دانلود پروژه کارآفرینی انواع پست های فشار قوی

انواع پست های فشار قوی :

1-   انواع پستهای فشار قوی از نظر عملکرد

1-   پستهای از نظر وظیفه ای که در شبکه بر عهده دارند به موارد زیر تقسیم بندی می شوند

الف: پستهای افزاینده ولتاژ

این پستها که به منظور افزایش ولتاژ جهت انتقال انرژی از محل تولید به مصرف بکار می روند معمولا در نزدیکی نیروگاهها ساخته می شوند.

ب: پستهای کاهنده ولتاژ:

این پستها معمولا در نزدیکی مراکز مصرف به منظور کاهش ولتاژ ساخته می شوند.

ج: پستهای کلیدی:

این پستهای معمولا در نقاط حساس شبکه سراسری و به منظور برقراری ارتباط بین استانهای مختلف کشور ساخته می شوندو معمولا رینگ انتقال شبکه سراسری را بوجود می آورند در این پستها تغییر ولتاژ صورت نمی گیرد و معمولا بخاطر محدود کردن تغییرات ولتاژ از یک راکتور موازی با شبکه استفاده می شود در بعضی از مواقع از این راکتورها با نصب تجهیزات اضافی مصرف داخلی آن پست تامین می شود.

د: پستهای ترکیبی تا مختلط

این پستها هم به عنوان افزاینده یا کاهنده ولتاژ و هم کار پستهای کلیدی را انجام می دهند و نقش مهمی در پایداری شبکه دارند.

2- انواع پستهای از نظر عایق بندی

الف: پستهای معمولی

پستهایی هستند که هادیهای فازها در معرض هوا قرار دارند و عایق بین آنها هوا می باشند و تجهیزات برقرار و هادیها بوسیله مقره هایی که بر روی پایه ها و استراکچرهای فولادی قرار دارند نصب می شوند این پستها در فضای آزاد قرار دارند در نتیجه عملکرد آنها تابع شرایط جوی می باشد.

ب: پستهای گازی یا پستهای کپسولی        ) G.I.S)

در این پستها بجای استفاده از عایق های چینی و شیشه ای p.v.c از گاز هگزا فلوئور سولفور به عنوان عایق استفاده می شود این گاز نقاط برقدار را نسبت به یکدیگر و نسبت به زمین ایزوله می کند در این نوع پستها کلیه تجهیزات درون محفظه قرار دارند و طوری طراحی شده اند که گاز به بیرون نشت نکند از محاسن این پستها اشغال فضای کم می باشد و چون در فضای بسته قرار دارند تابع شرایط جوی نمی باشند و از معایب آنها به دلیل تکنولوژی بالای که دارند تعمیر و نگهداری آنها مشکل است.

***    اجزاء تشکیل دهنده پستها    ***

سوئیچگیر(سوئیچ یارد):Switchgear                          

ترانسفورماتر قدرت:Power Transformer                  

ترانسفورماتور زمین:Ground Transformer                

ترانسفورماتور مصرف داخلی:Staition Service  ( T )   

جبران کننده ها:Componsators                                

تاسیسات جانبی:

*سوئیچگیر:

به مجموعه ای از تجهیزات که در یک ولتاژ معین رابطه بین دو باس را برقرار می کند گفته می شود وشامل قسمتهای زیر است:

1- باسبار (شینه):                                                     Bas bar

2- کلیدهای قدرت:Circuit Breaker                                    

3- سکسیونرها:    Disconector Switch                                  

4- ترانس جریان:  Current Transformer                              

5- ترانس ولتاژ:Voltage Transformer                                              6- مقره اتکایی:                                                            (P.I)

برقگیر:Lighting Arester                                            

     8- تله موج: Line Trap                                                   

واحد منطبق کننده:L.M.U= Line Matching Unit          

 * جبران کننده ها:

1-   خازن ها

2-سلفها(راکتورها)

*تاسیسات جانبی:

1-

اتاق رله .

باطریخانه.

دیزل ژنراتور.

تابلو توزیع AC

تابلو توزیع DC

باطری شارژر.

روشنایی اضطراری.

روشنایی محوطه.

10- تاسیسات زمین کردن و حفاظت در مقابل صاعقه.

*بی خط:

به موقعیت ست و تعداد ورودیها و خروجیها بستگی دارد و به مجموعه ای از تجهیزات که تشکیل یک خط ورودی یا خروجی را بدهند بی خط گفته می شود که شامل:

2-              برقگیر

ترانس جریان

لاین تراپ

سکسیونر ارت

سکسیونر خط

ترانس جریان

سکسیونر

بریکر

10-          سکسیونر

*بی ترانس:

به تعداد ترانسهای قدرت بستگی دارد و به مجموعه تجهیزاتی که ارتباط باسبار و ترانسفورماتور را برقرار می نماید بی ترانس گفته می شودو شامل:

1- سکسیونر

2-

سکسیونر

ترانس جریان

ترانس ولتاژ

6-   برقگیر

*تله موج یا تله خط یا موج گیر:Line  Trap,  vawe Trap

از خطوط انتقال نیرو به منظور سیگنالهای مختلف نظر سیگنال اندازه گیری و کنترل ار راه دور,مکالمات تلفنی,تله تایپ,حفاظت جهت ارسال و دریافت فرمان از پست های دیگر نیز استفاده می شود. جهت جلو گیری از تداخل این سیگنالها که دارای فرکانس بالا می باشند و جدا کردن آنها از فرکانس سیستم قدرت و هم چنین به منظور جلو گیری از انتقال سیگنال به قسمتهای دیگر و امکان ایجاد عملکرد صحیح از موج گیر استفاده می شود.موج گیرباید طوری باشد که بتواند حداکثر جریان نامی و جریانهای اتصال کوتاه را تحمل نماید, موج گیر بطور سری در انتهای خطوط انتقال نیرو و در ایستگاهها نصب می شود و بعد از ترانسفورماتورهای ولتاژ قرار می گیرد) در انتها و ابتدای خطوط قرار می گیرد).

سیگنالهای p.L.c دارای فرکانس بالا بوده و در شبکۀ ایران از 30khz تا500khz تغییر می کند.موج گیرها معمولا از یک سلف که دارای هسته می باشد و یک مجموعه خازن و مقاومت که مجموعا بطور موازی با هم قرار گرفته اند تشکیل می شود از سلف(سیم پیچ) جریان خط بطور مستقیم عبور نموده و مجموعه خازن و مقاومت معمولا در داخل سیم پیچ نصب می گردند.

در یک موج گیر برای تغییر فرکانس و پهنای باند مسدود کننده فقط با تعویض خازن و تغییر ظرفیت آن این عمل صورت می گیرد. به منظور حفاظت لاین تراپ در مقابل اضافه ولتاژهای ناگهانی که ممکن است در دو سر لاین تراپ پدید آید از برقگیر استفاده می شود.

*موج گیر ها در پستهای فشار قوی به سه طریق نصب می شوند:

  1- بصورت آویزی

  2- نصب موج گیر بر روی مقره اتکایی

  3- نصب موج گیر بر روی ترانسفورماتور ولتاژ.(مزیت این طرح صرفه جویی در زمین پست است.)

*تذکر :موج گیرها فقط در دو انتهای خطوطی که سیستم P.L.C بین دو پست برقرار باشد نصب می گردد و معمولا بر روی دو فاز نصب می شوند.( گاهی بر روی یک فاز ویا هر سه فاز نیز نصب می گردند.)

*کلیدهای قدرت (بریکر):

کلیدهای فشار قوی تنها یک وسیلۀ ارتباطی بین مولدها و ترانسفورماتورها و مصرف کنندها و خطوط انتقال انرژی و یا مجزا کنندۀ آنها از یکدیگر نیستند,بلکه حفاظت دسیگاهها و سیستمها الکتریکی را در مقابل جریان زیاد بار و جریان اتصال کوتاه به عهده دارند.

*شرایط و مشخصات بریکرها:

        **در حالت بسته: باید در مقابل عبور جریان بار و حتی جریان شدید اتصال کوتاه از خود مقاومت قابل ملاحظه ای نشان ندهند و نیز در مقابل اثرات حرارتی و دینامیکی این جریانها در یک زمان طولانی دارای پایداری و ثبات قابل ملاحظه ای باشند

**در حالت باز : بریکرها باید قادر باشند اختلاف سطح الکتریکی موجود بین دو کنتاکت باز را بطور کاملا مطمئن تحمل نماید.

- تمام قسمتهای کلید در شرایطی که هم پتانسیل فشار را الکتریکی شبکه هستند باید در موقع قطع و یا در حالت وصل بطور کاملا مطمئن نسبت به زمین و نسبت به قطبها و تیغه های دیگر ایزوله و عایق باشند.

- بریکرها باید قادر باشند مدار الکتریکی را در زیر ولتاژ نامی ببندند( بریکرها معمولا برای ولتاژ ماکزیمم شبکه طراحی می شوند).

  - بریکرها باید قادر باشند مدار الکتریکی را در ضمن عبور جریان باز کنند.

 - بریکه ها باید قابلیت سرعت عملکرد بالایی در قطع و وصل مدار الکتریکی را داشته باشند.

 - بریکرها محدودیت جریانی ندارند و برای بزرگترین جریانهای اتصال کوتاه ساخته می شوند.

 - یکی از مشخصات مهم بریکرهای قدرت زمان تاخیر در قطع کلید است. این زمان عبارت است از حدفاصله بین لحظه فرمان قطع توسط رله مربوط و آزاد کردن ضامن قطع کلید تا خاموش شدن کامل جرقه.

- يكي از مشخصات مهم بريكرهاي قدرت زمان تاخير در قطع كليد است. اين زمان عبارت است از حدفاصله بين لحظه فرمان قطع توسط رله مربوط و آزاد كردن ضامن قطع كليد تا خاموش شدن كامل جرقه.

*ويژگيهاي مشترك بريكرها:

1- داشتن مكانيزم عملكرد قطع و وصل : operating Mechanism

2- داشتن مكانيزم خاموش كردن جرقه در اتاق جرقه: Arcextinction Inarcing Chamber

3- داشتن كنتاكتهاي اصلي بريكر(كنتاكتهاي ساده و متحرك): Fixed& Moving Contacts

4- داشتن سيم پيچ هاي قطع و وصل: Triping coil& Closing Coil

5- داشتن كنتاكتهاي فرعي: Auxiliary Contact

6- داشتن مدارات كنترل بريكر: Control Circuits Circuit Breaker

*انواع بريكر از نظر محل نصب:

1- نصب در فضاي آزاد:Out Door

2- نصب در تاسيسات داخلي: In Door

*بريكرها بر اساس مكانيزم خاموش كردن جرقه بصورت زير تقسيم بندي مي شوند:

بريكر تانك روغن يا روغني: Bulk Oil Circuit Breaker

2- بريكر كم روغن يا نيمه روغني: Minimum Oil Circuit Breaker

3- بريكر گازي SF6 : Sulphur- hexafluoride(sf6) C.B

4- بريكر با محفظهء خلاء: Vacuum Circuit Breaker

5- بريكر هوايي: Air Circuit Breaker

بريكر هواي فشرده: Air Blast Circuit Breaker

*بريكرهاي روغني:

جرقه , روغن دي الكتريك را تجزيه مي نمايد و گازهاي ناشي از اين تجزيه باعث افزايش فشار درون محفظه اي كه قطع كننده درآن نصب مي شود مي گردد. گازها از طريق سوراخ هايي درون محفظه هدايت مي گردند و جرقه درون سوراخ ها كشيده شده و توسط جريان گاز خنك ميگردد. هنگاميكه بريكر يك مدار فعال را قطع مي نمايد, روغن بخاطر گرماي شديد تجزيه شده و گازها و بخارات همچون گازH2 به مقدار 70 درصد C2H2به مقدار 20 درصد و CH2 به مقدار 10 درصدو مقدار كربن از روغن متصاعد مي شود كه از ميان گازهاي مذكور هيدوژن( H2 ) از قدرت دي الكتريك خوبي براي حذف و از بين بردن قوس الكتريكي برخوردار است , پس از قطع جرقه فضاي كنتاكتها توسط روغن دي الكتريك تازه پر مي گردد و قدرت عايقي كافي بين كنتاكتها تامين مي گردد.

*نقش روغن در بريكرهاي روغني:

1- براي عايق كردن كنتاكتها از بدنه تانك روغن و نيز از زمين.

2- براي آماده كردن يك واسطۀ عايقي در ميان كنتاكتها بعد از خاموش شدن جرقه.

3- براي توليد هيدروژن در مدت بوجود آمدن قوس.

نكته: در اين نوع كليدها عموما يك كنتاكت متحرك و دو كنتاكت ثابت وجود دارد.

*نكات ضعف بريكرها روغني:

1- روغن باعث كربونيزه شدن و ايجاد رسوبات در داخل كليد مي شود.

2- تركيب هوا و هيدروژن باعث ايجاد انفجار و آتش سوزيهاي خطرناك مي شود.

3- ترشح و نشت از مخزن امكان آتش سوزي و انفجار را در بر دارد ,اين محدوديت نياز به يك تانك روغن بزرگ دارد كه در ولتاژ و جريانهاي خيلي زياد امكان ساخت تانك روغن متناسب با آن جريان و ولتاژ وجود ندارد.

4- حجم بسيار زيادي را اشغال مي نمايد بخصوص در ولتاژ هاي بالا.

5- به سرويس و بازديد مرتب از كنتاكتها و روغن نياز دارد.

6- براي كليد زني هاي مكرر مناسب نيستند.

7- در بريكرهاي روغني هر سه فاز مي توانند داخل يك تانك قرار داشته باشند و يا اينكه هر فاز تانك مخصوص به خود را داشته باشند.

*دلايل خاموش شدن جرقه:

طولاني شدن قوس( ناشي از عملكرد بازوي مكانيكي).

خنك شدن جرقه.

*با افزايش طول جرقه,سطح تماس جرقه با روغن بيشتر شده در نتيجه انتقال حرارت روغن بيشتر و قوس خنك تر مي شود.

*دسيكانكت( سكسيونر): Discon nect

كليدهاي غير قابل قطع و وصل در زير بار و جريانهاي اتصال كوتاه مي باشند,اين نوع كليدها فاقد محفظۀ خاموش كنندۀ جرقه هستند و تيغه ها كاملا قابل رويت مي باشند و هدف از بكار گيري آنها در پست هاي فشار قوي جدا كردن دو قسمت پست از يكديگر مي باشند.

*سكسيونرها در ولتاژهاي متفاوت ساخته مي شوند و از سه قسمت اساسي ساخته مي شوند:

تيغه هاي حامل جريان

مقره هاي اتكايي

مكانيزم عمل كننده و اهرمهاي مربوطه

*مكانيزم عمل كنندۀ سكسيونرها:

1-دستي: كه در اينحالت مكانيزم عمل كننده توسط دست تحريك مي شود.

2-موتوري: كه مكانيزم عمل كننده توسط يك موتور الكتريكي كه به يك سيستم گيربكس متصل است به اهرمهاي عمل كننده نيرو وارد مي كنند و باعث باز و بسته شدن سكسيونرها مي شود.

*انواع ديسكانكتها:

دوراني( دوستوني):

در ولتاژهاي 132kv و بالاتر مورد استفاده قرار مي گيرند و عملكرد آنها بصورت موازي با سطح زمين با زاويۀ 90 درجه صورت مي گيرد.

دوراني( عمودي):

كه در تمام سطوح ولتاژ مورد استفاده قرار مي گيرند.( سكسيونر تيغه اي)

قيچي شكل( پاندو گراف):

در جاهايي كه اختلاف ارتفاع دارند معمولابكار مي رود.

دسيكانكتهاي زانوئي( چاقويي):

5- ديسكانكت زمين: Earthing Switch & Grounding Switch

اين ديسكانكتها معمولا داراي يك اينترلاك الكتريكي و يا مكانيكي با سكسيونرهاي خط و يا ترانسها,راكتورها, بانكها خازني مي باشند بدين مفهوم كه تا سكسيونر سر خط يا ورودي به ترانس باز نباشد بسته نخواهد شد و تا زماني كه سكسيونر زمين بسته باشد سكسيونر مربوط بسته نخواهد شد.

*شرايط باز و بسته شدن ديسكانكتها:

1- تنها در مدار جريانهاي شارژ خازني خطوط يا جريانهاي مغناطيس كنندگي ترانسهاي توزيع كوچك وجود داشته باشد.

2- با باز و بسته شدن كليد ولتاژ دو سر كليد تغيير نكند.

3- بعلت اينكه كليدها در زير جريان باز و يا بسته نمي شوند و جريان عبوري از آنها تقريبا صفر است زمان قطع و وصل در سكسيونرها خيلي بيشتر از بريكرها است.

4- براي اطمينان از عملكرد ديسكانكتها در ارتباط با بريكر مدارات فرماني بنام اينترلاك سيستم در نظر گرفته مي شود كه اين سيستم اينترلاك هم مي تواند الكتريكي باشد و هم مكانيكي.

**برقگير(L.A) Lighting Arester

* براي حفاظت تجهيزات در مقابل اضافه ولتاژهايي كه مي توانند توسط دو عامل زير در شبكه قدرت ايجاد شود از برقگير استفاده مي شود:

1- عوامل بيروني از قبيل صاعقه و رعدوبرق

2- عوامل داخلي كه بر اثر اختلالات شبكه و مواردي نظير سوئيچينگ,اتصال كوتاه و يا رزونانس ممكن است پيش آيد.

*خصوصيات تجهيزات حفاظتي در مقابل اضافه ولتاژ بطور كلي عبارتند از:

1- در مقابل ولتاژ نامي شبكه هيچ عكس العملي نشان ندهند.

2- در مقابل اضافه ولتاژهاي بوجود آمده بسيار سريع عكس العمل نشان دهند تا به تجهيزات سيستم آسيب نرسد.

3- قابليت عبور جريان هاي بسيار زياد را داشته باشند.

4- پس از رفع اضافه ولتاژ و رسيدن ولتاژ به مقدار نامي عبور جريان از برقگير قطع و مدارات كاملا باز گردد.

*انواع برقگيرها:

برقگير ميله اي

برقگير سوپاپي

برقگير اكسيد روي z no

*مشخصات برقگير:

1- ولتاژ نامي : Rated Voltage

- كه عبارت است از حداكثر مقدار مؤثر ولتاژي كه برقگير در دو سر خود مي تواند

كند و عملكردي نداشته باشد.

2- فركانس نامي : Rated Fregaency

F=50 Hz or 60 Hz - , فركانس شبكه ايكه برقگير در آن نصب مي شود

3- ولتاژ جرقه با فركانس صنعتي: Paver Frequency Spark Over Voltag

- عبارت است از حداقل مقدار ولتاژي كه در فركانس صنعتي و در صورت اعمال به برقگير باعث ايجاد جرقه در دو سر آن مي شود.

4- ولتاژ جرقه اي ناشي از موج ضربه اي: Impulse Spark Over Voltag

- مقدار پيك موج ضربه اي 1.2/50 ميكرو ثانيه كه در صورت اعمال به برقگير باعث

آن مي شود.

5- حداكثر جريان تخليه:Rated Discharge Current

- حداكثر جرياني كه از برقگير مي تواند عبور نمايد در هنگام تخليه بدون آنكه به

برقگير صدمه اي وارد گردد.

6- ولتاژ باقيمانده:Residerad Voltage

- مقدار ولتاژي كه در صورت عملكرد برقگير در دو سر آن ظاهر مي شود كه بستگی به جريان برقگير دارد.

*كنتور برقگير: Arester Conter

-براي اينكه تعداد دفعاتي را كه برقگير در اثر اضافه ولتاژها عمل كرده واز خود جريان عبور داده است از جهت كاربرد آن در طراحي هاي آينده و برداشتهاي آماري داشته باشيم از كنتور استفاده مي كنيم. به ازاي هر بار عملكرد برقگير كنتور يك شماره را ثبت خواهد كرد كه با توجه به آن تعداد عملكردها در پايان هر ماه , فصل يا سال قابل قرائت و ثبت خواهد بود.

((( ترانسفورماتورهاي اندازه گيري )))

در شبکه قدرت ولتاژ و جريان بقدري زياد هستند كه نمي توان از آنها مستقيما براي عملكرد رله ها و دستگاههاي اندازه گيري(آمپر متر و ولتمتر) استفاده كرد به همين دليل از وسايلي به نام ترانسهاي جريان و ولتاژ استفاده مي شود تا كميات الكتريكي را متناسب با ولتاژ و جريان شبكه در سطحي قابل استفاده براي رله ها و دستگاههاي اندازه گيري در اختيار آنها قرار دهند.

بعبارت ديگر ترانسفورماتورهاي اندازه گيري , ترانسفورماتورهاي كاهنده اي هستند با قدرت خيلي كم كه جريان و ولتاژ را به مقدار قابل سنجش براي دستگاههاي اندازه گيري كاهش مي دهند و وسايل اندازه گيري و حفاظتي(رله ها) از شبكه قدرت ايزوله و مجزا مي گردند.

*ترانسفورماتور ولتاژ: (P.T)

ترانسفورماتوري است كه در آن ولتاژ ثانويه متناسب و همفازي با ولتاژ اوليه بوجود مي آيد.

و براي تبديل ولتاژ يك سيستم به ولتاژي مناسب جهت وسايل اندازه گيري و يا حفاظتي بكار مي رود و نيز مدارات اندازه گيري وحفاظتي را از مدار قدرت ايزوله مي سازد.

اين ترانسفورماتورها نيز نظير ساير ترانسفورماتورها بر اساس القاء الكترومغناطيس عمل نموده و ولتاژ فشار قوي را به ولتاژهاي استاندارد تبديل مي نمايد.

P.T- ها در ولتاژهاي زياد داراي مخزن روغن بوده كه سيم پيچهاي اوليه وثانويه را درون خود جاي مي دهد و شامل قسمتهاي زير است:

- سيم پيچ فشار قوي

- سيم پيچ فشار ضعيف

- مواد عايقي كه در ولتاژهاي بالا معمولا روغن و در ولتاژهاي پايين از نوع خشك مي باشد

- هسته

- جدار عايقي خارجي آن

*ترانسفورماتورهاي ولتاژ از نظر ساختمان به دو دسته تقسيم مي شوند:

نوع تك بوشينگي:Single Bushing

نوع دو بوشينگي: Double Bushing

براي اندازه گيري ولتاژ فاز به زمين از P.T هاي تك بوشينگي استفاده مي شود.

P.T هاي تك بوشينگي از نظر ساخت ارزان قيمت بوده و بصورت ستاره تهيه مي شوند.

P.T ها كلا بصورت موازي در شبكه قدرت نصب مي شوند.

P.T ها بايد داراي خصوصيات زير باشند:

افت ولتاژ و افت توان در سيم پيچ هاي اوليه و ثانويه حداقل باشد.

فلوي پراكندگي بسيار كم باشد.

هسته به اشباع نرود.

نكته مهم: بهترين حات براي P.T اين است كه ثانويه آن باز باشد يعني امپدانس بالايي داشته باشد تا جريان عبوري از آن بسيار محدود گردد.

*تفاوت P.TوC.T :

تفاوت آنها در پارامترهاي مدار معادل يعني:

تفاوت در مقاومت سيم پيچها

تفاوت در مشخصه هسته ها

**نكته**

عموما P.T ها بصورت تكفاز مورد استفاده قرار مي گيرند.

*كاربرد P,T ها:

- در سيستم حفاظت

- در سيستم اندازه گيري

كه كاربرد P.T ها بصورت مشروح چنين است:

- اندازه گيري ولتاژ

- اندازه گيري توان

- اندازه گيري ضريب قدرت

- بهره گيري براي مدار سنكرون چك

- استفاده در حفاظتهاي O/V---U/V---Directional

*P.T بايد در جايي نصب گردد كه از بي برق بودن فيدر مطمئن شويم پس محل نصب P.T:

- در دو سر خطوط انتقال ودر كنار Line Trap.

- در ورودي و خروجي ترانس قدرت.

- در زير هر شين بايد P.T وجود داشته باشد.

* ملاحظات عمومي در P.T*

در ثانویه P.T مي توان از چندين كر استفاده كرد كه هر كر امكان دارد از چندين تپ تشكيل شده باشد. از يك دسته از كرها براي اندازه گيري واز دسته ديگر براي حفاظت استفاده مي شود كه كلاس دقت كرهاي اندازه گيري بايد بالاتر از كرهاي حفاظتي باشد.

در بعضي از موارد امكان دارد كه ثانويه P.T اتصال كوتاه گردد كه باعث مي شود جريان زيادي از ثانويه P.T عبور نمايد كه چون هسته P.T در نزديكي اشباع كار مي كند باعث صدمه ديدن P.T خواهد شد به همين منظور از فيوز (MCB) استفاده مي شود و هر كر يك (MCB) براي خودش بايد داشته باشد.

- ترمينال هاي ثانویه در P.T با حروف كوچك و در طرف اوليه با حروف بزرگ مشخص مي گردند. تپ ها در ثانويه در قسمت راست و تعداد كرها در ثانويه با رقم در سمت چپ مفهوم مي شوند.

تعاريف و كميات مهم در P.T :

* ولتاژ نامي

* نسبت تبديل و هميشه فاز به زمين مد نظر است

* بار در ثانويه P.T( بردن)

* خروجي نامي ترانس

* درصد خطاي ولتاژ

* خطاي جابجايي فاز

* كلاس دقت

سطح عايقي:

ضريب ولتاژ نامي:

مصرف ميزان اضافه ولتاژ مجاز روي p.T است كه اين ضريب به مدت زمان اضافه ولتاژ بستگي داردمثلا:

p.T ها بطور معمول10 درصد اضافه ولتاژ را تحمل مي نمايد.

P.T ها بطور معمول 50 درصد اضافه ولتاژ را به مدت 60 Secتحمل مي نمايد.

p.T ها بطور معمول 100 درصد اضافه ولتاژ را به مدت 30 Sec تحمل مي نمايد.

‍‍‍Capacitor Voltage Transformer Or C.V.T

ترانسفورماتور ولتاژ خازن عبارت است از يك وسيلۀ تقسيم كنندۀ ولتاژ با استفاده از خازن ويك ترانسفورماتور الكترومغناطيسي. دستگاه تقسيم كنندۀ ولتاژ از تعدادي خازن بصورت سري درست شده است با انتقال يك ولتاژ به دو سر مجموعۀ خازن بعلت وجود مقاومت خازن Xc افت ولتاژهايي در دو سر هر يك از خازنها بوجود مي آيد. در صورتي كه خازنها را با ظرفيت يكسان انتخاب كنيم افت ولتاژ دو سر هر يك از خازن ها برابر خواهد بود.

در ولتاژهاي بالاتر از 63 kv بعلت سهولت در طراحي و از نظر اقتصادي از C.V.T استفاده مي نمايند. قدرت خروجي( بردن Burden ) C.V.T يا P.T ها به طريق استاندارد IEC يكي از مقادير زير است (160,200,350,500 Va) از ترانسفورماتورهاي ولتاژ خازن در سيستم هاي مخابراتي پست موسوم به( P.L.C ) power line Carrier نيز استفاده مي شود.

‍‍‍‍‍‍‍ Current Transformer Or C.T

C.T ها بصورت سري با شبكه قرار مي گيرند و هدف عدم تاثير ‍C.T بر روي شبكه است و به همين دليل بايد:

امپدانسي مغناطيسي كنندگي C.T بسيار كم باشد.

در حالت بي باري ثانويۀ C.T‍ بايد حتما اتصال كوتاه گردد.

دلايل اتصال كوتاه شدن ثانويۀ ‍C.T:

در ترانسهاي جريان يا ‍C.T ها جريان اوليه تويط شبكۀ قدرت مي شود و بار ‍‍C.T( امپدانسي كه در ثانويۀ C.T قرار مي گيرد نظير آمپرمتر و رله) تاثيري بر روي جريان اوليه نداشته و جريان شبكۀ قدرت را تغيير نميدهد زيرا اين امپدانس در مقايسه با امپدانس بار شبكۀ قدرت مقدار ناچيزي است ,در حالتي كه ثانويۀ C.T باز مي باشد فلوئي كه در هستۀ C.T بوجود مي آيد ناشي از جريان اوليه كه همان شبكۀ قدرت است مي باشد و بعلت اينكه جرياني در ثانويۀ ايجاد نمي شود كه اين ولتاژ مي تواند سبب آسيب رساندن به عايقهاي ‍‍C.T‍‍ و در نهایت سبب منهدم شدن ‍‍C.T مي شود, علاوه بر اين القاء ولتاژ زياد در ثانويۀ C.T مي تواند خطرات جاني براي اپراتور پست كه در ارتباط با تابلوهاي فرمان است ايجاد نماید.

*نكتۀ قابل توجه در مورد:

در مورد ‍C.T ها اين است كه هميشه يك سر سيم پيچ ثانويۀ كليۀ ترانسهاي جريان را بايد زمين كرد, علت اين امر اين است كه در شرايط مختلف احتمال القاء ولتاژ بسيار زياد در سيم پيچ ثانويه وجود دارد, از طرف ديگر از بين رفتن عايق بين ثانويه و اوليه مي تواند براي افرادي كه در حال كار كردن با دستگاه مي باشند خطرناك باشد به اين ترتيب زمين كردن ثانويه موجبات حفاظت افراد را فراهم مي نمايد.

ملاحضات عمومي در مورد C.Tها:

* از اوليۀC.T جريان شبكه عبور مي كند. * جريان ثانويه در ‍‍C.T تابعي از جريان اوليه است.

* بار ‍C.Tوسايل اندازه گيري و حفاظتي است.

* از مهمترين مشخصات C.T lp/ ls است.

* جريان ثانويۀ‍‍‍C.T ها معمولا يك و پنچ آمپر است.

* تعداد كرهاي C.T به شش تا هم مي رسد.

* جنس هستۀ C.T معمولا از سيليكن ,آهن ,يا نيكل –آهن است.

عايق هاي بكار رفته در C.T‍‍ ها:

عايق خشك Low Voltage

مقره چيني , عايق زرين قالب گيري شده Medium Voltage

روغن و كاغذ آغشته به روغن High Extera High Voltage

كميات و مشخصات الكتريكي دقتي C.T ها:

1- نسبت تبديل جريان lp/ls

2- بردن, امپدانس در ثانوبۀ C.T

3- درصد اختلاف بين جريان نامي و جريان واقعي

4- خطاي جريان يا خطاي نسبت تبديل

5- جابجايي در فاز جريان, اختلاف فاز بين 1p/1s

6-خطاي مركب

7- حد دقت جريان اوليه

8- ضريب حد دقت نامي

9- كلاس دقت

10- سطح عايقي

11- ولتاژ نامي

12- حد حرارتي جريان كوتاه مدت) 1th)

13- حد جريان ديناميكي Idyn

14-ولتاژ شروع اشباع

*دليل عمدۀ خطا در C.T :

امپدانس مغناطيس كنندگي و موءلفۀ جريان بي باري 10 است.

*تفاوت عمدۀ ‍C.T ها و ترانسها قدرت:

در نقطۀكار آنها مي باشد.

ترانسهاي قدرت هميشه در زانوي منحني كار مي نمايند در حاليكهC.T بايد دور از زانوي منحني ناحيۀ عملكرد قرار داشته باشد تا خطاي اندازه گيري كم شود مخصوصا در كرهايي از C.T كه براي حفاظت استفاده مي شوند نقطۀ كار ‍‍C.T بايد بسيار پايين باشد تا هنگام بروز فالت ‍C.T به اشباع نرود.

*نكته: C.T بايد داراي هسته اي با ضريب نفوذپذيري بالا باشد كه در نتيجه مقطع هسته بزرگتر مي شود.

*مكان نصب ‍C.T :

ملاحظات فني براي اندازه گيري و حفاظت

طرح شينه بندي

سهولت انجام تعميرات

5- ملاحظات اقتصادي

هر C.T حداقل چهار كر دارد:

يك كر براي اندازه گيري

يك كر براي حفاظت اصلي

يك كر براي پشتيبان

يك كر براي حفاظت شين

مي دانيم كه روغن C.T روغن بسته اي بوده كه در طول عمر C.T نياز به تعويض ندارد, پس اگر ‍‍ C.T داراي نشتي روغن گردد مي بايستي در همان مراحل توسط اپراتور ايستگاه و در اسرع وقت به واحد تعميرات اطلاع داد تا نسبت به برطرف كردن آن اقدام گردد. زيرا اگر قسمتهاي عايقي C.Tبدون روغن باقي بماند: C.Tدر مدت كوتاهي منفجر و خسارات زيادي را به تجهيزات جانبي وارد مي كند. پس اپراتورهاي هر شيفت بايد نسبت به روغن C.Tبسيار حساس و هر گونه نشتي را بلافاصله به واحدهاي ذيربط اطلاع دهند.پس موارد زير از وظايف اپراتور هر شيفت مي باشد:

*در صورت وجود هر گونه نشتي از روغن ‍‍C.T مخصمصا از قسمت زير مقره ها و يا از ترمينال باكس ‍‍C.T مي بايستي موضوع توسط اپراتور شيفت بدون درنگ به سرپرست واحد بهره برداري و واحد تعميرات اطلاع تا در مورد تعمير و يا خروج اضطراري آن اقدام گردد.

*چنانچه ميزان نشتي روغن در حدي باشد كه نماي ‍C.T خالي از روغن گردد, اپراتور شيفت

بايستي ضمن اطلاع به مركز كنترل, بلافاصله C.T را از مدار خارج و آن را كاملا ايزوله نمايد. سپس موضوع را به سرپرست واحد بهره برداري ايستگاه و گروه تعميرات اطلاع و گزارش نمايد.

روشهاي توليد برق DC:

باطري

ژنراتور برق DC

مبدل AC-DC( يكسو ساز): Reactifair

*مصرف كنندگان برق DC در پست:

لامپها وآلامهاي هشدار دهنده

رله هاي حفاظتي

سيستم و دستگاههاي مخابراتي = ) voc 48-50( ) (voc

بوبين قطع ووصل بريكر و سكسيونرها

روشنايي اضطراري: Emergency light

موتورهاي بريكر و سكسيونر 125(voc)=

زنگ اعلان خطر

موتور تپ چنجر ترانسهاي قدرت.

*روشهاي تامين برق DC در ايستگاه:

1-استفاده از باطري.

2-استفاده از باطري شارژر. Battry Charger

-در صورتي گه برق AC مورد نياز ايستگاه بهر دليلي قطع گردد, باطريها برق DC مورد نياز ايستگاه را به مدت زمان معيني تامين مي نمايد كه اين مدت زمان بستگي به آمپر ساعت باطريها و مقدار مصرف از باطريهاست.

موارد مصرف باطريها:

1- سيستم هاي مخابراتي و روشنايي اضطراري U.P.S

2- سكوهاي نفتي درون دريا كه از ساحل دورند و نياز به انرژي دائمي دارند.

3- بيمارستانها و سيستم اعلان خبر.

تغذيۀ DC ايستگاهها و نيروگاههاي برق.

انواع شارژرها:

استاتيك كه از يكو سازها هستند.

ديناميك- موتور ژنراتور DC-كوپل موتور ژنراتورDC .

باطري و باطري شارژر:

در هر يك از ايستگاههاي انتقال حداقل يك دستگاه باطري شارژر و يك سري (110,120,127)12Vdc براي حفاظت تجهيزات و يك دستگاه شارژر48 Vdc و يك سري باطري 48Vdc براي لامپهاي سيگنال و سيستم P.l.C وجود دارد در بعضي از دستگاههاي بزرگ دو دستگاه شارژر همراه با دو سري باطري و يا يك دستگاه باطري شارژر و دو سري باطري وجود دارد.

بهترين حالت استفاده از دو دستگاه باطري شارژر و دو سري باطري مي باشد زيرا كه حفاظت كلي پست يعني عملكرد رله هاي حفاظتي و چراغهاي آلام و سيستم P.l.C از طريق برق DC يعني باطري تامين مي گردد,لذا اگر بعضي باطري شارژر صدمه ببينند و يا برق AC پست قطع گردد.

اولا در صورت سالم بودن باطريها , نيز فقط چند ساعت دوام خواهند داشت و وقتي كه ولتاژ آنها به 80% ولتاژ نامي برسد قطع و وصل بريكرها با مشكل مواجه خواهد شد, ثانياچون كه باطريها به صورت سري مي باشند در صورتي كه يكي از باطريها تخليه يا صدمه ببينند مشكلاتي را ايجاد خواهند كرد كه در صورت بروز فالت در شبكه و بر روي تجهيزات و يا خطوط مي تواند عواقب وخيمي در پي داشته باشد پس بايد:

* در كليۀ ايستگاههاي انتقال و حتي فوق توزيع مهم از دو دستگاه باطري شارژ و دو سري باطري استفاده كرد.

* حداقل يك دستگاه باطري شارژ و چند عدد باطري در پست و يا در محلي در دسترس وجود داشته باشد تا در هنگام بروز حوادث بتوان در اسرع وقت از آنها استفاده كرد.

* بايد بطور مرتب و دقيق و بكارگيري دستورالعمل هاي مربوط در نگهداري باطريها نهايت تلاش را بعمل آوريم.

پس با توجه به نكات ذكر شده در بالا بطور مرتب و مداوم از باطريها بازديد و سرويس بعمل آورد كه اين مهم در سه قسمت صورت مي گيرد:

1- از لحاظ ظاهري

*چك كردن Plag Vent( دريچه ها) اگر در پوش آنها بسته نمي شدند و يا معيوب بودن آنها را تعويض نمائيم.

* چك كردن كانكتورها از لحاظ استحكام اتصالات

*در صورت وجود شوره بر روي سلها و اتصالات آنها را با بورس سيمي تمييز كنيم( از حلال آلي و يا معدني استفادن نكنيم).

* اتصالات نهايي باطري به شارژر را از طريق فيوز( كليد) چك كنيم.

2- چك كردن وضعيت الكتروليت و الكترودها:

*سطح الكتروليت را چك مي كنيم كه بايد بين دو علامت MinوMax روي باطري و نزديك

Maxباشد.

* غلظت الكتروليت را با غلظت سنج اندازه بگيريم كه در حد نرمال باشد.

Kg/lite 1.24(+/-) 0.01

* دماي الكتروليت را توسط دماسنج مخصوص اندازه مي گيريم اين دما بايد بين 45 C –15C باشد.

* رنگ الكترودها را بازديد مي كنيم اگر بيش از حد روشن شده باشند نشان دهندۀ وجود سولفات سرب بر روي الكترودها مي باشد پس بايد طبق دستورالعمل رفتار نمائيم.

3- چك كردن ولتاژ باطريها:

* ولتاژ كل سلهارا از زير فيوزها چك نمائيد.

* ولتاژ هر سل را اندازه بگيريد و دقت كنيد در رنج مجاز خود باشند حدود2.2ولت در هر سل باشد.

تعريف پيل الكتروشيميايي:

تبديل انرژي شميايي به الكتريكي كه از دو قسمت اساسي ساخته مي شود:

قسمتهاي اصلي پيل كه از دو فلز مشابه ساخته شده اند.

2- الكتروليت كه از مايع و جامد ساخته مي شود

از نظر واكنش دروني پيل ها به دو دسته تقسيم مي شوند:

پيل هاي گالواني : در واكنش خودبخودي كه در درون آن صورت مي گيرد در اثر واكنش شيميايي الكتريسيته توليد مي شود.

پيل هاي الكتروليتي : پيل الكتروشيميايي كه از الكتريسيته منبع خارجي براي انجام واكنش غير خودبخودي در داخل آن استفاده مي شود. كه اين پيل را اصطلاحا باطري مي نامند, همانطوري كه مي دانيم اين منبع خارجي در ايستگاه برق شارژر است. عامل احياگر الكترود دهنده (كاتد) و عامل اكسيدگر الكترود گيرنده( آند) است. الكترودي كه در آن عمل اكسيداسيون صورت مي گيرد آند و الكترودي كه در آن احيا صورت مي گيرد كاتد است. در پيل هاي گالواني پتانسيل كاتد از آند بيشتر است يعني مثبت تر است چون الكترودي كه احيا مي شود الكترونهاي آن بخادج رفته و بار مثبتي روي آن باقي مي گذارد.

در انداكسيداسيون باعث انتقال الكترون بدون الكترود گرديده و در آن ايجاد بار منفي مي نمايد.

در پيل هاي الكتروليتي باز هم اكسياسيون در آند صورت مي گيرد ولي چون فرايند بخودي خود انجام نمي گيرد الكترونها بايد از آن قسمت خارج گرديده و كاتد ذخيرهاي از الكترونها براي انجام واكنش احيا داشته باشد پس در باطريهاي الكتروليتي پتانسيل آند از كاتد مثبت تر است.