن )) به معنی در شیشه فقاع باز کردن و کار کوچکی انجام دادن آمده است چنان که امروزه تعارف یک استکان یا یک پیاله چای همین معنی و مفهوم و اعتبار را دارد فردوسی در هجو نامه ای که برای سلطان محمود عزنوی سروده است به کنایه از بی ارزشی هدیه ای که سلطان برایش فرستاده می گوید: (( بهای فقاعی به من داده است )). در شعر زیر فقاع گشودن و پذیرایی با فقاع به معنای کاری کوچک در برابر ((جلاب دادن )) یعنی با شربت گوارا و گران قیمت پذیرایی کردن آمده است

وگر جلاب دادن را نشایم                                               فقاعی را به دست آخر گشایم

بعدها قهوه این جایگاه را پیدا کرد .

چای از ایران به اروپای شرقی رفت

نخستین خبر هایی که از مصرف چای به عنوان یک نوشیدنی گرم و مفرح داریم به اوایل دوره صفوی مربوط می شود اما به احتمال آغاز آن را باید در زمان پادشاهی اوزون حسن قراقویرنلو و در نتیجه گسترش تجارت خارجی جستجو کرد یکی از مورخان به نام (( باتیستارامیر )) می نویسد که: (( در اواخر قرن پانزدهم و اوایل قرن شانزدهم میلادی شخصی به نام حاج محمد تاجر ایرانی اولین اطلاعات راجع به چای و طرز مصرف آن را همراه خود از چین به اروپا آورد.))

تاریخ یاد شده در این نوشته همزمان است با اواخر حکومت قره قریونلوها و پیدایش حکومت صفوی و اگر این نقل درست باشد دست کم شرق اروپا توسط بازرگانی ایران با چای آشنا شده است مطالب (( آدام اولئاریوس )) سفیر دوک هلشتاین آلمان که چندین سال بعد در زمان شاه صفی ( 1038 تا 1052 ) در ایران بوده نیز درسنی این خبر را معلوم می کند زیرا او در نوشته خود از چای به عنوان (( آب داغ ناشناخته ))و (( آب سیاه رنگ )) نام می برد و پیداست که با چای و شیوه تهیه آن آشنا نبوده است بنابر این در کشور او این نوشیدنی را نمی شناخته اند .

چای ختایی خانه

مطلب سفرنامه اولئاریوس درباره چای نخستین اطلاعات مشخص درباره رواج نوشیدن چای و پیدایش چایخانه در ایران است اگرچه چنانچه آمد باید در حد محدودتری چای نوشی از زمان قره قویونلوها شروع شده باشد اولئاریوس سه گونه مکان تفریحی متفاوت میخانه قهوه خانه و چای ختایی خانه را در اصفهان معرفی می کند که هر یک فضا و مشتریان خاص خود را دارند او درباره چای ختایی خانه می نویسید :

(( در چای ختایی خانه آب داغ ناشناخته ای می نوشند از این نوشیدنی بسیار مصرف می شود و در ضمن نوشیدن چای به بازی تخته نرد و همچنین شطرنج نیز مشغولند. ))

شرح اولئاریوس از فضا و مشتریان و رفتار های آنها در سه گونه تفریحگاه یاد شده نشان می دهد که گروه چایخانه رو نسبت به دو گروه دیگر افراد شاخص تری بوده و احتمالا جایگاه اجتماعی بالاتری داشته اند.

او در جای دیگر سفر نامه اش می نویسد:

(( در میدان اصفهان چایخانه چینی هم وجود دارد در اینجا و همچنین در مکانهای دیگر آب سیاه رنگ داغی می نوشند که از پختن گیاهی که تا تارهای ازبک از چین می آوردند بدست آید چای عبارت است از برگهای بلند نوک تیز که وقتی خشک است سیاه و لوله شده به نظر می آید ایرانی ها چای را در آّب زلال و تمیز دم می کنند. ))

از این نوشته ها بر می آید که چای در آن زمان هنوز از چین و از راه شمال و شرق ایران و در واقع از راه جاده ابریشم به ایران وارد می شده و هنوز نان قدیمی (( چای ختایی )) را بر خود داشته است  در کتاب (( مخزن الادویه )) عقیلی خراسانی از آثار قرن دوازدهم هجری ( 1185 . ه ق ) نیز چای با نام (( چای ختایی )) آمده است .

از وضع مصرف چای در ایران از این زمان تا اواسط دوران قاجاری و زمان ناصر الدین شاه خبر مستندی به دست نیاوردیم اما به نظر می رسد از اوایل دوره قاجار به تناسب تحولاتی که در این زمینه در خارج از ایران پیش آمد شیوه و جایگاه مصرف چای و بازار آن در ایران نیز دستخوش تغییراتی شد تا این زمان بخش عمده و نزدیک به تمام چای ایران از چین وارد می شد ام به تدریج که کشت و تولید چای در هندوستان رونق می یافت محصولات آن از راههای بازرگانی جنوب به ایران نیز وارد می شد صادرات چای هندوستان به بازار های جهان و از جمله ایران از پشتوانه سیاسی- تجاری و تبلیغات بازرگانی انگلیس در رقابت با چین نیز برخوردار بود علاوه بر آن رشد کیفیت و میزان تولید چای هندی که نتیجه به کارگیری روشهای جدید کشت و صنعت بود و نیز هماسیگی هند با ایران در مرز های جنوبی آن زمان از سبب های افزایش صادرات چای هندوستان به ایران و نیز افزایش میزان مصرف چای به شمار می آیند

از این زمان به بعد به تدریج صفت ختایی از نام چای افتاد و دامنه رواج آن از قهوه خانه و چایخانه های پاتون اعیان و بزرگان ( چنان که از زمان صفویان معمول شده بود ) به خانه ها و تجارتخانه های آنها گسترش یافت پولاک طبیب ناصر الدین شاه در کتاب خود (( ایران و ایرانیان )) می نویسد:

(( مصرف چای امروز در شهرها چندان عمومیت دارد که به زحمت می توان خانواده ثروتمندی را یافت که در خانه اش یک سماور روسی نباشد هر مهمان محترم و مثلا طبیب را به هنگام عیادتش با چای پذیرایی می کنند در مسافرت های بیابانی و رویهم رفته هر جا که آب آشامیدنی گوارا فراهم نباشد به علت خصلت عطش نشانی که در چای هست آن را می نوشند. ))

(( ارنست هولستر )) در کتاب ایران در یکصدو سیزده سال پیش می نویسد: (( اگر پس از قلیان یک پیاله چای و پس از آن یک فنجان قهوه تعارف شود دلیل لطف و احترام و دوستی است. ))

هم او می نویسد: (( در مجلس عقدکنان در {اصفهان } فقط به مردان چای { چای خشک } و به هر کس مقداری نقل و یک کله قند می دهند بعد چای و قلیان می آوردند و آنگاه همه به خانه هایشان بر می گردند. ))

پولاک هم در کتاب یاد شده به چند بسته چای و قند که برای عباس میرزا ( ولیعهد فتحعلیشاه ) هدیه آورده بودند اشاره می کند محمد حسنخان اعتماد السلطنه در مرآت البلدان می نویسد:

(( چای گرچه پیش از ظهور این دولت ( ناصر الدین شاه ) وارد ایران گردید اما مثل اغلب طیبات به خاندان سلطنت و معدودی قلیل انحصار داشت.))

(( چاي گرچه پيش از ظهور اين دولت ( ناصر الدين شاه ) وارد ايران گرديد اما مثل اغلب طيبات به خاندان سلطنت و معدودي قليل انحصار داشت.))

و در المآثر و الآثار زير عنوان (( افتتاح دكاكين مخصوص فروش انواع چاي ها )) آورده است:

(( از زمان قليلي است كه عمل چاي در تحت انتظام آمده و سابقا در اين متاع عام البلوي هر گئنه اختلاف و اغتشاش شايع بود. ))

از مجموع مطالبي كه نقل شد چنين بر مي آيد كه در اين دوره چاي هنوز متاع و نوشيدني اي عمومي نشده و بيشتر گروه ها و طبقات بالاي جامعه مصرف كننده آن هستند و اهميتي را كه در سفر نامه اولئاريوس بدان اشاره شده به گونه اي حفظ كرده است چاي در مقطع تاريخي نيمه قرن سيزدهم و اوايل قرن چهاردهم هجري از جمله اسباب بزرگي شد و به صورت نشانه سفره داري و مهمان داري در آمد

نقش سماور و قوري و وسايل چاي بر پيشاني خانه بروجردي ها در كاشان نقش قوري و استكان بر روي سنگ مزار هاي خانان و بزرگان لرستان و پديد آمدن انواع وسايل و ظرف هاي گرانبها و از جنس هاي گوناگون براي آماده سازي پذايريي و نوشيدن چاي و بسياري از اين گونه نشانه هاي حشمت . جلال و از اسباب بزرگي شدند.

اقدامات كاشف السلطنه و آغاز كشت چاي

پانزده سال پس از اقدام حاج محمد حسين در سال 1317 ه . ق شاهزاده محمد ميرزا كاشف السطنه سر كنسول ايران در هندوستان به تشويق مظفر الدين شاه و بنا به ماموريتي كه به او داده بود سه هزار اصله نهال چاي و چندين صندوق تخم چاي را از هندوستان به ايران آورد

: (( سرانجام در مكاتبات رسمي به وزير خارجه وقت دستور داده شد كه حاج محمد ميرزا ( كاشف السلطنه ) خود تخصص لازم را كسب كرده و در ايران به كار زراعت چاي و تهيه آن بپردازد. ))

: (( تخم چاي را كاشف السلطنه نماينده ايران در هند به دستور م]فرالدين شاه در سال 1318 ه .ق به گيلان آورد. ))

در مورد اين كاشف السلطنه چگونه نهال و تخم چاي را از هند به ايران آورد نوشته ها و نقل هاي متفاوتي وجود دارد از جمله گفته اند كه تخم چاي را در عصاي خود پنهان كرد و به ايران آورد اين موضوع را از زبان يكي از اهالي بوانات نيز در صفحات قبل آورديم نقل ديگر اينكه:

((... مشاهده آب و هواي نسبتا مشابه شمال هندوستان و شمال ايران كه زادگاه وي نيز بود او را به فكر انداخته بود كه با فراگرفتن اصول زراعت و صنعت چاي آن را به ايران وارد كند به اين منظور با مخفي كردن مليت خويش و معرفي خود به عنوان يك فرانسوي مقيم هندوستان مدت دو سال به صورت يك كارگر ساده به كار كردن در مزارع و كارخانجات چاي در شمال آن كشور پرداخت در اين مدت توانست به فنون و رموز كشت و پرورش چاي كه براي خارج نشدن آن از هندوستان خيلي كوشش مي شد مسلط شده و سپس اين معلومات ارزنده را همراه با مقاديري بذر و نهال چاي كه در اثاث خود مخفي كرده بود با مشكلات فراوان به ايران وارد كند. ))

موضوع جاسازي تخم چاي را داخل عصا بي ترديد صورت ساختگي و قصه وار دارد و در شمار قصه پردازي هايي است كه در مورد گسترش چاي در صفحات قبل به آن تشاره شد مخفيانه كار كردن كاشف السلطنه به مدت دو سال در مزارع چاي نيز با توجه به اين كه او نماينده سياسي كشور ايران بوده است منطقي و پذيرفتني به نظر نمي آيد البته ممكن است با تدبيرهايي و بدون جلب توجه فنون كشف و توليد چاي را فرا گرفته باشد و اين مطلب دور از ذهن نيست كه او مجبور شده باشد نهال و بذر چاي را پنهاني به ايران آورده باشد حتي اگر از جانب شاه و وزارت خارجه هم براي اين كار ماموريت گرفته باشد زيرا دولت انگليس اگرچه در راوج وگسترش توليد و مصرف چاي در جهان مي كوشيد اما اين كوشش تنها در چار چوب حفظ انحصار آن دولت و شركتهاي انگليسي يا وابسته به آنها بر توليد و تجارت چاي انجام مي گرفت بنابر اين اگر دولت يا كساني مي خواستند خارج از انحصار انگليس به امر كشت و توليد چاي بپردازند بي ترديد با كار شكني ها و برخورد هاي آشكار و پنهان آنها روبه رو مي شدند در سنگ اندازي ها و كار شكني هايي كه در ايران در راه توليد چاي مي شد و از سوي ديگر درتبليغات و فعاليت هايي كه در جهت گسترش و همه گير شدن مصرف آن انجام مي گرفت ردپاي سياست انگليس وعملكرد عوامل آن آشكار است نقطه پايان زندگي كاشف السلطنه و كشته شدن مرموز او در راه بوشهر به نهران نتيجه سر سختيو پي گيري و پايمرديش در امر گسترش كشت و توليد چاي در ايران بود و در رابطه با مطالب ياد شده قابل بررسي و تحليل است

كشت چاي و مناسبات توليدي كشاورزي

روابط توليد كشاورزي در جامعه روستايي ايران تا پيش از اجراي قانون اصطلاحات ارضي در سال هلي نيمه اول دهه 1340 مبتني بر تقسيم محصول برحسب عرف و توافق بين صاحب زمين ( ارباب ) و زارع بود كه به تناسب شرايط هر منطقه از لحاظ روابط اجتماعي وضعيت زمين آب و ديگر عوامل توليد متفوت بود در اينجا سخن بر سر اين است كه از اين لحاظ جايگاه كشت و توليد چاي در منطقه شمال ايران چگونه است چاي كاري در لاهيجان و مناطق ديگر شمال ايران چه در آغاز كار و چه پس از رواج آن در درون مناسبات سنتي توليد كشاورزي منطقه قرار گرفت و تغييري در عوامل و روابط توليد ايجاد نكرد چنان كه پيش تر توضيح داده شد با وجود زمين هايي كه با تلاش پي گير كاشف السلطنه با ايجاد باغ هاي چاي اختصاص يافت زارعان تا چندين سال تنها از سراشيبي هاي باير ميان زمين هاي زراعي براي كشت چاي استفاده مي كردند و تنها از زماني كه نخستين بوته هاي چاي به بار نشست آرام آرام آن را پذيرفتند پس از آن باغات چاي در زمين هاي سراشيب تپه ها و دامنه هاي كوههاي جنگلي و زمين هاي باير گسترش يافت اما هرگز نتوانست جايگزين كشتزار هاي برنج كه قوت اصلي مردم را تامين مي كرد بشود و در هيچ جا زمين شالي كاري به باغ چاي تبديل نشد

مالكيت و تقسيم و توزيع آّب نيز همچنان در رابطه با شاليزار است چاي كاري معمولا به صورت دم است اگر هم صورت ديم نداشته باشد براي آبياري آن از آب چاه استفاده مي شود به هر حال هيچ سهمي از آب زراعي به باغ هاي چاي تعلق ندارد

بنابر اين مالكيت بر باغ هاي چاي به لحاظ عتبار و اقتدار اجتماعي نتوانست در طرز مالكيت بر كشتزار هاي برنج قرار گيرد.

باغ هاي چاي در شرق گيلان تا پيش از اجراي قانون اصطلاحات ارضي عمدتا در مالكيت زمين داران بزرگ بود و بهره برداري از آنها در چارچوب مناسبات ارباب – رعيتي و به ندرت به صورت ااجاره كاري بود و در هر شكل كار توسط خانواده هاي زارعان يا خرده مالكان همسايگان هم محلي ها و در قالب همياري هاي سنتي انجام مي گرفت بعد از اجراي برنامه اصطلاحات ارضي باغ هاي چاي در شمار مستثنيات قانون مذكور قرار گرفت و همچنان در مالكيت اربابان و زمين داران قبلي باقي ماند و از آن پس اجاره كاري و استفاده از كارگران زراعي جايگزين روابط توليد ارباب – رعيتي گرديد و به صورت شيوه مسلط بهره برداري از باغ هاي چاي در آمد اما در منطقه غرب گيلان و تالش از همان آغاز رواج كشت چاي در فعاليتهاي مربوط به اين كشت از كارگران كشاورزي ودر مواردي از همياري هاي سنتي استفاده مي شد. ابزار و وسايل كار نيز به عنوان يكي از عوامل توليد ( صرفنظر از ميزان اهميت آن نسبت به ساير عوامل ) با رواج كشت چاي تغيير نكرد و چاي ابزار و وسايل تازه اي را كه تغييري در مناسبات توليد زراعي منطقه ايجاد كند به همراه نياورد پاره اي وسايل مربوط به مرحله آماده سازي چاي مثل دستگاه چاي خشك كني اگر چه تا پيش از رواج اين كشت سابقه نداشت اما چندان هم دور از فنون دود دادن برنج و خشك كردن شلتوك نبود.

تقسيم كار

فعاليت هايي كه در فرايند توليد چاي از كشت تا برداشت و آماده سازي صورت مي گرفت با اين كه كار و مشغوليت تازه اي بود تا چند دهه در حاشيه ساير فعاليتهاي كشاورزي قرار گرفت بنابراين مشاغل مستقل و جديدي پديد نياورد و به عبارت ديگر در تقسيم اجتماعي كار تغييري ايجاد نكرد اما از اواخر دهه 1330 با ايجاد كارخانه هاي جديد چاي خشك كنيو گسترش باغات چاي در ساير مناطق گيلان به تدريج كشاورزان چايكار پيدا شدند كه مشغوليت عمده شان پرداختن به باغ هاي چاي بود و معاششان از اين راه تامين مي شد همچنين سرمايه داراني كه سرمايه شان را در ايجاد كارخانه هاي مربوط به فعاليتهاي مختلف آماده سازي و بسته بندي و توزيع چاي به كار انداختند برخي از باغ داران بزرگ چاي نيز با ايجاد كارخانه هاي چاي خشك كنيدست زدند كه هم محصول برگ سبز باغ هاي خودشان را خشك مي كردند و هم محصولات باغداران ديگر را مي پذيرفتند دولت نيز با ايجاد باغ هاي نمونه به گسترش كشت و صنعت چاي دامن زد به هر حال از دهه 1330 به بعد رشد و رونق كشت و توليد چاي به تقسيم اجتماعي كار در اين زمينه انجاميد.

از لحاظ تقسيم جنسي كار كارگران زن و مرد به تناسب توانايي جسمي و شرايط اجتماعي در مراحل مختلف توليد چاي شركت دارند كارهايي كه نيروي بدني بيشتري مي طلبد و دور شدن از خانه و ارتباط با بازار و كارخانه ها و ادارات را ايجاب مي كند برعهده مردان است و كارهايي كه دقت و ظرافت بيشتر و نيروي بدني كم تر نياز دارد بر عهده زنان قرار گرفته است به طور كلي مراحل كشت چاي و فعاليت نهايي مانند شخم زدن بيل زدن كود دادن و غيره بيشتر كار مردانه و وجين كردن چيدن و خشك كردن آن در شيوه هاي دستي خانگي كار زنانه است كاشتن بذر چاي با مشاركت زنان و مردان انجام مي گيرد اما با معمول شدن ماشين هاي بزرگ چيني كه سنگين وزن است و فشار نيروي آن توان مردانه لازم دارد وبا ايجاد كار خانه هاي چاي خشك كني اين دو بخش كار در حوزه وظايف مردان قرار گرفته است به اين ترتيب تغيير و رشد ابزار توليد به تغيير در تقسيم كار انجاميده ضمن اينكه تعداد كاركران مورد نياز را نيز كاهشش داده است

اشتغال زايي

يكي از اثرات كشت و توليد چاي ايجاد كار بيشتر براي كارگران زراعي و خوش نشينان بود كه تا حدي موجب وارد شدن پول و امكانات مالي بيشتر در كل جامعه روستايي شد به ويژه كه برخي فعاليتهاي چايكاري با فعاليتهاي كشتو برداشت برنج همزماني ندارد و فرصت هاي خالي در مجموعه فعاليتهاي شالي كاري مي تواند به كار در باغ هاي چاي اختصاص يابد.

فرآوري

چادرنشينان منطقه جنوب شرقي چين برگ هاي ظريف سر شاخه هاي چاي را در ميان دو كف دست مالش مي دهند مواد زايد آن را دور مي ريزند بعد از آن را در آفتاب يا با حرارت آتش خشك مي كنند چاي خشك شده را دم مي كنند و به صورت نوشيدني مي خورند تمام تحولات بعدي و فنون كنوني صنعت چاي سازي از همين رويه ابتدايي اقتباس شده است.

شيوه كهن چادر نشينان چين در مالش چاي ميان دو كف دست مراحل پلاس تا تخمير فرآوري چاي را آن گونه كه در روش هاي سنتي و يا در كارخانه هاي چاي سازي انجام ميشود در بر مي گيرد اگر چه اطلاع دقيقي از اين روش در دست نداريم اما به نظر مي رسد هر يك از مراحل نهفته در اين حركت به ظاهر يگانه و يكدست شدت مدت و شرايط بخصوص خود را دارد نخستين حركات نگهداشتن برگ در كف دست با مالش اندك و مدت لازم براي نرم كردن و پلاساندن برگ ها است بعد با شدت بيشتر براي درهم فشردن برگ ها و سپس حركت آرام با بستن منفذهاي ميان دو دست و براي مدت بيشتر پس از آن در آفتاب يا كنار آتش نهادن براي خشك شدن. اين شيوه آماده سازي چاي از جهتي قابل مقايسه است با يكي از شيوه هاي خاص خوردن انار در ايران كه به اصطلاح ((آب لمبو )) كردن ناميده مي شود انار را در ميان دو كف دست مي گيرند و با فشار ملايم سر انگشت ها دانه هاي انار را در درون پوسته آن مي شكنند و با تغيير شدت فشار دست و تغيير جهت انار اين كار را در همه قسمت هاي آن انجام مي دهند وقتي كه به اندازه كافي آب دانه ها خارج و در داخل انار جمع شد يك جاي آن را با دندان سوراخ مي كنند و آب آن را مي مكند در اين شيوه نيز همه مراحل تهيه آب انار كه به روش سنتي و يا در كارخانه ها معمول است در ميان دو كف دست و سر انگشتان انجام مي گيرد.

فر آوري مجموعه كار هايي است كه در فرايند آن برگ سبز چاي به چاي خشك قابل مصرف تبديل مي شود اين كار ها شامل چهار مرحله پلاس مالش تخمير و خشك كردن برخي كار غربال كردن را هم كه در حد فاصل نوبت هاي مالش انجام مي گيرد به اين چهار مرحله مي افزايند فراوري چاي به هر دو صورت خانگي يا سنتي ( در حد محدود ) و جديد يا كار خانه اي ( در سطح گسترده و فراگير) معمول است پيش ترها كه كشت و برداشت چاي كمتر بود زارعان باغ هاي چاي خود كفا بودند و تمام مراحل توليد و برداشت تا آماده سازي چاي را خودشان انجام مي دادمد و به سبب محدود بودن ميزان برگ سبز كارها با وسايل كوچك تر و ساده تر قابل انجام بود اين وسيله ها و روش ها كه امروزه با صفت (( سنتي )) توصيف و ناميده مي شوند تقريبا در همه نقاط با كم و بيش تفاوت هايي همانند بودند هم وسايل كار و هم نوع و شيوه كار در فراوري سنتي چاي همان است كه امروزه در كارخانه هاي چاي سازي انجام مي شود با اين تفاوت كه ابزار كار به تناسب حجم محصول و امكانات فني رشد و توسعه يافته و روابط كار نيز از صورت خانگي و روابط خويشاوندي و محله اي به كار گري و مزدبگيري تغيير پيدا كرده است در اين كتاب كوشيده ايم در توضيح هر مرحله كار شيوه هاي سنتي و جديد را در كنار هم بياوريم پيش از پرداختن به مراحل فر آوري اين توضيح ضرورت دارد كه اولين اقدام در مورد برگ سبز پس از تحويل به كار خانه وزن كردن و درجه بندي آن است معمولا برگ ها به درجه يك ( دوبرگ و يك غنچه جوانه برگ ) و درجه دو ( سه برگ و يك غنچه ) تقسيم مي شوند و بخشي هم ممكن است غير قابل خريد ارزيابي شود اين مرحله كار معمولا از نظر زارعان و باغداران مسئله دار است مي گويند در كارخانه درجه بندي برگ ها را منصفانه انجام نمي دهند درصدي از بهاي برگ ها را هم به خاطر خيس بودن و براي ساقه ها كم مي كنند اين موضوع حتي در برخي ترانه هاي محلي هم كه به هنگام چاي چيني مي خوانند آمده است