تخم مرغ با داشتن انواع ویتامینها و مواد معدنی و یک منبع سرشار از پروتئین از مهم ترین فراوردههای مغذی شناخته شده در طبیعت به شمار میرود . این ماده غذایی بصورتهای مختلف در سبد غذایی مردم کاربرد فراوانی داشته و در تهیه و تولید انواع غذاها , دسرها , شیرینی ها و بصورت مستقل مورد مصرف قرار می گیرد . مقدار نیاز روزانه به تخم مرغ برای هر فرد حدود 30 گرم گزارش شده است که این مقدار در سنین رشد می تواند تا چند برابر افزایش یابد . بهترین حالت مصرف تخم مرغ بصورت نیمه پخته در آب ( اصطلاحاً عسلی ) و یا به صورت نیم برشت در روغن حیوانی یا روغن زیتون است که نتیجه آن تولید کیموس صالح می باشد . امروزه بعلت تولید تخم مرغ در مزارع صنعتی ( industerial farms ) در مقیاسهای بسار بالا و با توجه به نوسانات تولید در فصول مختلف سال از یک طرف و نیاز دائمی کارخانجات و کارگهای تولیدی انواع مواد غذایی به این ماده از طرف دیگر تولید محصولات جدیدی از تخم مرغ با تغییر شکل ظاهری و فیزیکی آن را ضروری ساخته است و تولید پودر تخم مرغ اعم از پودر زرده , پودر آلبومین ( سفیده تخم مرغ ) و پودر تخم مرغ کامل ( سفیده و زرده ) در اغلب کشورهای دنیا به سرعت در حال فراگیر شدن می باشد هر جند که هر یک از محصولات مذکور به حالت مایع در ظروف 3 الی 1000 کیلوگرمی مخصوصی ( bag _ in _box ) بصورت پاستوریزه و هموپنیزه نیز بسته بندی و به بازار مصرف عرضه می گردد .
در هر تخم مرغ با وزن تقریبی حدود 60 گرم حدود 350 کالری انرپی , 46% پروتئین , 43% چربیهای مفید از قبیل انواع اسیدهای چرب امگا , 1/2 % کربوهیدرات و ... وجود دارد . مقدار زرده و سفیده و پوسته به ترتیب 31 , 57 و 12 درصد وزنی هر تخم مرغ را تشکیل می دهد و در فرایند خشک کردن به ازای هر 100 کیلوگرم مخلوط زرده وسفیده تخم مرغ حدود 25 کیلو گرم پودر تخم مرغ با حداکثر 4 درصد رطوبت بدست می آید .
در حال حاضر تولید تخم مرغ در کشور بالغ بر 600000 تن در یال براورد می گردد لذا با توجه به رشد سالیانه مقدار تولید این کالا در کشور و سایر پارامترهای مذکور احداث صنایع پائین دستی در این زمینه در مناطق مختلف کشور علاوه بر واحد های موجود و یا در حال احداث احتمالی ضروری به نظر می رسد .
شرح فرایند تولید :
فرایند تولید پودر تخم مرغ از قسمتهای مختلفی از قبیل محل جمع آوری و نگهداری تخم مرغ , سیستم انتقال تخم مرغ , شستشو و شکستن آن , جداسازی پوسته از تخم مرغ , پاستوریزاستون و هموپنیزاستون و ... تشکیل یافته است .
الف ) محل جمع آوری و نگهداری تخم مرغ : این سالن باید در درجه حرارت 15-12 درجه سانتی گراد و گردش رطوبت 80 درصد در فضای آن باشد ظرفیت این اتاق حداکثر برای 7 روز تولید در نظر گرفته می شود .
ب) محل انتقال , بازرسی و شکستن تخم مرغ : شرایط عملیاتی این سالن باید با رطوبت تسبی حداکثر 75 درصد طراحی گردد و مجهز به سیستم تهویه هوا باشد . در این سالن تخم مرغ ها بصورت اتوماتیک از روی شانه های 30 عددی مکش شده و بر روی یک نقاله لوله ای تخلیه و از آنجا به سیستم شستشو وارد می شود پس از شستشو و خشک شدن تخم مرغها از طریق کانالهای مشخصی وارد دستگاه تخم مرغ شکن می گردد و توشط آن شکسته می شود .
ج) جدا سازی پوسته : تخم مرغهای شکسته شده در این مرحله توسط یک جدا کننده که می تواند یک دستگاه سانتریفیوپ باشد از پوسته جدا و توسط سیستمی فیلتر میگردد.
د) تانکهای دریافت : زرده و سفیده حاصل از فیلتر ینگ وارد تانکهای دو جداره شده و در آنجا توسط گردش آب سرد حداکثر تا 72 ساعت در درجه حرارت 5 درجه سانتی گراد قابل نگهداری می باشد .
ه) پاستوریزه و همژریزه کردن : در این مرحله تخم مرغ در شرایط فشار 80 بار و درجه حرارت 68 درجه سانتی گراد پاستوریزه و هموژریزه می گردد و پس از آن به یکی از تانکهای ذخیره در درجه حرارت 4 درجه سانتی گراد منتقل و برای عملیات بعدی نگهداری می گردد .
و) مرحله خشک کردن : جهت خشک کردن تخم مرغ هموزنیزه و پاستوریزه شدن از یک خشک کننده پاشنده (spray drier ) استفاده می نمایند محصول پودری شکل بدست آمده در این قسمت محتوی حداکثر 4 درثد رطوبت می باشد .
ز) فراورده های پوسته : پوسته های جدا شده در مراحل قبل که محتوی حدود 3 درصد آلبومین ( سفیده ) می باشد پس از جدا سازی , خشک شده و آسیاب می گردد و در بسته بندیهای خاصی جهت مصارف دام و طیور به خارج از سالن انتفال می یابد . آلبومین جدا شده در این قسمت نیز به عنوان آلبومین صنعتی بسته بندی و به انبار منتقل می گردد .
ح) بسته بندی پودر تخم مرغ : پودر حاصل از مرحله خشک کردن پس از خشک شدن در اندازه های مختلف در پاکتهای مخصوصی بسته بندی می گردد .
2- برنامه تولید و مقدار آن :
تولید 3600 کیلو گرم پودر تخم مرغ در روز 900 تن در سال
تعداد روز کاری : 250 روز در سال
تعداد شیفت کاری : 2 شیفت در روز
مواد اولیه و مقدار آن :
تخم مرغ : 300000 عدد در روز ( هر تخم مرغ 60 گرم ) 4500 تن در سال
پاکت های مخصوص : با توجه به سفارش و برنامه تولید
بشکه های مخصوص : با توجه به سفارش و برنامه تولید
ماشین آلات و تجهیزات اصلی مورد نیاز طرح :
دستگاه تخم مرغ شکن 1 دستگاه - مبدل حرارتی (هیتر ) 1 دستگاه
سانتریفتوز 1 دستگاه - خشک کن پاشنده 1 دستگاه
فیلتر 4 دستگاه - تسمه نقاله 3 دستگاه
تانک درسافت دو جداره 2 دستگاه - آسیاب و غربال 1 دستگاه
پمپ تغذیه کننده 2 دستگاه - سیستم cip 1 دستگاه
بانک ذخیره 2 دستگاه - انواع بسته بندی 3 دستگاه
بانک ذخیره 2 دستگاه - انواع بسته بندی 3 دستگاه
انرزی مورد نیاز طرح:
برق : 90 کیلو وات ساعت
آب سرد یک درجه سانتی گراد 4 متر مکعب در ساعت
آب : 4000 متر مکعب در سال
هوا ( فشار 6 برابر ) 180 متر مکعب در ساعت
انواع سوخت 300000 لیتر در سال
بخار ( فشار 15 برابر ) 1200 کیلو گرم در ساعت
آب داغ 80 درجه سانتی گراد 4500 لیتر در ساعت
خدمات نیروی انسانی
در این طرح مجموعاً به 30 نفر جهت مشاغل زیر نیاز می باشد .
مدیر عامل 1 نفر - کارگر ماهر 4 نفر - نگهبان 2 نفر
مدیر تولید 1 نفر - کارگر ساده 10 نفر - سایر 4 نفر
تکنسین آزمایشگاه 2 نفر - کارمند اداری و فروش 2 نفر
تکنسین فنی و کارگاه 2 نفر - راننده 2 نفر
ساختمان و زمین
سالن تولید : 800 متر مربع
انبارها 300 متر مربع
سایر : 350 متر مربع
زمین : 5000 متر مربع
شاخص های اقتصادی طرح :
با توجه به نیاز بازار می توان به جای پودر تخم مرغ , مایع آن را به بازار مصرف عرضه نمود که در این صورت هزینه خشک کن پاشنده از طرح خارج می گردد . بعلاوه می توان زرده و سفیده را بصورت مجزا بصورت پودر و یا مایع تولید نمود .
کارخانجات موجود در دنیا از حدود 48000 عدد تخم مرغ در روز بالا طراحی گردیده اند
تجهیزات اتوماتیک بکار رفته در طرح در مواردی قابل حذف و به جای آن بصورت دستی عملیات قابل انجام شدن بوده که در نتیجه باعث کاهش سرمایه گذاری می گردد
سازنده داخلی برای تجهیزات خط تولید نیز وجود دارد
مراحل اجرای طرح :
مراجعه به اداره کل صنایع و معادن و جهاد کشاورزی جهت دریافت فرم موافقت اصولی و تکمیلی آن
گرفتن پروفرما از شرکتهای سازنده بر اساس برنامه تولید
تهیه طرح نوجیه فنی و اقتصادی
پیگیری مراحل اجرائی طرح از قبیل گشایش اعتبار , گرفتن وام , تهیه زمین و آماده سازی آن و ...
| هموزناسیون و پاستوریزاسیون |